14 Сентябр, 2025, 22 Рабиъул аввал, 1447
14 Сентябр, 2025, 22 Рабиъул аввал, 1447
Айни вақтда Бухорода давом этаётган форум доирасида Ўзбекистоннинг зиёрат туризми салоҳиятини оширишга ва хорижий тажрибага асосланиб янги туризм маҳсулотларини шакллантириш мавзусида мулоқотлар бошланди.
Унда ислом динининг тарқалишида ўзбек олимларининг ҳиссаси, мусулмон сайёҳлар учун халқаро рейтинг ва унинг мамлакат нуфузини оширишдаги ўрни, туризмнинг маданий меросга таъсири каби мавзулар муҳокама қилинди. Хорижий меҳмонларнинг маърузалари тингланди.
Мухлис Ҳанафи, Индонезиядаги “Истиқлол” музей директори: – Индонезия ҳудудида ислом динининг тарқалишида Ўзбекистон олимларининг ўрни беқиёс. Бухоро Хожа Абдулхолиқ Ғиждувоний, Хожа Ориф ар-Ревгарий, Хожа Маҳмуд Анжир Фағнавий, Хожа Али Ромитаний, Хожа Муҳаммад Бобойи Самосий, Саййид Амир Кулол, Хожа Баҳоуддин Нақшбанд каби илм оламида танилган инсонлар юрти.
Милодий 9-15 асрларда юртингизда илм ва маданият энг юксак даражага етгани тарихий ҳақиқат. Бизнинг кўпгина манбаларимизда исломнинг энг машҳур намояндалари дарёнинг ортидан келгани қайд этилган.
Шаҳарлар мисолида айтадиган бўлсак, Бухоро, Самарқанд, Хоразм каби шаҳарларингиз Арабистондаги Боғдод ва Халафа билан машҳурлик борасида рақобатлаша олади. Бухоро Қоҳира, Самарқанд Бобил, Рим каби шаҳарлар билан илм- фан борасида тенгсиздир.
Индонезиядаги уламолар учун дарслик сифатида фойдаланиладиган суфийлик тариқати асосчиси Баҳоуддин Нақшбанднинг асарлари биз мусулмонлар қалбида ўчмас из қолдирган.
Биздаги таниқли Шайх Иброҳим Зайнул юртингизнинг машҳур зотлари – Самарқандийлар авлоди бўлгани ҳақида китобларимизда келтирилган. Аммо, биздаги аҳолининг катта қисми исломни араб давлатларидан кириб келган деб ўйлайди.
Агарда уларга юртингиз ҳақида кўпроқ тарғибот ишлари олиб борилса, зиёрат туризми учун қулайликлар яратилса, бундай тушунчадан чекинган бўларди.
Хорижий меҳмон ўз нутқида 1956 йил Индонезиянинг биринчи Президенти юртимизга келиб, Имом Бухорийни зиёрат қилгани ҳақида ҳам эслаб ўтди. Айни вақтда Нақшбандийнинг энг кўп издошлари яшаётган ушбу мамлакат билан Ўзбекистон давлати алоқалари ривожланишидан ҳар икки давлат манфаатдор бўлишини эса алоҳида қайд этди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидларида устун бўлиб турувчи хурмо дарахтининг ёғочлари бўлган. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ёғочлардан бирининг ёнида туриб хутба қилардилар. Баъзан узоқ муддат тик туриб қолардилар. Шунинг учун устида ўтириладиган бирор нарса ясаб бермоқчи бўлиб, бир ансорий аёл: “Ё Расулуллоҳ! Менинг дурадгор қулим бор Сизга минбар ясаб берайликми?” деди.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Майлин, агар (шуни) хоҳласанг” дедилар. Минбар ясаб бердилар.
Келаси жума куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбарга чиқмоқчи бўлдилар, шунда хурмо дарахти худди ёш бола каби баланд овозда йиғлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳалиги ёғочни силаб юпатдилар. Шундан кейин тинчланди.
Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ қачон шу ҳадисни айтиб берсалар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ёнидан кетганларига бир ёғоч йиғлади-я, биз йиғламаслигимиз мумкинми?” деб, йиғидан соқоллари ҳўл бўлиб кетарди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу минбарлари ҳижратнинг сакккизинчи йили ясалган.
Минбарнинг учта поғонаси бўлган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хутбада оёқларини иккинчи поғонага қўйиб минбарнинг устида ўтирганлар.
Кейинчалик Ҳазрати Абу Бакр розияллоҳу анҳу хутбада ўтирганларида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга одоб юзасидан иккинчи поғонага ўтириб оёқларини энг пастки поғонага қўйганлар.
Умар розияллоҳу анҳу ҳам хутбада ўтирганларида биринчи поғонага ўтириб, оёқларини ерга қўйиб турганлар. Усмон розияллоҳу анҳунинг даврларида ҳам шу ҳолат давом этган.
Кейинчалик Муовия розияллоҳу анҳу минбарга поғоналар қўшдирган ва уларнинг сони тўққизтага етган.
Ҳижрий 654 йилда содир бўлган масжид ёнғинида минбар ҳам куйиб кетди.
Ҳижрий 658 йилда Яман подшоҳи Малик Музаффар томонидан ясаттирилган минбар ўрнатилган. Аммо кейинчалик яна бир неча марта бошқа-бошқа минбарлар қўйилган.
Ҳижрий 998 йилда Султон Мурод III Усмоний томонидан юборилган минбар Масжиди Набавийга қўйилган охирги минбар саналади. Минбар мармардан ясалган бўлиб, гўзал нақшлар билан безатилган, тепасида тўртта устунли қуббаси ҳам бор.
Минбарнинг эшиги ҳам бўлиб, эшигидан ташқарисида учта, ичкарисида тўққизта поғонаси бор. Ҳозирда ушбу минбар Масжиди Набавийда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг минбарлари ўрнида турибди.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уйим билан минбаримнинг орасида жаннат боғларидан бири бор. Минбарим эса ҳовузимнинг устидадир”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Аллоҳ таоло барчамизга жаннат боғларидан бир боғ бўлган муборак Равзада такрор-такрор ибодат қилиш бахтига муваффақ қилсин.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа