27 Май, 2025, 29 Зулқаъда, 1446
27 Май, 2025, 29 Зулқаъда, 1446
Ибн Аббос розийаллоҳу анҳумо айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларга тақлид қилувчи эркакларни ва эркакларга тақлид қилувчи аёлларни лаънатладилар» (Бухорий, Абу Довуд ривояти).
"Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлсифат эркакларни ва эркакшода аёлларни лаънатлаганлар" (Бухорий ривояти).
Кийиниш ва гапиришда эркакларга ўхшайдиган аёлларга эркакшода аёллар дейилади. Бир ривоятда: «Аллоҳ эркакшода аёлларни лаънатлади», дейилган.
Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёллар кийимини киядиган эркакни ва эркаклар кийимини киядиган аёлни лаънатладилар» (Абу Довуд, Насоий, Ҳоким).
Агар аёл киши эркакларга хос бўлган либосларни кийса, у ўзини эркакларга ўхшатган ҳисобланади ва Аллоҳ ва Расулининг лаънатига дучор бўлади. Эри ҳам агар унинг шундай юришига имкон берса (яъни, рози бўлса ва уни қайтармаса) малъундир (лаънатлангандир). Чунки у аёлини Аллоҳга итоат этишга ундаши ва гуноҳ ишлардан қайтариши лозим. Зеро, Аллоҳ таоло айтганки: «Эй мўминлар, сизлар ўзларингизни ва аҳли-оилаларингизни дўзахдан сақлангизки, унинг ўтини одамлар ва тошлардир» (Таҳрим сураси, 6).
Яъни, уларга одоб ва таълим беринг, Аллоҳга итоат этишга буюриб, гуноҳ ишлардан қайтаринг, ўзингизга ҳам худди шундай муносабатда бўлинг, дейилмоқда.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Ҳар бирингиз нозир ва ўз раъиятига масъулдир. Эркак киши ўз аҳли оиласига нозир ва қўл остидагиларга масъулдир» (Муттафақун алайҳ).
Абу Бакр розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Эркаклар аёлларга итоат этган вақтларида ҳалок бўлдилар» (Ҳоким ривояти).
Ҳасан розийаллоҳу анҳу айтганлар: «Аллоҳга қасамки, киши хотинига унинг ҳавойи нафси тилаган нарсаларда итоат этса, Аллоҳ таоло уни дўзахга улоқтиради».
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Мен кўрмаган икки тоифа борки, улар дўзах аҳлидандир: Сигир думига ўхшаш қамчилари бўлиб, у билан одамларни урадиган тоифа ҳамда кийим кийган ялонғоч, йўлдан урувчи, йўлдан озган аёллар. Уларнинг бошлари туянинг ўркачи каби. Улар жаннатга кирмайдилар, унинг ҳидини ҳам топмайдилар. Ҳолбуки, унинг ҳиди мунча-мунча йўллик масофадан келиб туради» (Муслим ривояти).
Кийим кийган – Аллоҳнинг неъматларига мушарраф бўлган, лекин ялонғоч – Унга шукр қилмайдиган аёллар ёки баданининг шакли ва ранги билиниб турадиган даражада юпқа ва тор киядиган аёллар, деганидир.
Нофеъ розийаллоҳу анҳу ривоят қилади: «Ибн Умар ва Абдуллоҳ ибн Амрлар Зубайр ибн Абдулмутталибнинг ҳузурида эдилар. Бир вақт елкасига камон осган аёл қўйларини ҳайдаб ўтиб қолди. Абдуллоҳ ибн Умар ундан: «Сен эркакмисан ё аёл?» деб сўрадилар. «Аёлман», деди у. Ибн Умар Ибн Амрга ўгирилдилар-да: «Аллоҳ таоло Пайғамбар тили орқали эркакларга тақлид қилувчи аёлларни ва аёлларга тақлид қилувчи эркакларни лаънатлаган», дедилар».
Кўчага чиққанда номаҳрамларга зеб-зийнат ва тақинчоқларини кўрсатиб юрадиган, мушк-анбар ва ҳар хил хушбўйликлар билан ўзига оро берадиган ҳамда калта ва тор либослар киядиган аёллар ҳам малъундирлар. Бу ишларнинг барчасини, яъни, ўзини бозорга солиб, жамолини кўз-кўз қилиб юришни Аллоҳ таоло ёмон кўради. Лекин минг афсуслар бўлсинки, кўп аёллар шайтоннинг тузоғига илингандирлар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам улар ҳақида: «Дўзахга боқиб, унинг кўпчилик аҳли аёллар эканлигини кўрдим», деганлар (Муслим ривояти).
Яна у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларки: «Ўзимдан кейин эркаклар учун аёллардан кўра зарарлироқ фитна қолдирмадим» (Муслим ривояти).
Аллоҳ таолодан бизни аёллар фитнасидан сақлашини ва Ўз фазлу марҳамати ила уларни ҳам, бизни ҳам ислоҳ этишини сўраймиз.
“Гуноҳи кабиралар” китобидан
Ҳар бир мусулмон учун ҳаётнинг ҳар бир жабҳасида Ислом ахлоқига амал қилиш фарз саналади. Бунинг ичига йўлда ҳаракатланиш, пиёда ва ҳайдовчи сифатида қоидаларга риоя қилиш ҳам киради. Ислом дини фақат ибодатлар билан чекланиб қолмайди, балки жамиятда тинч-тотув яшаш ва бошқаларнинг ҳуқуқларини ҳурмат қилишни ҳам талаб қилади.
1. Жавобгарлик ҳисси — ҳайдовчининг одоби.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Мўмин киши бошқаларга зарар етказмайди ва зарар ҳам кўрмайди” (Имом Ибн Можа ва Имом Аҳмад ривояти).
Ушбу ҳадисга кўра, ҳайдовчи йўлда бошқаларнинг ҳаётига, саломатлигига таҳдид солувчи ҳаракатлардан эҳтиёт бўлиши лозим. Йўлдаги ҳар бир ҳаракатимиз бошқаларга таъсир қилиши мумкин.
2. Қоидаларга риоя қилиш — итоат ва омонат.
Қуръони каримда бундай дейилади: “Эй имон келтирганлар! Аллоҳга итоат этингиз, Пайғамбарга ва ўзларингиздан (бўлмиш) бошлиқларга итоат этингиз!” (Нисо сураси, 59-оят).
Ҳукумат томонидан белгиланган йўл қоидалари кишиларнинг хавфсизлиги учун жорий қилинган. Уларга итоат қилиш – Ислом таълимотига мувофиқ ҳаракат қилишдир.
3. Шошилмаслик ва сабр - ҳаётни сақлаб қолиш воситасидир.
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Хотиржамлик Аллоҳдан ва шошилиш шайтондандир” (Имом Термизий ривояти).
Йўлда шошиш, қонунни бузиш, ортиқча тезлик билан ҳаракатланиш –ҳайдовчининг нафақат ўз ҳаётига, балки бошқалар ҳаётига ҳам хавф туғдиради.
4. Қўполликдан эҳтиёт бўлиш ва йўлдаги одоб.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам йўл одоблари ҳақида: “Йўлларда ўтиришдан сақланинглар!” деганлар.
Шунда “Бизнинг йўлда ўтиришдан бошқа иложимиз йўқ, чунки гаплашадиган мажлисларимиз йўлларда бўлади”, дейишди.
У зот алайҳиссалом: “Агар йўлда ўтиришдан бошқага кўнмасангиз, у ҳолда йўлнинг ҳақини адо этинглар”, дедилар. Улар: “Йўлнинг ҳақи нима?” деб сўрашди.
У зот алайҳиссалом: “Йўлнинг ҳаққи кўзни тийиш, озор етказишдан тийилиш, саломга алик олиш, маъруф ишларга буюриш ва мункар ишлардан қайтариш”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Бугунги кунда бу одоблар ҳайдовчилар ва пиёдалар учун ҳам долзарбдир. Йўлда ҳурмат ва одобни сақлаш, йўл бериш, ўзгаларни ҳақорат қилмаслик – мусулмоннинг одобидир.
5. Ҳуқуққа риоя қилиш — бошқаларга ёрдам
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Ким дунёда бир мўминни дунё ғамларидан бирини енгиллатса, Аллоҳ таоло унинг дунё ва охират ғамларини енгиллатади. Ким бир мўминнинг қийинчилигини осонлаштирса, Аллоҳ таоло ўша инсонни дунё ва охиратда мушкулини осон қилади” (Имом Муслим ривояти).
Йўлда бошқаларга ёрдам бериш — масалан, ҳайдовчи бўлсангиз, қария ёки ногиронни олиб ўтиш, машинангизда ёрдамга муҳтож кишини олиб бориш – савобли амалдир.
Хулоса:
Йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилиш фақат давлат талабига амал қилиш эмас, балки Ислом ахлоқи ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига амал қилишдир. Ҳар бир мусулмон ҳаракатда ҳам, ниятда ҳам одобли, масъулиятли ва салбий оқибатларни олдиндан ўйлайдиган инсон бўлиши лозим.
Манбалар асосида
Илёс Аҳмедов тайёрлади.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 