Қиёмат қоим бўладиган кун – ниҳоятда оғир, даҳшатли кундир. Аллоҳ таоло у куннинг нақадар қўрқинчи эканини баён қилиб шундай марҳамат қилган:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُم بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ

“Эй одамлар! Роббингиздан қўрқинг! Албатта, (қиёмат) соати зилзиласи улкан нарсадир. Уни кўрадиган кунингизда, ҳар бир эмизувчи ўзи эмизаётган нарсасини унутар. Ҳар бир ҳомиладор ҳомиласини ташлар. Одамларни маст ҳолда кўрарсан. Ҳолбуки, улар маст эмас. Лекин Аллоҳнинг азоби шиддатлидир” (Ҳаж сураси, 1-2-оятлар).

Миқдод ибн Асвад розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қиёмат куни қуёш халқларга жуда яқин келтирилади, ҳатто бир мил миқдорида қилинади. Шунда одамлар амаллари миқдорига қараб тер ичида бўладилар. Баъзилари тўпиқларигача, баъзилари тиззаларигача, баъзилари белларигача (терга ботади), айримларини тер юганлаб олади”, шундай деб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўллари билан оғизларига ишора қилдилар (Имом Муслим ривояти).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Тер қиёмат куни ерда етмиш қулочгача кетади, у одамларнинг оғизларигача ёки қулоқларигача – ровий шак қилган – етади” (Имом Муслим ривояти).

Ана шундай оғир кунда одамлар ўзларини ҳимоя қиладиган ёки қуёш иссиғидан пана қилиб турадиган жой ахтариб қоладилар. Аммо у кунда Аллоҳ таолонинг Аршининг соясидан бошқа соя бўлмайди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга ўша соя ҳақида тушунча берганлар.

Абу Ҳурайра, Абу Саид Ал-Худрий ва Салмон Ал-Форсий розийаллоҳу анҳулардан ривоят қилинади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар:

“Етти тоифа мўминларни Аллоҳ таоло Ўзининг (Арши) соясидан бошқа ҳеч қандай соя бўлмайдиган Кунда Ўзининг сояси ила соялантиради.

Улар қуйидагилар:

1. Адолатли имом – раҳбар.
2. Аллоҳнинг ибодати-тоатида улғайган йигит.
3. Қалби доимо масжидларга талпиниб турадиган киши.
4. Аллоҳ йўлида севишиб, ана шу Аллоҳ йўлидаги муҳаббат билан жамланиб, ана шу муҳаббат устида тарқалиб яшаган кишилар.
5. Мансаб ва гўзаллик соҳибаси бўлган аёл (зинога) чақирган пайт “Мен Аллоҳдан қўрқаман” деб (зинодан ўзини узоқ тутган) киши.
6. Ўнг қўли билан инфоқ қилганда, берган садақасини чап қўли ҳам билмай қоладиган (даражада сир сақлаган, ихлоси кучли) киши.
7. Аллоҳни ёлғиз қолган пайтида зикр қилиб, кўзидан ёш оққан киши”.

(Муттафақун алайҳи)

Бу ҳадисда оғир кунда арш соясида турувчилардан бири Аллоҳнинг ибодатида униб-ўсган йигит экан. Хўш, нега йигит дейилди?

Одатда, кекса одамда ўлим хавотири бўлади. Улардаги шаҳвоний истаклар ёшларникидек бўлмайди. Унинг устига уларга тез-тез беморлик етиб туради. Кўп ҳолларда кекса кишилар гуноҳ-маъсиятлардан узоқ бўлиб, ибодатга мойилроқ бўладилар. Ҳа, уларга ибодат қилиш жуда осон ва енгил бўлади.

Аммо ёшларда шаҳвоний истаклар кучли, орзу ҳаваслар кўп, куч-қувват етарли, юмушлари бисёр бўлганидан ибодатга мойиллик, истак кексаларникидан камроқ бўлади. Шунингдек, ёшлар ўлимни узоқ нарса деб ўйлашади. Уларни йўлдан урувчи нарсалар ҳам кўп бўлади. Масалан, “Ҳали ёшман-ку. Тавба қилиб, ибодатни қилишга улгураман” деган ўй-хаёллар уларни кўп чалғитади. Ана шундай хаёлларга учмай, ўзларидаги гуноҳ, шаҳвоний ҳою ҳаваслар истагини енгиб, ибодатга уринганлари, масжидга борганлари, намозларини ўз вақтида адо этишга бел боғлаганлари учун улар қиёмат куни Аллоҳнинг Арши соясидан жой оладилар. Чунки, улар нафснинг истакларини енгиб, ибодатни ундан устун қўя олдилар.

“Аллоҳнинг ибодати” деганда йигитнинг фақат масжид бурчагида ўтириб олиб Қуръон тиловат қилиши, намоз ўқиши ёки уйида намоз ўқиб, Қуръон тиловатига машғул бўлишини тушуниб қолмаслик керак.

“Ибодатда ўсган йигит” деганда дунёдан, яқинларидан, оиласидан юз ўгиришни тушунмаслигимиз керак.

Биз “Ибодат” деганда Аллоҳ таоло рози бўладиган сўзларни айтиш, У Зот рози бўладиган зоҳирий ва ботиний амалларни бажаришни назарда тутяпмиз. Йигит ва қиз Аллоҳ рози бўладиган ишларда жисмини, руҳини, вақтини, молини ишлатса, Аллоҳнинг берган неъматларини У Зот рози бўладиган ўринларга сарф қилса, шу ишлари билан Аршнинг соясида туришга ҳақли бўлади.

“Роббининг ибодатида ўсган” деганимизда университетда, институтда ва бошқа таълим даргоҳларида илм олаётган, шу илми билан Динга, ўзига, умматга фойда келтиришни ният қилган талабани ҳам айтаётган бўламиз.

“Ибодатда ўсган йигит” деганимизда ота-онасига яхшилик қилаётган, Роббининг розилигига эришиш учун ота-онасини рози қилишга уринаётган фарзандни назарда тутган бўламиз.

“Ибодатда ўсган йигит” деганимизда фарзандларига исломий тарбия бераётган ёш отани, ота ўрнида ота бўлиб, укалари ва сингилларининг солиҳ инсон бўлишларига қайғуриб, шу йўлда ҳаракат қилаётган ёш акани, кекса ота-онасини, кичик укаларини, аёли ва фарзандларини боқиш учун ҳалол касб қилиб, зиммасидаги вожиб амални бажариш умидида юрган ёш оила раҳбарини назарда тутаётган бўламиз.

У шундай йигитки, Аллоҳ таоло уни ёшлик чоғларидан солиҳ амаллар қилишга, гўзал амалларни яхши кўришга ва гуноҳ-маъсият ишларни ёмон кўриб, уларни тарк қилишга муваффақ этгандир. Йигитнинг бундай солиҳ бўлиб тарбия топишига ё салоҳиятли оилада ўсгани ё солиҳ дўстлар билан бирга юргани ёки яхши устознинг таълим-тарбиясини олгани сабаб бўлади.

Аллоҳ таоло у йигитни бошқа кўплаб йигитлар мубтало бўладиган гуноҳлардан, ўйин-кулгудан, вақтни зое қилишдан, намозларни қолдиришдан, ота-онаси, оила аъзолари ва яқинларининг дилларига озор беришдан асраган.

Аллоҳ таолонинг ибодатида ўсган йигит жанг майдонида аскар, бозор ва дўконларда савдогар, далада деҳқон, шифохонада шифокор, корхонада муҳандис, ишчи, жамиятнинг солиҳ бир аъзоси бўлиши мумкин. Агар уларни бир яхшилик қилишга чорланса, дарҳол лаббай деб ўша ишни бажарига келадилар. Агар бир ёмонликни кўриб ёки эшитиб қолсалар, дарҳол уни қўл биланми, тил биланми қайтаришга уринадилар.

Ҳа, улар, бир ҳадисда айтилганидек, кексайишидан олдин ёшлигини, ўлишидан олдин тириклигини, касал бўлиб қолишидан олдин саломатлигини ғанимат биладиган йигит-қизлардир.

Шаҳвоний истакларига эгалик қила олган, нафсининг сўзига кирмаган, улфатларига ўхшаб гуноҳларга ботмаган, бу дунёга нега келганини унутмаган, болалигидан тоатга ўрганиб, яхши ўғил, яхши эр, яхши ота, яхши қўшни, яхши дўст, яхши мусулмон бўлган йигит-қизларга Аллоҳ таолонинг раҳмати бўлсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади 

Қуръони Каримда “само” сўзининг бир неча маънолари бор. Само деганда биз кўпроқ осмонни тушунамиз. Луғатларга эътибор берсак, “само” сўзининг қуйидагича маънолари борлиги маълум бўлади:

• Фалак;
• Биздан тепадаги ҳар бир нарса;
• Биздан юқорида, бизни соябондек ўраб турган нарса;
• Булутлар;
• Ёмғир.

Биздан юқорида, бизни ўраб турган ҳаво қобиғи – атмосфера ҳам “само” сўзининг маъноларидан биридир. Маълумки, булутлар ташкил топиши ва ёмғир ёғиши айнан атмосферада содир бўлади. Соҳа олимлари атмосфеаранинг вазни жуда юқори бўлиб, у ушбу оғирлиги билан ерга қулаб тушишидан огоҳлантирмоқдалар. Унинг вазни 5 квинтиллион (5 рақамидан кейин 18 та нол) килограм экан. Ушбу улкан оғирликдаги ҳаво қобиғи тортишиш ва зичлик қонуниятлари сабабли ерга қулаб тушмаслиги айтилади.

Олимларнинг айтишича, агар ушбу қонуниятлардан бирида ўзгариш, бузилиш юз берса, атмосфера қобиғи ўзидаги ҳаво ва сувли булутлари билан бирга ерга қулаб тушиб, ерда ҳаётнинг тугашига сабаб бўлиши мумкин экан.

Маълумки, Қуръони Карим нозил бўлган пайтда бирорта одам Ернинг атмосфера деган қобиғи ниҳоятда оғирлигини, унинг ерга қулаб тушишини билиши у ёқда турсин, ҳатто ҳаво қобиғи ҳақида тасаввурга эга эмасди. Лекин ўша пайтда нозил бўлган Қуръон мана ўн тўрт асрдан бери ҳаво қобиғининг нега қулаб тушмаслигини айтиб келади.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَيُمْسِكُ السَّمَاء أَن تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ

“Аллоҳ ердаги нарсаларни, денгизда Ўз изни ила юрадиган кемани сизларга бўйсундириб қўйганини ҳамда осмонни изнисиз ерга тушишдан тутиб туришини кўрмадингизми?! Албатта, Аллоҳ одамларга шафқатли ва меҳрибондир”. (Инсоф билан фикр ишлатиб қаралса, Аллоҳ таоло ер юзидаги ҳамма нарсаларни инсон фойдаси учун, унга бўйсунадиган, унга беминнат хизмат қиладиган қилиб қўйган. Ҳаводан тортиб, тошу тоққача, набототу жамодот, катта-кичик жонзотлар, ҳамма-ҳаммаси инсон учун хизматкор. Уларнинг эвазига инсондан ҳақ талаб қилинмайди.) (Ҳаж сураси, 65-оят)

Бу оятда Аллоҳ таоло осмонни (унинг бир маъноси атмосфера) ерга қулаб тушишидан тутиб туришини баён қиляпти. Ҳа, У Зот устимиздаги ҳаво қобиғини бошимизга тушишидан ва бизни ҳалок қилишидан сақлаб туради. Чунки, Роббимиз одамларга шафқатли ва меҳрибондир!

Абдуддоим Каҳелнинг мақоласидан Нозимжон Ҳошимжон таржимаси

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган. 

Фозила, илмли аёлга дунёнинг барча моддий хазиналари ҳам тенг келмайди.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Агар бир муддатлик ғазабингни боса олсанг, юз кунлик надоматнинг олдини олган бўласан.

 “Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Бир инсоннинг ахлоқини билмоқчи бўлсанг, (пул, мансаб, обрў борасида) ўзидан қуйироқдагилар билан қилаётган муомаласига қаранг, бошлиқлари билан қилаётган муомаласига эмас.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Бир варақ имтиҳон қоғози менинг келажагимни белгилаши мумкин эмас.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Ўлим аниқ келади. Демак, келиши аниқ нарсадан қўрқиш эмас, балки унга яхши тайёргарлик кўриш керак.

*****

Жаннатга киришингга сабаб бўладиган амалларни қилиб вақт ўтказишинг бошқаларнинг дўзахга киришини исботлаш учун вақт сарф қилишингдан яхшидир.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Ким муршид (устоз)сиз йўлга (тариқатга) кирса, икки кунлик сафар учун юз йил вақт сарфлайди.

Жалолиддин Румий раҳимаҳуллоҳ

*****

Муваффақиятга эришган шахсга ҳужум қилиш ўрнига ундан-да муваффақиятлироқ бўлишга интил. Ҳасад билан ҳавас орасидаги фарқ шудир.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Таълим шундай қуролки, у билан дунёни ўзгартириш мумкин.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

Жорий йилнинг 29 август - 1 сентябрь кунлари Канаданинг Торонто шаҳрида Халқаро Қуръон мусобақаси бўлиб ўтади. Бу ҳақда Event Bride ахборот сайтига таяниб Ислом.уз нашри хабар беради. Дунёнинг турли мамлакатларидан қорилар ташриф буюриб, ушбу мусобақада иштирок этади.

Хабарда айтилишича, Абу Ҳурайра номидаги марказда ташкил этиладиган мусобақа учун жиддий тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Мусобақанинг олдинги мавсумида турли давлатлардан 16 та қори иштирок этган. Ғолибларга 90 минг АҚШ доллар миқдорида мукофот пули берилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати