muslim.uz
Қозонда фатво беришнинг замонавий услубиёти муҳокама қилинди
Яқинда Россия, Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон, Озарбайжон, Мўғулистон, Белоруссия мусулмонлари диний идоралари вакиллари ҳамда Туркия дин ишлари бўйича Олий Кенгаш раҳбарлари фатволар бериш услубиёти бўйича семинарда иштирок этиш учун Қозон шаҳрида йиғилдилар. Унда Ўзбекистон мусуломонлари идораси Фатво маркази Бош мутахассиси Ҳикматуллоҳ домла Тоштемиров ҳам иштирок этиб, фатво масаласида ўз фикр ва мулоҳазаларини билдириб ўтди.
Ислом таълими бўйича Кенгаш раиси, Россия Ислом институти ва Қозон Ислом университети ректори Рафиқ Мухаметшиннинг сўзларига кўра, бугун турли мамлакатлардан келган мусулмонлар уламоларининг иштирокисиз, фатво чиқаришсиз ҳал қилиб бўлмайдиган масалаларга дуч келишмоқда. Татаристон муфтийсининг таълим бўйича ўринбосари семинар тажриба алмашиш ва алоқаларни ўрнатиш учун яхши майдончага айланишига умид билдирди.
Mynamaz.ru хабарига кўра, ўз навбатида, Туркия дин ишлари бўйича Олий Кенгаши раиси Абдураҳмон Хачқалий турли мамлакатлар вакиллари учун умумий муаммоларни биргаликда ҳал этиш муҳим эканини таъкидлади.
"Бизнинг дин ишлари бошқармамиз турли диний идоралар ва таълим муассасалари билан самарали ҳамкорлик қилади. Умид қиламанки, бизнинг амалга оширилаётган лойиҳаларимиз ва фаолиятимиз нафақат таълим соҳасида фойда келтиради, балки барча одамларга динни тўғри тушунишни олиб келади, турли радикал ҳаракатларга қарши туриш ва олдини олишда ўзига хос чекловчига айланади", - деди Хачқалий.
Унинг сўзларига кўра, фатволар ва уларнинг чиқарилиши мусулмонлар ҳаётида катта аҳамиятга эга, мусулмон уламоларининг саъй-ҳаракатларини бирлаштиради, замонавий мусулмонларнинг ҳаётини осонлаштиради. Ваҳоланки, ҳар бир фатвонинг асосий мақсади шариатнинг тўғри меъёрига келишдир. Шу билан бирга, мутахассиснинг фикрига кўра, фатво ёзиш ва қабул қилиш учун мутахассис маълум малакага эга бўлиши керак, чунки фатво маълум асосларга, маълум бўлиши керак бўлган қоидаларга асосланади.
Семинар давомида иштирокчилар фатволар бериш услубиёти ва уларни замонавий муаммолар бўйича қўллаш амалиёти, ислом ҳуқуқий меросидан фойдаланиш имкониятлари кўлами, турли мазҳабларнинг фатвосидан фойдаланиш тамойиллари кўриб чиқилди, шунингдек, мусулмон олимлари ўз ишлари давомида дуч келадиган замонавий муаммолар билан ўртоқлашдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Муфтий ҳазрат Руминия элчисини қабул қилдилар
Шу йил 7 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Руминия давлатининг Ўзбекистондаги элчиси Даниел Кристиан Чобану жанобларини қабул қилдилар.
Муфтий ҳазратлари Ўзбекистон ва Руминия давлатлари ўртасидаги ҳамкорлик ривожланиб бораётгани, айниқса, маданий-маърифий, илм-фан ҳамда таълим-тарбия йўналишидаги алоқаларни янада ривожлантириш яхши натижалар беришини таъкидладилар.
Элчи жаноблари самимий қабул учун миннатдорлик билдириб, Руминия давлатида Ислом дини ва мўмин-мусулмонлар ҳаёти ҳақида маълумот берди. Шунингдек, у Қуръони карим оятларини маъносини румин тилидаги таржима қилинган Мусҳафни тақдим этди.
Муфтий ҳазратлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси музей-кутубхонаси фондида сақланаётган Қуръони карим оятлари маънолари таржимасининг 30 хил тилда ёзилган нусхалари қаторига ушбу Мусҳафни ҳам жойлаштиришни билдирдилар.
Учрашув дўстона ва самимий руҳда ўтди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Олиму муфтийларни етиштириб чиқараётган Олий маъҳад 51 ёшда
Тошкент ислом институти устозлари, ходимлари, кундузги ва модуль таълим тизими талабаларининг фикр-мулоҳазалари
Ўзбекистон Ислом цивилизацияси маркази БАА диққат марказида
WAM амирлик ахборот агентлиги пойтахтимизда бунёд этилаётган Ўзбекистон ислом цивилизацияси маркази қурилиши ҳақида хабар тарқатди, деб хабар бермоқда "Дунё" ахборот агентлиги.
Нашрда Марказ директори Шоазим Миноваровнинг сўзларига таяниб хабар берилишича, марказнинг ўймакор гумбази энг катта гумбаз, мажмуанинг ўзи эса Марказий Осиё минтақасида энг йириги ҳисобланади. У амирлик компаниялари билан ҳамкорликда қурилмоқда.
Бу гумбаз остига ҳозирда Тошкентдаги Ҳазрати Имом мажмуасида сақланаётган Усмон бин Аффон Қуръони Каримнинг асл нусхаси қўйилади.
Марказ директори WAM агентлигига ислом тарихининг энг атоқли олимлари, жумладан Имом Ал-Бухорий, Имом ат-Термизий, Имом ал-Мотуридий, Ибн Сино, ал-Хоразмий, Баҳоуддин Нақшбанд ва бошқаларнинг 100 мингдан ортиқ тарихий қўлёзмалари сақланишини маълум қилди.
Таъкидландики, марказ раҳбари БААнинг кўплаб ислом мамлакатларида амирликлар ичида ва ташқарисида замонавий технологиялар марказларини яратиш орқали инсоний ва тарихий меросни сақлаб қолиш борасидаги саъй-ҳаракатларини, шунингдек, умумий гуманитар ва маданий лойиҳалар доирасида икки мамлакат делегацияларининг ўзаро ташрифларини юқори баҳолади.
Марказ араб тили ва Қуръони каримни ўқитиш орқали ислом динининг ҳақиқий таълимотларини ва бирга яшаш тушунчасини келажак авлодларга етказишга интилишини, шунингдек, ўзбек олимлари меросига тегишли диний қўлёзмаларни қайтариш устида иш олиб бориши қайд этилган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Қачон маросимларимизни ихчамлаштирамиз?
Дастурхон ёзиб одамларга таом улашиш эҳсон ҳисобланади. Эҳсонннинг эса савоби улкан.
Халқ орасида турли сабаблар билан эҳсон дастурхони ёзилади. Тўйлар, ифторлик, аза маросимлари ва бошқа муносабатлар билан элга таом улашиш шулар жумласидан. Аввало, бирор эҳсон қилмоқчи бўлган киши ўша маросими шариатга мувофиқми ёки зид эканлигини яхши англаб олиши зарур. Маййитлар учун қилинадиган биздаги маросимларни ҳеч бири шариат кўрсатмаларида зикр қилинмаганини эслатиб ўтиш жоиз. Тўғри, маййит ҳаққига хайр-эҳсон қилинса бунинг манфаати ўтган кишига етиб бориши Ҳадиси шарифларда таъкидланган.
Аммо уч кунлик, йигирма, қирқ, йил оши каби маросимларни ўтказиш урф тарзида оммалашган. Гўёки ушбу маъракалар ўтказилмаса, бўлмайди, деган тушунча, одамлар гап сўз қилишади деган ҳадик билан қилиниши ойдек равшан бўлиб қолган. Ваҳоланки, маййит ҳақига хайр-эҳсон, аввало, таом бўлиши шарт эмаслиги, бу каби маросимларни одамларнинг гапи учун эмас, холис Аллоҳ йўлида эҳсон сифатида қилиниши, кун санаб эмас, балки ихтиёрий равишда қанақа бўлмасин хайр қилиш мақсадга мувофиқлигини, афсуски, кўпчилик тушуниб етмаяпти.
Бошқа вилоятга танишлариникига таъзия билдиришга борган бир ҳожи акамиз, уларда маййит учун алоҳида маърака қилинмаслигига, балки имконият бўлганда бирор жонлиқ сўйиб, гўштини муҳтожларга ва етимларга тарқатиб беришларини гувоҳи бўлган экан. Ҳа, марҳумлар ҳақига эҳсон қилишнинг намунаси мана шундай бўлиши керак. Йўлларни таъмирлаш, кўприк қуриш, сув, электр тармоқларини таъминлашда муҳтож кишиларга кўмаклашиш, талабаларнинг ўқув шартнома пулларини тўлаб бериш каби ишлар айни савоби буюк амаллар эканини таъкидлаб ўтмоқчимиз.
Никоҳ ва бошқа муносабатлар билан бўлиб ўтаётган тўйларимиз ҳам ачинарли ҳолатда, десак муболаға бўлмайди. Тўйларга жуда кўп сарф-харажат қилинадиган бўлиб қолди. Бу эса айни исрофдир. Аслида тўй яқинларни чақириб, икки ёш учун дуо олиш мақсадида қилиниши керак. Бу ўринда ҳам исроф қилиш нотўғри. Чунки Аллоҳ таоло “Аъроф” сурасининг 31-оятида: “Аллоҳ исрофгарларни суймас”, деб огоҳлантиради.
Бизнинг тўйлар саодат асридаги тўйлардан жуда катта фарқ қилади. Ҳадисларда баён қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг катта тўйлари Зайнаб онамизга уйланганларида бўлган. Ўшанда битта қўй сўйган эканлар. Энди буни бизнинг тўйлар билан солиштириб кўраверинг.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда шундай дейилган: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Абдурроҳман ибн Авф розияллоҳу анҳуда сариқ (ранг) асарини кўриб:
“Бу нима?» дедилар.
“Эй Аллоҳнинг Расули, бир аёлга данак вазнидаги тилло (маҳр бериб) уйландим», деди у.
“Аллоҳ сенга барака берсин! Бир қўй билан бўлса ҳам валийма қилгин”, дедилар”.
Бешовлари ривоят қилганлар.
Эътибор берайлик, бу воқеада ҳам Абдурроҳман ибн Авф розияллоҳу анҳу уйланганларида Набий алайҳиссалом бир қўй сўйиб тўй қилишини таклиф қилганлар. Афсуски, бугунги тўйларимизнинг тури ҳам кўпайиб бормоқда. Таклиф этилганлар сони, дастурхонга тортилаётган ноз-неъматларнинг хилма-хиллиги, уй жиҳозлари, келин-куёвга ҳозирланаётган сарполарнинг ўта қиммат ва ҳаддан зиёдлиги инсоф кўзи билан қараган кишини ажаблантиради. Буларнинг бариси исроф, дабдабабозлик, кимўзарга иш қилиш, фахраланишдан ўзга нарса эмас.
Биз бу иллатлардан ўз вақтида ўзимизни қайтармасак, оқибати яхшилик бўлмаслиги, охиратда ҳам иқоб борлигини халқимизга тушунтириб боришимиз лозим.
Тўй ва маросимларни ихчам ва ортиқча исрофгарликсиз тарзда ўтказиш борасида аҳли илмлар, имом-хатиблар ва отинойилар томонидан масжид қавмлари ва маҳалла-кўйдаги тадбир ва маросимларда аҳолига тушунтириш ишлари олиб борилаяпти. Матбуот ва ижтимоий тармоқлар орқали чиқишлар қилиб, ояти карима, Ҳадиси шариф ва салафи солиҳлар ҳаётидан намуналар асосида жамоатчиликка тўғри йўлни англатишга ҳаракат қиляпмиз. Бу борада маҳалла, ёшлар уюшмаси ва бошқа мутасаддилар билан ҳамкорлик йўлга қўйилган. Аҳолига бирор маърака ўтказишдан олдин албатта маҳалла оқсоқоллари ва фаоллари ҳамда масжид ходимлари билан бамаслаҳат иш кўришларини тавсия қилмоқдамиз. Имом хатиб ва отинойилар жойлардаги никоҳ уйларида бўлиб, никоҳдан ўтиш учун ариза билан мурожаат қилган ёшларга тўйларни рисоладагидек ўтказиш, ортиқча орзу ҳавасларга берилмаслик, никоҳ ва оила мавзуларида суҳбат қилмоқда.
Дабдабали тўйлар учун қиладиган сарф-харажатларимизни ихчамлаштириб, барпо этилаётган ёш оиланинг келажаги учун сарфлаб, ушбу ёш оилага кейинги ҳаётига ёрдам берсак нур устига аъло нур бўлади, иншааллоҳ.
Зайниддин Эшонқулов,
Ўзбекистон мусулмонлар идораси вилоят вакили, вилоят бош имом-хатиби.