muslim.uz
Ўзбекистон – ўктам оила
“Меҳр – кўзда, кўришиб, бир-бирингдан хабардор бўлиб турсанг, ўзаро муҳаббат, оқибат ортади”, деган гап бор. Асрлар давомида ҳаётий тажрибаларда синалган бу фикрга зарра эътироз йўқ. Лекин шу кунларда ёруғ дунёнинг энг ширин неъматларидан бўлган меҳрнинг бундан-да бир ҳароратлироқ, ёруғроқ таърифи ўз-ўзидан умр саҳифаларимизга сарлавҳа бўлаётгандек: “Меҳр – қалбда”. Саховатли, мурувватли қалблардаги меҳр шуъласи айни ташналик, хавотир безовта қилаётган, моддий-маънавий қўллаб-қувватлашга интизор бўлиб турганлар қалбига нур, таскин, хотиржамлик, миннатдорчилик олиб киради. Буни юртимиз аҳолисига Юртбошимизнинг, улар бошлаб берган “Саҳоват ва кўмак” йўлидан бораёганларнинг азму иродаси қайта-қайта тасдиқламоқда.
Радио, телеэкранлардан, интернет тармоқлари орқали дунё халқлари бошига тушган бугунги синов – коронавирус пандемияси даврида бўлаётган воқеа-ҳодисаларни кузатаркан... яна бир ажойиб кайфиятни ҳис этдим. Шу пайтгача умримизнинг кўп қисми ўқиш, иш билан боғлиқ равишда бевосита мактаб, олийгоҳ, ишхоналарда кечди. Истаган пайтингда ёки хизмат юзасидан танишу нотанишлар, ҳамксблар, қариндошлар, қўшнилар билан учрашиш, мулоқот барчамизга оддий ҳолат бўлиб қолган. Лекин қарангки, эл соғлиги, омонлигини сақлаш мақсадида юртимизда карантин чоралари кўрилиб, аҳолининг аксари қисми уйларидан чиқмай ўтиришлари қатъий шарт қилиб қўйилгач, бошқаларни билмаймаан-у, лекин мен шу азиз диёримизда яшовчи ҳар бир ватандошимдан ўзимга нисбатан ҳар доимгидан ҳам кўпроқ яқинлик, қадрдонлик, жонкуярлик ҳароратини ҳис этдим. Ўз соғлигини, тинчини, оиласи саломатлигию осойишталигини гаровга қўйиб хавфли касалликка чалинганларни даволаш, ундан бошқаларни муҳофаза қилиш, бундай шароитда эҳтиёжмандларнинг оғирини енгил, узоғини яқин қилиш азмида бўлганларнинг барчаси менинг, фарзандларим, қариндошу қўшниларимнинг ҳам ғамхўримиз, меҳрибонларимиздир.
Жуда тўпори ўхшатишдек туюлиши мумкин: ота-онамиз бағрларида ўсганда, оталаримиз кунларини асосан рўзғор ташвишида ишхонада, кўчада ўтказишарди. Бошимизни силаган, овқатимизни пиширган, тоза ювиб тараган – оналаримиз. Бироқ ўшандай кунларда сал тобимиз қочиб, бетоб бўлиб қолсак борми, отажонларимизнинг тинчлигу халовати буткул йўқоларди; бошимизда қуёшдек парвона бўлиб, кўнглимиз нимани тусаса, шуни муҳайё қилишарди. Телеэкран орқали мамлакатимизнинг ҳар кунги ҳаётини кузатарканман, беморларни аниқлаш, уларни имкони борича тез ва асоратсиз даволаш, дарддан фориғ бўлганлар аҳволини янада мустаҳкамлаш, бошқаларнинг бу дардга йўлиқмаслиги учун чоралар кўриш, карантинда ўтирган, вақтинча иши ёки ойлик даромадидан айрилганлар моддий жиҳатдан қийналиб қолмаслиги... юрт бошига тушган бу оғир синовни енгишга, мамлакат иқтисоди зиммасига тушаётган зарбани енгиллаштиришга ҳисса қўшаётганларни рағбатлантириш, уларнинг сарфлаган бирлари ўн бўлиб қайтиши учун кетма-кет қарору фармонлар чиқараётган мамакатимиз Президентининг ҳар бир сўзларидан давлатимиз ички сиёсатида юрт фуқароларининг соғлиги, тинчлиги, фаровон яшаши ҳамма нарсадан устун, бебаҳо эканини ҳис этасан.
Назаримда, карантин кунларида уйда ўтирганлар имкони бўлса ерида ишлайдими, тикадими, тўқийдими, ўқийдими, ёзадими, пиширадими... шу билан бирга, ҳар биримизнинг муҳим ишимиз қалб меҳнати бўлиши керакдек. Устози ҳеч кимга кўрсатмай қуш сўйиб келишни буюрган талаба бўш қўл билан келиб: “Устоз, сизнинг талабингизга кўра мен қуш сўймадим. Чунки қаерда бу ишни қилсам, Аллоҳ кўриб турибди”, дегани ёдингизда, албатта. Яширишнинг ҳожати йўқ: иш жойимизда, кўпчилик орасида кимнингдир эътиборини қозониш, камгадир маъқул бўлиш ва яна қандайдир каттаю кичик илинжлар билан қилинган ҳаракатлар ҳам учраб қолади. Дунё аҳлининг, жумладан жонажон диёримиз аҳолисининг бошига тушган синов ҳар биримизнинг тақдиримиз Ўзбекистон номли ўктам оила аъзолари – ўзбекистонликлар билан қону жондек туташ эканини, бу қутлуғ хонадон Бошлиғи ҳар биримизнинг соғу саломатликда ҳаётдан рози бўлиб яшашимиз учун Аллоҳ розилигини тилаб астаҳидил саъй-ҳаракатда эканини ҳар домгидан ҳам чуқурроқ ҳис этдик. Ҳақ розилиги, ватандош-тақдирдошлар розилигига муносиб бўлмоқ ҳар биримизга насиб этсин.
Қутлуғ Рамазони шариф арафасида республикамизда коронавирусга чалинган беморлар сонининг кунлик ўсиши анча пасайиб, тузалганлар сафи кескин орта бошлади. Аллоҳга шукроналар бўлсин!
Қутлуғ кунлар муборак, бу кунларнинг дуолари қалблару осмонларни тўлдирсин, ижобатлари янада хайрли, қувончли, саодатбахш бўлсин.
Муҳтарама УЛУҒОВА.
Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган маданият ходими
Ойлар султони – моҳи Рамазон юртимизга қут-барака ва офият олиб келсин!
Бутун мусулмон олами, хусусан юртимиз аҳли муборак Рамазон ойини катта ҳозирлик ила қарши олмоқда. Эзгулик, меҳр-шафқат ва сабр-қаноат ойи бўлган фазилатли Рамазон ойи бу йил дунёда коронавирус касаллиги кенг тарқалган оғир даврга тўғри келмоқда. Ана шундай қийин шароитда ҳам динимиз буюрган амалларни оила даврасида адо этиб келаётган мўмин-мусулмонларимиз ушбу фазилатли ойни Аллоҳ таолонинг чексиз раҳмати ва мағфиратининг белгиси сифатида, эртанги кунга катта ишонч ва хурсандчилик ила кутиб олмоқда.
Юртимизда ҳам ушбу хасталикка чалинганлар мавжудлиги барчамиздан ҳушёрликни янада кучайтириб, карантин тартиб-қоидаларига қатъий амал қилишни талаб этади. Ўз навбатида бу йўлда чинакам қаҳрамонлик қилиб, жасорат кўрсатаётганларнинг ҳаққига мудом дуои хайрлар қиламиз.
Юртларни қут-баракага буркайдиган, офату балоларни узоқ қиладиган, гуноҳлар мағфират этилиб, илтижоларимиз мустажоб бўладиган Раҳмат ойи ўлкамизда бир ойгина меҳмон бўлади.
Маълумки, муборак Рамазон ойи рўзаси Исломнинг беш шартидан бири бўлиб, Қуръони карим оятлари ила рўза ибодати фарз қилинган. Ҳадиси қудсийлардан бирида Аллоҳ таоло томонидан: «Рўза мен учундир ва унинг мукофотини мен бераман», – дейилади ва рўзанинг хос ибодат ҳамда улуғ савобга эга эканига ишора қилинади.
Ҳар бир илоҳий амрда ўзига хос ҳикмат бор. Рўзанинг барча хусусияти ва ҳикмати ёлғиз Аллоҳга аён. Бир нарса аниқки, Рамазон – раҳмат ва мағфират ойи, ойларнинг султони ва энг улуғидир. Рўза танага ҳам, руҳга ҳам файз бағишлайди. Моддий ва маънавий зарарлардан муҳофаза этади.
Бошқа ойларга нисбатан бу ойда Аллоҳга яқинлашиш, улуғ ажру мукофотларга сазовор бўлиш имкониятлари кўпроқ. Бу ойда қилинган бир савобли ишнинг ажри 70 маротаба кўпайтириб берилиши, Қадр кечасиниг минг ойдан афзаллиги, бу кечада қилинган ибодатнинг ажри минг ойлик қилинган ибодатнинг савобидан ортиқлиги ҳар бир кишига руҳ бағишлайди.
Бу ойда ер юзининг турли тарафидаги мусулмонлар муштарак туйғу ва муштарак қарашлар билан бирлашадилар. Бир хил вақтда очиқадилар, чанқайдилар, эътиқодли ҳолатда Аллоҳга таслим бўладилар, муҳаббат намунасини кўрсатадилар. Яхшилик, хайру ҳасанот барчага баробар очилади. Аллоҳнинг афв ва мағфират хазинасидан ҳар бир мўмин ўз улуш ва насибасини олишга ҳаракат қилади. Кишилар рўза давомида ўзларини сабр-қаноат, машаққат ва қийинчиликларда тоблайдилар, Аллоҳ берган неъматларнинг қадрига етиш ҳақида ўйлайдилар.
Шубҳасиз, рўза исломнинг бошқа аҳкомлари ва ибодатлари каби жамият ҳаёти ва тараққиётига ижобий таъсир кўрсатади. Хайру саховат ишлари мусулмонларни янада жипслаштиради, уларда меҳр-оқибат, дину диёнат туйғуларини жунбушга келтиради.
Ҳазрати Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай хушхабар қилганлар: «Агар бир киши рамазон ойида Аллоҳга яқинлигини мустаҳкамламоқчи бўлиб, бирор ибодат ёки хайрли амални бажарса, гўё рамазондан бошқа ойда бир фарзни бажаргандек бўлади. Ва кимки, рамазонда бир фарзни адо қилса, гўё рамазондан бошқа ойда етмишта фарзни адо қилгандек савобга эга бўлади» – дея марҳамат қиладилар.
Ривоятларда Рамазон ойида Набий саллаллоҳу алайҳи васалламнинг хайру саховатлари янада зиёда бўлиши ҳақида кўп бор баён этилган. Шунинг учун ҳам бу ойда ёрдамга муҳтож кишиларга моддий жиҳатдан ёрдамлашишнинг айни мавсумидир.
20 апрель куни муҳтарам Президентимиз “Муборак Рамазон ойини муносиб тарзда ўтказиш тўғрисида” қарорларини эълон қилдилар. Унда Рамазон ойининг ҳозирги синовли даврни енгиб ўтишдаги аҳамиятини инобатга олиб, бир қатор муҳим вазифалар белгиланди. Ушбу қарорда белгиланган вазифалар бугунги синовли дамларда мўмин-мусулмонларнинг қалбларига мамнунлик бахш этди, келажакка бўлган ишончларини янада мустаҳкамлади. Айниқса, эҳтиёжманд кишиларни қўллаб-қувватлаш, меҳр-оқибат ва ўзаро ҳурмат муҳитини мустаҳкамлашга алоҳида урғу қаратганлари барчани бирдек мамнун этди.
Чунончи, 20 апрель кунги видеоселектор йиғилишда ҳам муҳтарам Президентимиз “Саховат ва кўмак” умумхалқ ҳаракати ташаббусини илгари сурдилар. Юртбошимиз муборак Рамазон ойида муҳтож оилаларга ёрдам кўрсатиш улуғ ибодат экани, ҳар бир имкони бор кишини ижтимоий ҳимояга муҳтож аҳолини, аввало маҳалладошлари, қўни-қўшниларини қўллаб-қувватлашга даъват этдилар.
Рамазон ойи давомида Ислом динига хос бўлган диний-миллий қадриятлар, шукроналик ва саховатпешалик фазилатларини янада кучли намойиш қилиш, ёрдамга муҳтож оилаларга меҳр-мурувват кўрсатишнинг афзаллиги ҳақида динимизда кўп таъкидланган.
Саховатпеша кишиларимиз Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Бева ва мискинга ғамхўрлик қилувчи киши Аллоҳ таоло йўлида саъй ҳаракат қилувчи ёки кечалари билан тоат ибодат қилиб, кундузлари рўза тутувчи киши кабидир”, деган ҳадиси шарифларига мувофиқ, Аллоҳ таоло розилиги йўлида эҳтиёжманд оилаларга саховат кўрсатадилар.
Рамазон – Қуръон ойидир. Қуръони карим айни шу ойда нозил бўлган. Аллоҳ таоло шундай дейди: “Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир...” (Бақара, 185). Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бу ойда Қуръони каримни фаришта Жаброил алайҳиссаломга тўлиқ ўқиб берар эдилар. Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ Рамазон ойида ҳар куни бир марта хатм қилар эдилар.
Рамазон – сабр ойи. Бу йил сабримизни икки ҳисса оширишга тўғри келади. Бири рўза тутиш билан боғлиқ машаққатлар бўлса, иккинчиси Аллоҳ таолонинг бир синови бўлган каронавирус хасталигига қарши сабр-матонат билан курашишдир.
Бало-офат қанчалик шиддатли бўлмасин, унинг ортидан албатта енгиллик, нажот келади ва инсоннинг сабрига яраша улуғ ажрлар берилади. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам «Сабрнинг савоби, мукофоти – жаннатдир», деб марҳамат қилганлар.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон ойида мўмин кишининг ризқи зиёда бўлиши, дастурхон файзу баракага тўлиши ҳақида шундай марҳамат қилганлар: «Бу ойда Аллоҳ мўминнинг ризқини кўпайтиради». Ҳақиқатан ҳам ҳудди шундай ҳолатларга кўпчилигимиз гувоҳ бўламиз.
Салмони Форсий розияллоҳу анҳу шундай ривоят қиладилар: «Шаъбоннинг охирги кунида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бизга шундай хутба ўқидилар: «Эй инсонлар! Улуғ ва муборак бир ойнинг сояси устингизга тушди. Шундай бир ойки, унда минг ойдан афзал бир кеча бор»
Минг ойдан яхши бўлган кеча бу – қадр кечасидир. Қадр кечаси Рамазон ойида мавжуд бўлиб, қайси кундалиги яширилган, сир тутилган. Севимли Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Рамазоннинг охирги ўн кунидаги тоқ кунлардан изланг» – деб айтган. Шунинг учун Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари ҳам муборак қадр кечасини топиб, ундан фойдаланиш учун, рамазоннинг охирги ўн кунини бедор ўтказардилар.
Жаноби Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам рўзадорларга хушхабар сифатида: “Кимки Рамазон рўзасини имону ихлос билан тутса, ўтган жами гуноҳлари мағфират қилинади”, деб марҳамат қилганлар.
Аввал қайд этганимиздек, бу йилги Рамазон дунё бўйлаб Коронавирус пандемияси тарқалган пайтга тўғри келмоқда. Аллоҳ таолонинг раҳмати ёғиладиган ойда бу балонинг даф бўлишини кўпчилик мўмин-мусулмонлар умид қилиб турибдилар. Чунки Аллоҳнинг раҳмати ҳам жисмимизга, ҳам қалбимизга шифодир. Бунинг устига бу муборак ойда кўпаядиган тиловати Қуръонлар балою-офатларни инсоният бошидан узоқлаштиради.
Шунинг учун ҳам бу муборак ойда қалбдан, ич-ичдан, астойидил дунё ва охират саодатини сўраб дуо қилишимиз керак. Биз гуноҳлар кечириладиган, жаннат эшиклари очилиб, дўзах эшиклари ёпиладиган, Парвардигори оламнинг раҳмат ва мағфирати жўш уриб, Ер юзига илоҳий нурлар ёғиладиган ой арафасида турибмиз.
Ушбу ойни ғанимат билиб, саҳарликларимизда, ифторликларимизда юртимиз тинчлиги, дастурхонимиз тўкинлигини, коронавирус балосининг тез фурсатда даф этилишини, ушбу хасталикка чалинган юртдошларимиз тезроқ шифо топишларини Аллоҳ таолодан сўрайлик. Бундай офатлар асло юртимиз остонасига йўламасин, беморларга комил шифо берсин!
Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
Ҳар бир қийинчилик ортида, албатта, енгиллик бор...
Раҳматилла Усмонов, Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби
Деҳқончилик ризқ рўзимиз!
Убайдуллоҳ домла Абдуллаев
Фарғона вилояти бош имом-хатиби
Рўзанинг ҳикматлари
Кўз очиб юмгунча умримизнинг яна бир йили ўтиб, раҳмат ва мағфират, баракот ойи бўлган Рамазон кириб келди. Бу кунни муштоқ кутган, бу ойнинг ташрифидан умидвор қанчадан-қанча инсонлар ичида бизни ҳам омонлик ва сиҳатликда ушбу янги Рамазон билан сийлаган Аллоҳга чексиз ҳамдларимиз бўлсин.
Бу ойнинг фазилатлари, таърифларга сиғмас хислатлари ва меҳрибончиликларини ўз умматларига илинган Пайғамбаримизга с.а.в. саловот ва саломларимиз бўлсин.
Ушбу муборак ойнинг имкониятларидан оқилона фойдаланиб, бу ойни “мўминнинг мавсуми” дея ғанимат билган, олти ой Аллоҳдан Рамазонга етказишини сўраб йиғлаган, яна олти ой эса Рамазонда тутилган рўзаларини қабул бўлишлигини сўраб илтижолар қилганча ушбу ойдан гуноҳлари мағфират қилинган ҳолатда чиққан саҳобалар ва Аллоҳнинг жамики суюкли бандаларига Роббимизнинг раҳматлари ёғилсин.
Бу ойнинг фазилатлари ва хосиятлари, биз билган ва билмаган тухфаларининг саноғи беҳисоб. Бир бугун уларга урғу бермоқчи ёки рўзанинг фарзлиги ҳақида эслатмоқчи ғам эмасмиз. Чунки ҳар йили Рамазон яқинлашиши билан бу маълумотлар такрор ва такрор айтилганидан кўпчилигимиз Рамазон ҳақида, рўза ҳақида анчагина маълумотларга эгамиз. Бугун биз йил бўйи эътибор бермаганимиз, айнан Рамазон ойининг рўзаси туфайлигина бизнинг жасадимизда содир бўладиган ОЧЛИК деган ҳолатнинг дунё ва охиратимиз учун нечоғлик фойдали эканлигини эслатиб қўймоқчимиз холос.
Аввало Аллоҳ учун бўлган очликда Аллоҳнинг розилиги бор. Имом Ғаззолий “Иҳёи улумид-дин” китобларида ушбу ҳадисни келтирадилар. Росулуллоҳ с.а.в.: “Нафсларингизга қарши очлик ва чанқоқлик билан курашинглар. Албатта бу иккисининг ажри Аллоҳ йўлида жиҳод қилувчининг ажри кабидир ”, дедилар.
Қиёмат кунининг шиддати ва қўрқинчларидан омонда бўлади. Абу Ҳурайра р.а. айтадилар: Бир куни Росулуллоҳнинг с.а.в. хузурларига кирдим ва у зотни ўтириб намоз ўқиётган ҳолатларида топдим. Бас, у кишидан бунинг сабабини сўрадим. У зот: “Очлик сабабли, туриб намоз ўқишга холим йўқлигидан ўтириб намоз ўқияпман”, дедилар. Буни эшитиб мен йиғладим. Шунда Росулуллоҳ с.а.в.: “Йиғлама, эй Абу Ҳурайра! Албатта қиёмат кунининг шиддати Аллоҳдан савоб умидида оч юрувчи кишига етмайди”, дедилар. (Мансур ривояти)
Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги манзилларнинг афзалида бўлади. “Аллоҳ таолонинг ҳузурида манзил жиҳатидан энг афзалингиз очлиги ва тафаккури узунроқ бўлганингиздир. Аллоҳ ёмон кўрадиган кишилар эса ҳар бир кўп ухловчи ва кўп еб-ичувчилардир” (Ғаззолий)
Қалбнинг мунаввар бўлишига ва шайтоннинг йўлларини торайтиришга сабаб бўлади. Набий с.а.в. айтадилар: “ Қалбларингизни очлик ва дағал либос кийишлик билан мунаввар қилинглар. Албатта шайтон инсоннинг қон томирларида юради. Унинг йўлиниочлик билан торайтиринглар”.
Яҳё ибн Муъоз ар-Розий айтадилар: “Васваса шайтоннинг уруғидир. Агар унга ер ва сув берилса ўсади, агар бу иккиси топилмаса қуриб кетади. Айтилди: “Ер нимаю, сув нима?”. Айтдилар: “Тўқлик васваса учун ер, уйқу эса у учун сувдир”.
Айтиладики : “ Дунёда очликни ихтиёр қилганлар, охиратда тўқ бўладилар. Бу дунёда тўқ бўлган инсонларнинг кўплари охиратда оч бўладилар”.
Имом Ғаззолий (р.а.) ўзларининг “Иҳёу улумид-дин” китобларида шундай дейдилар: “ Тўқ қорин устига овқатланиш мохов касалини келтириб чиқаради”.
Имом Байҳақийдан ривоят қилинган бир ҳадисда айтилади: “ Бир кунда икки маҳал овқатланиш исрофдир. Ва Аллоҳ исроф қилувчиларни суймас”.
Саҳл ибн Абдуллоҳ айтадилар: “ Охират талабида юрган киши учун тўқликдан кўра зарарлироқ нарсани билмайман”.
Боязид Бистомий ҳазратларидан: “ Бу улкан даражаларга нима сабабидан етдингиз?”, деб сўрашди. Шунда у зот: “ Оч қорин ва яланғоч бадан билан”, дея жавоб беришди.
Демак , очликнинг инсон учун дунё ва охиратда фойдалари катта экан. Айтишадики: “ Агар Фиръавн оч бўлганда, худоликни даъво қилмаган бўларди”.
Хулоса ўрнида шуни айтмоқчимизки, рамазон ойи келиши билан баъзи бир инсонлар арзимаган баҳоналар ва беморликларини рўкач қилиб рўза тутишдан ўзларини “озод” қилиб олишади. Агар шундай кишилар ҳам ихлос билан, озгина сабр-тоқат билан, Аллоҳ таолодан савоб умидида бир ой рамазон рўзасини тутсалар, ва мана шу одатни тарк қилмаган ҳолда йил бўйи маълум бир кунларда рўза тутиб очлик ҳиссини туйиб юрсалар, ҳам охиратлари учун, ҳам бу дунёдаги хожатларининг рўёби учун, соғлиқлари учун ҳам фойдали бўлади. Энг асосийси эса, Росулуллоҳ с.а.в. айтганларидек: “Бир банда Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутса, ўша кунги рўзаси сабабли Аллоҳ унинг юзини дўзахдан етмиш йиллик масофага узоқ қилади”. (Муттафақун алайҳ)
Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби: Ёрбек Исломов