10 Март, 2025, 10 Рамазон, 1446
10 Март, 2025, 10 Рамазон, 1446
Тошкент шаҳрининг “Қатортол-1” маҳалласида хайрли ишга қўл урилди. Бинонинг эскилиги, масжиднинг торлиги, кириб-чиқишдаги ноқулайликлар ва мослаштирилган бинода жойлашгани намозхонларга қийинчиликлар туғдираётган эди. Шу сабабли “Ҳасанхон қори” жоме масжидининг қайта қурилиши бошланди. “Азон.уз” мухбири ушбу қурилиш ҳақида маълумот олиш учун мазкур масжид имом-хатиби Зикрулло Маҳкамов билан суҳбат ўтказди.
Мухбир: – Ассалому алайкум, домла. “Ҳасанхон қори” масжидининг тарихи ва ҳозирги олиб борилаётган қайта қурилиш ишлари ҳақида гапириб берсангиз.
Имом-хатиб: – Ва алайкум ассалом. Келганингиз учун раҳмат, масжидимиз илгари озиқ-овқат дўкони ва унинг омборхонасига мўлжаллаб қурилган эди. Бир неча йил дўкон сифатида ишлаган бинонинг эгаси 1993 йилда буни масжидга эҳсон қилиб, мўмин-мусулмонлар ихтиёрига берган. Шу тариқа маҳалламиз ўз масжидига эга бўлди.
Мухбир: – Масжид “Ҳасанхон қори” номи билан аталар экан. Бу киши ким бўлганлар?
Имом-хатиб: – Ўша пайтларда масжидни қандай номлаш ҳақида гап кетганда маҳалланинг қариялари Ҳасанхон қори номларини тавсия қилганлар. Бу киши диний идорани ташкил қилишда жон куйдирган уламоларимиздан эшон Бобохоннинг укалари, муфтий Зиёвуддинхон ҳазратларига амаки бўлганлар. Эски шаҳардаги машҳур “Тўхтабойвачча” (халқ тилида “Чақичмон” (асли Чархчи имом) масжиди аввал мадраса бўлган ва у киши шу ерда дарс бериб, кўплаб шогирдлар етиштириб, миллатимизга, динимизга хизмат қилганлар. Маҳалламиздаги қарияларнинг айримлари ёшликларида Ҳасанхон қорини кўрганликларини айтишади. Ўша кишига ҳавас қилиб масжидга у кишининг номини қўйишга қарор қилинди. Маҳалламизда ўша кишининг авлодлари яшайди.
Мухбир: – Масжидни қайта қуриш ғояси илгари ҳам бормиди?
Имом-хатиб: – Ҳа, кўп йиллардан бери масжидни қайта қуришни ният қилиб юрар эдик. Бино масжидга ўхшамаган, кириш ҳам қибла тарафдан, анча ноқулай эди. Масжидга одам сиғмаганидан кенгайтиришнинг иложини тополмай, ҳатто яқин атрофдан бошқа ер ҳам қидириб кўрдик. Аммо турли сабаблар туфайли бу иш амалга ошмай юрди. Ёнимиздаги тўйхонани сотиб олишга қарор қилдик. Катта маблағни йиғиш осон бўлмади. Азон.уз сайтида Мубашшир домланинг саъй-ҳаракатлари билан эълон чиқарилди, ўша сабабли ҳам анчагина маблағ йиғилиб, ниҳоят тўйхонани сотиб олдик. Орқа томондаги цех сотиб олингандан сўнг ҳам масжид намозхонларга торлик қилар, айниқса жума кунлари қийинчилик туғдирар эди. Илгари жойимиз 10 сотихга етиб-етмас эди, ҳозир 30 сотихга етиб қолди, алҳамдулиллаҳ. Ҳозир масжид лойиҳаси тайёрланган. Жойимизнинг шакли мураккаб, унга одатдагидек тўртбурчак масжид қурилса, анча жой ютқазиб қўйилар экан. Шунинг учун меъморлар масжидни ноанъанавий шаклда қуришга қарор қилишди. Бу Ўзбекистондаги илк хай-тек усулида қурилган масжид бўлади.* Иложи борича ҳар бир метрдан фойдаланишга ҳаракат қилинган. Ҳозир тўйхона ва цех ҳам қўшилиб битта кадастр қилинди. Масжидга кириш жойида таҳоратхона қурилади. Таҳоратхона ҳам илгаригисидан анча катта ва қулай бўлиши кўзда тутилмоқда. Масжид ярим ертўла, биринчи ва иккинчи қаватлардан иборат бўлади. Беш вақт намозлари энг пастки қаватда ўқилади.
*Хай-тек (инглизча high-tech) – “Юқори технологиялар” деган маънони билдириб, архитектура ва дизайндаги услубдир. Хай-тек 1970-йилларнинг охирларида модернизм негизида пайдо бўлган ва 1980-йилларда кенг қўлланила бошлаган.
Мухбир: – Баъзан масжидларимизда аёллар намоз ўқийдиган жойлар йўқлиги сабабли намозхон аёлларга қийинчилик туғиляпти. Янги масжидда буларга эътибор берилганми?
Имом-хатиб: – Албатта, намоз вақти кириб қолса, аёлларимиз қаерда намоз ўқиши ҳақида шу пайтгача эътибор берилмагани ачинарли ҳол. Шу сабабли қурилажак масжидда алоҳида кириш эшиги, таҳоратхонаси бўлган, 60 ўринли аёллар намозхонаси ҳам бўлади.
Мухбир: – Ҳозир қурилиш ишлари қайси этапда, қийинчиликлар бўлмаяптими?
Имом-хатиб: – Ҳозир эски масжидни бузиш ишлари деярли охирига етиб қолди. Катта қийинчилик ва маблағ билан ер остидан ўтган канализация ва алоқа линиялари кўчириб четроқ жойга ўтказилди. Ҳозир қурилиш қилинадиган жой тозаланиб, котлован қуришга тайёрланди. Худога шукр, ҳозирча маблағимиз бор. Халқимиз, масжид қуриляпти деб, топганини олиб келяпти. Бундан бой, ўзига тўқ одамлар ҳам, қўли калтароқ кишилар ҳам четда қолишгани йўқ. Бир марта қизиқ воқеа бўлди. Сардор Раҳимхон деган укамизни танийсиз. Ўша биродаримиз бир олти яшар болани олиб келди. Ҳалиги бола отаси берган пулларни йиғиб, 400 минг сўм пул йиғибди. Кейин Сардорга “Бу пулларимни фақат масжид қурилишига сарфлайман, ўшандай жойни топиб беринг” дебди. Болакай жуда теран фикрли, зийрак бола экан. Келиб эҳсонини топширганида кўзларимдан ёш чиқиб кетди. Сахий болакай қуриладиган масжиднинг лойиҳалари билан ҳам қизиқиб, кўриб кетди. Масжид қураман десангиз, Аллоҳ олти яшар боланинг ҳам қалбига саховат уруғини солиб қўяр экан. Яна бир киши келиб ийманиб турибди. Келинг, деб гапга солдик. У одам “масжидга эҳсон қилишга келгандим, бироқ бой эмасман, олиб келган пулим кўп эмас”, деб пулининг камлигига хижолат бўлаётган экан. Биз унга: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам : “Ким қатот (ерга ин қурадиган қуш) қушининг инича ёки ундан кичикроқ бўлса-да Аллоҳ учун масжид бино қилса, Аллоҳ таоло у учун бир байт(уй)ни бино қилади” деган ҳадисларини айтдик. Ибн Можа ривояти.
Келган одамнинг юзи ёришиб кетди, қилган ишининг савоб эканлиги, беиз кетмаслигидан қувонди. Дарҳақиқат, савобнинг катта-кичиги бўлмайди, Аллоҳ чин дилдан қилинган эҳсонни қабул қилади.
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари муфтийлик пайтларида бирор жойга борсалар, одамлар: “масжид қурилишини бошламоқчи эдиг-у, маблағимиз йўқ” дейишса, “сизлар бошлайверинглар, ўзи битиб кетади”, дер эканлар. Мен ҳазратнинг ўша гапларининг исботини олти яшар болада кўрдим.
Мухбир: – Тақсир, масжид қурилиши қачон битиши мўлжалланяпти? Қачон янги масжидда намоз ўқиймиз?
Имом-хатиб: – Ишлар ҳозирги даражада кетса, инша Аллоҳ келаси йилнинг Рамазон ойини янги масжидда ўқиймиз.
Мухбир: – Аллоҳ бошлаган улуғ иш – Ўзининг байтини қуришда сизларга куч-қувват, ғайрат ато этсин. Қурилаётган масжид асрлар бўйи авлодларга Ислом зиёсини тарқатиб, қурганларга, маблағ билан ёрдам берганларга садақайи жория бўлиб қолсин!
Имом-хатиб: – Амийн.
“Азон.уз” мухбири Ёқуб Умар суҳбатлашди.
Асосий хусусиятлари: Бино ва иншоотларни лойиҳалаш, қуриш ва лойиҳалашда юқори технологиялар, тўғри чизиқлар ва шакллардан фойдаланиш, шиша, пластмасса, металлнинг кенг қўлланилиши, бинонинг ташқарисида функционал элементлардан фойдаланиш (лифтлар, зинапоялар, шамоллатиш тизимлари ва бошқалар)
azon.uz
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “(Улар) сабрли, садоқатли, итоатли, саховатли ва саҳар чоғларида (Аллоҳдан) мағфират сўрайдиган кишилар эди” (Оли Имрон сураси, 17-оят).
Аллоҳ таоло сабрли, ростгўй, итоаткор, саховатли бандаларини бирма-бир зикр этиб, саҳарда истиғфор айтувчиларни алоҳида мадҳ этади: “...саҳар чоғларида (Аллоҳдан) мағфират сўрайдиган кишилар эди”.
Тун қоронғу кечасининг тонг ёғдусининг илк нурлари билан уйғунлашган лаҳза саҳар вақтидир. Бу пайт дуо қабул бўладиган улуғ фурсатдир. Луқмони Ҳаким ўғлига қилган насиҳатларидан бирида: “Эй ўғлим, хўроз сендан чаққонлик қилиб, саҳар чоғида сен уйғонмай туриб қичқирмасин”, деган экан (Абул Барокот Насафий. Мадорикул танзил ва ҳақоиқул таъвил).
Яқуб алайҳиссаломга фарзандлари: “Эй, ота, (Аллоҳдан) бизларнинг гуноҳларимизни мағфират қилишини сўранг! Албатта, бизлар хато қилувчилардан бўлган эканмиз” (Юсуф сураси, 97-оят) дейишганда, Яқуб алайҳиссалом: “Албатта, Раббимдан сизларни мағфират қилишини сўрайман. Албатта, У Ғафур (мағфиратли) ва Раҳим (раҳмли)дир” (Юсуф сураси, 98-оят) деб истиғфор айтишни саҳар вақтига қолдирганлар (Тафсирул Қуртубий, Тафсир ибн Касир).
Абдуллоҳ ибн Умар раҳимаҳуллоҳ кечани ибодат билан ўтказарди. Нофеъ раҳматуллоҳи алайҳдан саҳар вақти бўлди-ми? деб сўрарди. Агар ҳа деган жавобни олса, тонггача дуо ва истиғфор билан машғул бўларди (Ибн Абу Хотим ривояти).
Ибн Жарир раҳматуллоҳи алайҳ Иброҳим ибн Ҳатиб раҳимаҳуллоҳдан ривоят қилади: «Саҳарда масжид яқинида бир мўминнинг истиғфор айтатуриб: “Аллоҳим буюрдинг, итоат этдим. Гуноҳларимни кечир” деяётганини кўрдим».
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу “...саҳар чоғларида (Аллоҳдан) мағфират сўрайдиган кишилар”ни “Аллоҳдан гуноҳларини кечиришини сўраб истиғфор айтувчилар” деб тавсифласа, Қатода розияллоҳу анҳу: “Улар саҳар вақтида намоз ўқувчилар”, деган (Тафсирул Қуртубий).
Аллоҳ таоло бошқа оятда жаннатдаги тақводор бандаларининг сифатини келтирганида ҳам саҳарда истиғфор айтувчиларни алоҳида васф этади: “(Улар) туннинг озгина (қисмидагина) ухлар эдилар. Саҳарларда улар (Аллоҳдан) мағфират сўрар эдилар” (Зориёт сураси, 17-18 – оятлар).
Набий алайҳиссалом қудсий ҳадисларнинг бирида: “Албатта, Аллоҳ таоло ҳар куни кечанинг учдан бири қолганда дунё осмонига тушади ва тонг отгунча “Тавба қилувчи борми? Тавбасини қабул қиламан, истиғфор айтувчи борми? Мағфират қилиб, гуноҳини кечаман? Сўровчи борми, сўраганини бераман”, дейди”, деганлар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Жаброил алайҳиссаломдан: “Кечанинг дуо қилиш учун мақбул ва дуолар тез ижобат бўладиган энг афзал вақти қайси?” деб сўрадилар. Шунда Жаброил алайҳиссалом: “Саҳар вақтидан бошқа пайтларда Аршнинг ларзага келганини кўрмадим”, деди (Тафсирул Мунир).
Саййидул истиғфор деб номланган ушбу дуо энг афзал истиғфор калимларидан ҳисобланади: “Аллоҳумма анта Роббий лаа илаҳа илла анта холақтаний ва ана ъабдука ва ана ъала аҳдика ва ваъдика мастатоъту. Аъузу бика мин шарри ма сонаъту, абуу лака би неъматика алаййа ва абуу бизамбий фағфирлий зунубий фаиннаҳу лаа йағфируз зунуба илла анта бироҳматика йа Арҳамар Роҳимийн”
(Аллоҳим! Сен менинг Роббимсан. Сендан бошқа илоҳ йўқ, фақатгина Сен борсан. Мени Сен яратдинг. Шубҳасиз, мен Сенинг бандангман. Кучим етгани қадар Сенга берган сўзимда туришга ҳаракат қиляпман. Ё Роббий, қилаётган гуноҳларимдан Сендан паноҳ тилайман. Менга лутф этган неъматларингни эътироф қиламан. Гуноҳларимни ҳам эътироф этаман. Ё Роббий! Мени мағфират эт. Зеро, Сендан бошқа мени мағфират қиладиган илоҳ йўқ).
Бу истиғфор ҳақида Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар ким ихлос билан, савоб ва фазилатига ишонган ҳолда, бу дуони эрталаб ўқиб, оқшомга етмай вафот этса, жаннатга киради. Агар савоб ва фазилатига ишонган ҳолда ихлос билан оқшом ўқиб, тонгга етмай вафот этса, у ҳам жаннат аҳлидандир”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Саҳарда истиғфор айтиш нафақат гуноҳлардан фориғ бўлиш, балки қут-баракага ҳам ноил этади. Чунки Набий алайҳиссалом: “Саҳарда туринглар, чунки саҳарда барака бордир”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Аллоҳ таоло гуноҳларимизни мағфират этадиган, устимизга файзу барака ёғиладиган қулай фурсат – саҳар вақтини ғанимат билиб, унинг фазилатидан тўлиқ баҳраманд бўлишга интилайлик. Бунда Аллоҳ таоло барчамизга тавфиқ ато этсин.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 