10 Январ, 2025, 10 Ражаб, 1446
10 Январ, 2025, 10 Ражаб, 1446
“Қанча қолганингизни Роббингиз яхши билгувчидир, шаҳарга бирингизни ушбу пулингиз ила юборинг, назар солиб, яхши таомни танлаб, ундан ризқ келтирсин ва диққатли (мўътадил) бўлсин” (Каҳф сураси, 19-оят).
“Мўътадил бўлсин” сўзининг Қуръоннинг қоқ ўртасида келиши жуда ажойиб ҳолат. Мўътадиллик бу васатийлик, ўртабинликнинг бир туридир. Бу сўз Қуръоннинг энг ўртасида келган. Бу эса айни вақтда Раббоний йўл бўлмиш – васатийликнинг аҳамиятини белгилаб беради.
Душманлар билан мўътадил муомалада бўлиш талаб қилинар экан, мўминлар ҳақида-ку гапирмаса ҳам бўлади.
Масжидга келган бир йигитнинг телефони намоз ичида бехосдан жиринглаб қолибди, кейин намозхонлар: “Аллоҳнинг уйида Унга осийлик қиляпсанми?! Аллоҳ сени ерга юттиришидан қўрқмайсанми?!” дея ўкира кетишибди.
Ҳалиги йигит масжиддан шу чиққани бўйича қайтиб қадам ҳам босмабди.
Ўша куни бир қаҳвахонага борибди ва бир шиша идишнинг қопқоғини билмасдан ерга тушириб синдириб қўйибди. Шунда қаҳвахона эгаси унга қараб: “Хижолат бўлманг, жаноб! Мингта қопқоқ сиздан айлансин”, дебди.
Шу кундан бошлаб у қаҳвахонанинг доимий мижозига айланибди!
“Хушхабар беринглар, нафратлантирманглар”. Бу Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг насиҳатларидир.
Агар ота-оналар, эр-хотинлар атрофларидаги яқинларига хушмуомалада бўлсалар, кўп муаммолар ўз-ўзидан ечим топади ва кўпчилик хонадонларни тинчлик, ҳамжиҳатлик қамраб олади!
Одамлар ўртасидаги алоқалар худди қушларга ўхшайди, маҳкам ушлаб оласангиз, ўлиб қолади, енгил ушласангиз учиб кетади!
Эътибор билан ушлашингиз керак, шунда сиз билан қолади, ҳеч қаерга учиб кетолмайди, ўлиб ҳам қолмайди.
Юмшоқ сўзчалик, ёқимли табассумчалик, самимийлик ва холислик каби ҳеч нарса қалбларни маҳв этолмайди.
Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу тунда ёқилган гулханни кўрганида: “Эй ёруғлик аҳли” деб нидо қилган эканлар. “Ҳой олов аҳли” дейишни маъқул кўрмаганлар.
Буларнинг ҳамма-ҳаммаси Аллоҳ таолонинг қуйидаги оятига асосланади: “Бандаларимга айтгин, улар энг гўзал бўлган нарсани айтсинлар. Албатта, шайтон ораларини бузиб турадир” (Исро сураси, 53-оят).
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Кимки юмшоқфеъллик билан насибаланган бўлса, яхшилик билан насибаланган бўлади. Ким бундан маҳрум бўлса, яхшиликдан ҳам маҳрум бўлади”.
Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.
Ғам-қайғусиз ҳаётни кутиб яшаётган қизга «Сиз кутаётган кун бу дунёда ҳеч қачон келмайди», деб айтиш керак.
Аллоҳ таоло «Биз инсонни машаққатда яратдик», деган (Балад сураси, 4-оят).
Бу ҳаёт – ғам-ташвишли, азоб-уқубатли, машаққатли ҳаётдир. Мўмин одам буни жуда яхши тушунади. Бу дунёда қийналса, азоб чекса, охиратда албатта хурсанд бўлишини билади. Инсон мукаммал бахтни фақатгина охиратда топади. Шунинг учун улуғлардан бирига «Мўмин қачон роҳат топади?» деб савол беришганда, «Иккала оёғини ҳам жаннатга қўйганида», деб жавоб берган экан.
Аллоҳнинг меҳрибонлигини қарангки, охират ҳақида ўйлаб, унга тайёргарлик кўриш ҳаётни гўзал қилади, қайғуларни камайтириб, унинг салбий таъсирини енгиллатади, қалбда розилик ва қаноатни зиёда қилади, дунёда солиҳ амалларни қилишга қўшимча шижоат беради, мусибатга учраганларни бу ғам-ташвишлар, азоб-уқубатлар бир кун келиб, бу дунёда бўлсин ёки охиратда бўлсин, барибир якун топишига ишонтиради. Охират ҳақида ўйлаб, фақат солиҳ амаллар қилишга интилиш инсонни бахтли қилади.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: «Кимнинг ғами охират бўлса, Аллоҳ унинг қалбига қаноат солиб қўяди, уни хотиржам қилиб қўяди, дунёнинг ўзи унга хор бўлиб келаверади. Кимнинг ғами дунё бўлса, Аллоҳ унинг дардини фақирлик қилиб қўяди, паришон қилиб қўяди, ваҳоланки дунёдан унга фақат тақдир қилинган нарсагина келади».
Аллоҳ таоло фақат охират ғами билан яшайдиган (охират ҳақида кўп қайғурадиган, ҳар бир амалини охирати учун қиладиган) қизнинг қалбини дунёнинг матоҳларидан беҳожат қилиб қўяди. Қарабсизки, бу қиз ҳар қандай ҳолатда ҳам ўзини бахтли ҳис қилади, ҳаётидан рози бўлиб яшайди. Хотиржамликда, осойишталикда, қаноатда яшагани учун истамаса ҳам қўлига мол-дунё кириб келаверади. Зеро, Аллоҳ таоло охират ғамида яшайдиган, шу билан бирга, ҳаётий сабабларни ҳам қилиш учун ҳаракатдан тўхтамаган кишининг ризқини кесмайди, уни неъматларига кўмиб ташлайди.
Аммо Аллоҳ таоло бор ғам-ташвиши дунё бўлган қизни фақирлар қаторида қилиб қўяди. Бундай қиз мол-дунёга кўмилиб яшаса ҳам, ўзини фақир, бечора ҳис қилаверади. Натижада дарди янгиланаверади, дардига дард қўшилаверади, фикрлари тарқоқ бўлиб, изтиробга тушади. Афсуски, шунча елиб-югургани билан фақат дунёнинг неъматларига эриша олади, охиратда насибаси бўлмайди.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа