Инсонларнинг энг ғами кўпи

Зуннун Мисрий раҳимаҳуллоҳга “Инсонларнинг энг ғами кўпи ким?” дейилди. У киши: “Уларнинг хулқи ёмонроғи” дедилар.

Хулқи ёмон одамни ҳеч ким ёқтирмайди, биров унинг хулқи ёмонлигини билгач, у билан гаплашгиси келмайди. Иқтисодий, ижтимоий муносабатларда ҳам одамлар у кимсага ишонмай қўйиб, у билан олди-берди қилмайдилар. Чунки у ёмон ахлоқи билан ўзига бўлган ишончни йўқотган бўлади. Ҳамма ундан узоқлашгани, уни дўст, улфат, ишончли шахс деб қабул қилмагани учун маҳзун ва тушкун ҳолда яшайди.  

Тавбанинг ҳақиқати

Зуннун Мисрий раҳимаҳуллоҳ дедилар:

“Тавбанинг ҳақиқати - сенга Ер шунча кенглиги билан торлик қилиши, ҳатто қароринг қолмаслиги, кейин Аллоҳ таоло Ўзининг Китобида “...Диллари танг бўлган ва Аллоҳ (ғазаби)дан фақат Ўзига қочиш билан паноҳ топилишини билишгандан сўнгра улар тавба қилувчилардан бўлишлари учун Аллоҳ тавбаларини қабул этди” деб хабар берганидек дилинг танг бўлишидир”.

Инсон қилган хатосига қаттиқ пушаймон бўлиши, ич-ичидан сиқилиши, “Роббим, мен бу гуноҳни содир этиб қўйдим. Аммо ўзим бу ишимдан афсусдаман, асло хурсанд эмасман. Энди ҳаловатим йўқ. Дунёга сиғмаяпман. Сендан бошқа менинг гуноҳларимни кечирувчи, қалбимга хотиржамлик солувчи йўқ. Агар Сен мени кечирмасанг, Сен менга раҳм қилмасанг, ҳолим нима кечади?” деб Аллоҳ таолога нидо қилиши лозим.

“Ар-Рисала ал-Қушайрия” китобидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси

Инсон  ҳаёти давомида  яқинларининг зиёрати, тижорат ва турли мақсадларда сафар қилади.

 Сафарга отланаётган киши унинг одобларини билмоғи лозим. Дастлаб, сафарда ишлатиладиган зарур буюмлар тайёрланади. Сафар олдидан ота-она, илмли, солиҳ кишиларнинг насиҳат ва дуоларини олиш лозим. Киши сафар давомида кўпроқ ўзи ва бошқалар ҳаққига дуо қилиши керак. Зеро, унинг дуоси мустажобдир.

Сафарга борилаётган юртда инсонга зарур бўлган қуйидаги беш нарсани муҳофазаси учун кафолат бўлмаса сафар қилиб бўлмайди:

1. Ҳаётига таҳдид бўлса. Уруш жанжал ва фитна бўлаётган жойларга сафар қилиш мумкин эмас.
2. Дини ва эътиқоди бузилишига ҳаракат қилинадиган жой бўлса. Баъзи бир жойларда дин ва эътиқоди ўзгаришлиги ва оқибатда дунёси ва охирати барбод бўлишлиги мумкин бўлганлиги учун сафар қилиш мумкин эмас.
3. Молига тажовуз қилинса. Қийналиб топган мулки ёки қимматбаҳо буюмини муҳофазаси учун шу ер масъуллари кафолат бермаса у ерга ҳам сафар қилиш жоиз эмас.
4. Обрусини туширадиган иш бўлса. Аллоҳ инсонни мукаррам қилган уни миллати, ирқи, жинси ёки обрўсини камситиладиган жойлар бўлса, у ерга ҳам сафар қилиш жоиз эмас.
5. Саломатлигига путур етса. Инсонга берилган бебаҳо неъматлардан бири саломатликдир. Сафар қиладиган жойида вабо, ОИТС ва бошқа шу каби инсон ҳаёти учун хавфли ва юқумли касалликлар тарқалган жойларга ҳам сафар қилиш мумкин эмас.

Сафарда мақсад ҳосил бўлгач, тезда уйга қайтиш лозим. Ҳадисда: “Сафар азоб-уқубатнинг бир кўринишидир. Сизлардан бирингиз сафарга чиқса, таоми, ичимлиги ва уйқусидан тўла баҳра ололмайди, (сафарда) истаги ҳосил бўлса, оила-аҳлига шошилсин”, дейилган (Имом Бухорий ривояти).

 Киши юқорида санаб ўтилган сафар одобларига амал қиладиган бўлса, сафар машаққатларини осон енгиб ўтади ва кўзлаган мақсадига эришади, ИншаАллоҳ.

Обидхон Икрамов

“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчиси

Муҳтарам Президентимизнинг ташаббуслари билан жорий йилнинг 21-23 февраль кунлари юртимизда I Халқаро зиёрат туризми форуми бўлиб ўтади.

Ўзбекистоннинг сайёҳлик салоҳиятини намойиш этиш, айниқса, уни ислом дунёсидаги зиёрат туризми марказларидан бирига айлантириш мақсадида ташкил этилаётган мазкур тадбир жаҳон ҳамжамиятида катта қизиқиш уйғотмоқда.
Унда ислом дунёсидаги етакчи халқаро ташкилотлар, машҳур дин уламолари, илмий-академик доиралар, зиёрат туризми соҳасидаги сайёҳлик компаниялари иштирок этиши бунинг яққол тасдиғидир.
Ушбу йирик тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, таниқли уламолар, жойлардаги бош имом-хатиблар, диний таълим муассасалари раҳбарлари ҳам иштирок этади.
Ислом дунёсидаги энг нодир ва ноёб Қуръони карим намуналаридан бири — Ҳазрати Усмон Мусҳафи Ўзбекистонда экани, муҳаддислар имоми, ҳадис илми олимларининг устози Имом Бухорий, йирик муҳаддислар Имом Термизий, Имом Доримий, Нақшбандия тариқатининг кўплаб етук издошлари бизнинг заминимизда камол топгани ва сўнгги манзиллари шу ерда экани, қолаверса, бир қанча диний марказларнинг мавжудлиги шундан далолат беради.
Ушбу тарихий ва табаррук қадамжоларга зиёрат ҳамда саёҳат қилиш учун ҳар йили дунёнинг турли бурчакларидан минглаб сайёҳлар ташриф буюрмоқда.
Ушбу нуфузли тадбирни ёритиш учун Европа ва Осиёнинг кўплаб ОАВ вакиллари юртимизга етиб келди. Улар орасида “EuroNews” (Франция) ва “Al Jazeera” (Қатар) телеканаллари, “Аl-Аhram al-Iqtisadi” (Миср) журнали, “Diplomatic News” (Покистон), “Коммерсант” Россия), “Al-Vajxat” (Ўмон) va “Al Hayat” (Саудия Арабистони) газеталари вакиллари борлиги эътиборга моликдир.
I Халқаро зиёрат туризми форуми иштирокчилари уч кун давомида юртимиздаги муқаддас қадамжоларни зиёрат қилиш баробарида, бу ерда сайёҳлар учун яратилган шарт-шароитлар билан яқиндан танишадилар. Шунингдек, Ўзбекистоннинг зиёрат туризми марказига айлантириш борасида олиб борилаётган ишлар, ҳаётга татбиқ қилинаётган лойиҳалар ҳақида қимматли маълумотларга эга бўладилар.
Форум жараёнларини бизнинг сайтимизда кузатиб боринг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

АҚШнинг Мичиган штатида ўтказилган тадқиқот натижасида шу нарса маълум бўлдики, 95 фоиз одам қўлларини жуда кам ҳоллардагина ювар, ўшанда ҳам нотўғри кўринишда ювар эканлар. 

Ушбу тадқиқот хулосасида айтилишича, қўлларни тўғри ювиш ундаги микроблар ва бактерияларни йўқолишига сабаб бўлар экан. Бунинг учун инсон қўлларини 20 сония давомида совун билан ювиб туриши керак экан. Лекин кўпчиликнинг қўли текширилганда, унда кўплаб бактериялар борлиги аниқланган. Улардан бунинг сабаби сўралганда, қўлларини кам ювишлари маълум бўлди. Ҳатто кўплари ҳожатхонадан чиққандан кейин ҳам қўлни ювиш кераклигини ўйлаб кўрмаганлар.

Аммо мусулмон одам қўлларини бир кунда беш марта ювади. Таҳорат – ажойиб ибодат бўлиб, мўмин киши бу ибодатни бажариш пайтида қўлларини кўп бора ювади. Шунингдек, бу пайтда юзини, билагини, оёқларини, оғиз-бурунларини ҳам ювади. Бу аъзоларни ювишда ҳам қўллар иштирок этади. Хуллас, инсон таҳорт қилиб бўлгунича қўлларини 20 сониядан кўп вақт давомида ювади.

Кўриниб турибдики, таҳорат қилиш барча аъзолар қаторида қўлларни ювиш ва турли зарарли микроблардан қутулишнинг энг мукаммал кўринишидир. Бу микроблар ҳожатхонадан чиққанда, одамлар билан қўл бериб кўришганда, нопок нарсаларни ушлаганда ва ҳоказо ўринларда қўлга ўрнашади.  

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда намозни таҳоратга боғлаб зикр қилган: 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَينِ

“Эй иймон келтирганлар! Намозга турмоқчи бўлсаларингиз, юзларингизни ва қўлларингизни чиғаноқлари ила ювинглар. Бошларингизга масҳ тортинглар. Ва оёқларингизни тўпиқлари ила ювинглар” (Моида сураси, 6-оят).

Аллоҳ таоло юқоридаги оятнинг сўнггида бундай деган: 

مَا يُرِيدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَـكِن يُرِيدُ لِيُطَهَّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

“Аллоҳ сизларга қийинчилик туғдиришни истамас Аммо сизларни поклашни ва сизларга ўз неъматини батамом қилиб беришни истайдир. Шоядки шукр қилсангизлар” (Моида сураси, 6-оят).

Оятдаги “поклаш” сўзи нопоклик, таҳоратсизлик билан бир қаторда бактерия ва микроблардан ҳам поклашни ўз ичига олади.  

Бу оятлар нозил бўлган пайтда одамлар микроб, бактерия деган нарсалар борлигини билмас, уларда бу ҳақида тасаввур ҳам йўқ эди. Лекин ошкор ва махфий нарсаларни Билувчи Зот бизни бактериялардан қутулиб соғ бўлишимиз, покланиб шод бўлишимиз ва бошқа кўплаб Ўзи билган ҳикматларга кўра покликка, таҳоратга буюрган.

Албатта, ушбу оят Қуръони Карим Аллоҳ таолонинг Каломи эканига ёрқин далилдир!

Абдуддоим Каҳелнинг мақоласидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси