Намоз – уяли телефоннинг қувватлагичи (зарядка қилувчи батарея) кабидир. Агар телефонни қувватлаб олмасанг, экрани ўчади, жим бўлади. Агар сен ўзингни ҳар кунлик намоз билан қувватлаб олмасанг, нурни, тил бурролиги, ҳикматни, хотиржамликни йўқотиб, безовталик, қўрқув ва гоҳида аҳмоқликка мубтало бўласан.
Сен намоз сабабли ҳикмат билан гапирасан. Намоз сабабли ҳалим бўласан. Гўзал хулқларнинг барчаси Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги неъматдир. Агар Аллоҳ таоло бир бандасини яхши кўрса, унга гўзал хулқ ато этади.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:
“Аллоҳнинг раҳмати ила уларга мулойим бўлдинг” (Оли Имрон, 159).
Яъни “Эй Муҳаммад, Бизга ибодат қилиш ила боғланиш орқали қалбингда раҳмат ўрнашди. Ўша раҳмат сабабли иймон келтирганларга нисбатан мулойим бўлдинг. Боғланиш бор ва раҳмат бор. Боғланиш ибодат, намоз, зикр. Шулар сабабли раҳмат келади. Раҳмат эса мулойимликка сабаб бўлади. Сен одамларга мулойим бўлганинг учун улар атрофингга тўпландилар. Агар сен Биздан узилган, ибодатга бепарво бўлганингда, қалбинг қасоват (қаттиқлик)га тўларди. Қалбдаги бу қаттиқлик қўпол ва дағал муомалага сабаб бўлади. Натижада, атрофингдан одамлар тарқалиб кетарди.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
“Агар қўпол, қалби қаттиқ бўлганингда, атрофингдан тарқаб кетар эдилар” (Оли Имрон, 159).
Қоида шу!
Аллоҳга ибодат ила боғаланасан, шунда қалбинг раҳматга тўлади. Раҳмат эса мулойим муомала кўринишида акс этади. Натижада, одамлар сен томонга кела бошлайди.
Аллоҳга ибодат қилмай, Ундан узиласан, натижада, қалбинг қасоватга тўлади. Қасоват, қаттиқлик эса қўпол, дағал муомала кўринишида акс этади. Охир оқибат атрофингдан одамлар тарқалиб кетади.
Энди юқоридаги оятни тўлиқ келтирамиз:
“Аллоҳнинг раҳмати ила уларга мулойим бўлдинг. Агар қўпол, қалби қаттиқ бўлганингда, атрофингдан тарқаб кетар эдилар. Бас, уларни афв эт. Уларга истиғфор айт ва улар билан ишларда машварат қил. Азму қарор қилганингдан сўнг Аллоҳга таваккал қил. Албатта, Аллоҳ таваккал қилувчиларни севадир”.
Намоз ўқувчи инсоннинг энг катта белгиси – қалбининг мулойим ва меҳрибонлигидир. Унинг қалбида қўполлик бўлмайди. Балки раҳмат бўлади, меҳрибонлик, раҳм-шафқат бўлади. Фарзандларига меҳрибон, аёлига меҳрибон, қариндошларига меҳрибон, қўшниларига меҳрибон, дўстларига меҳрибон ва атрофидаги диндошларига нисбатан меҳрибон бўлади. Нафақат инсонлар, балки ҳайвонларга ҳам меҳрибон бўлади.
Бир қўшиқчи йигит Абу Ҳанийфа раҳимаҳуллоҳни безовта қиларди. У тун бўйи “Мени зое қилишди. Қандай йигитни зое қилишдия” деб қўшиқ айтарди. Кейин бу овоз эшитилмай қолди. Имом билдиларки, йигитга нимадир бўлган. Суриштирсалар, у қамоқда экан. Қамоқхона раҳбарига бориб, йигитни бўшатишини сўрадилар. Йигит дарҳол бўшатилди. Кейин уловларига уни ҳам мингаштириб уйларига қайтдилар. Йўлда келаётганда йигитдан “Ҳой йигит, сени зое қилдикми?” деб сўрадилар. Йигит “Йўқ, зое қилмадингиз, эътибор бердингиз, қамоқдан олиб чиқдингиз, тавба қилишимга сабабчи бўлдингиз” деди.
Мана сизга намозхон, Аллоҳга ибодат ила боғланган кишининг ҳоли ва таъсири!
Эй дўстим! Унутманг! Сизнинг меҳрибонлигингиз, қалбингизнинг мулойимлиги Аллоҳга ибодат ила боғланишингиз аломатидир.
Мўмин одам раҳм-шафқат, одоб, тавозеъ ва муҳаббат манбаидир. Намозхон қўпол бўлмайди. Намозхон уятсиз бўлмайди. Бўлиши мумкинмас!
Намозхон ҳаром мол еювчи бўлмайди! Бўлиши амри маҳол!
Намозхон алдоқчи бўлмайди! Бўлиши амри маҳол!
Намозхон мутакаббир бўлмайди! Бўлиши амри маҳол!
Амри маҳол! Амри маҳол! Минг марта амри маҳол!
Аллоҳга ибодат ила боғлансанг, сендан меҳрибонлик, мулойимлик, лутф, адолат, инсоф, тавозеъ ва бошқа гўзал сифатлар тарала бошлайди. Шунинг учун ҳам Аллоҳга ибодат ила боғланган мўминнинг жамиятда катта таъсири бор.
Аллоҳга ибодат ила боғланмаган тили бурро бўлган мингта нотиқ кишилар ўзларининг таҳлиллари, далиллари билан ҳам битта одамга таъсир ўтказолмайдилар.
Аммо Аллоҳ таолога ибодат қилиш ила боғланган биргина инсон сўзи билан, ҳоли билан минглаб одамларга таъсир ўтказади.
Аллоҳ таоло барчамизнинг намозга, зикрга, Қуръон тиловатига бўлган ғайратимизни, шавқимизни зиёда этиб, ибодатда бардавом, гуноҳлари кечирилган ва қалби салим бандаларидан бўлишимизни насиб этсин, омин!
Доктор Муҳаммад Ротиб Набулсийнинг мавъизаларидан
Нозимжон Иминжонов таржимаси
Ҳаётда баъзи йўқотишлар бўлади — вақт ўтиб, ўрни тўлиб кетади. Аммо шундай йўқотишлар бор-ки, уларнинг ўрнини ҳеч нарса тўлдира олмайди. Ана шундай бебаҳо неъматлардан бири — уламолардир. Бугун улар бизнинг орамизда бор, аммо эртага бўлмаслиги мумкин. Улар битта-битта кетишмоқда. Биз еса, афсуски, кўп ҳолларда бу ҳақиқатнинг англаб етмаяпмиз.
"موت العالم موت العالم"
— яъни “Олимнинг ўлими – оламнинг ўлимидир” деган машҳур ибора бор.
Яна шу мазмунда Имом Байҳақийнинг ривояти келтирилади:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Олимнинг ўлими — тузатиб бўлмайдиган мусибат, тўлдириб бўлмайдиган бўшлиқ, сўниб қолган юлдуздир. Бир қабиланинг йўқ бўлиши, бир олимнинг ўлимидан енгилроқдир."
Чунки олимларнинг ўлими билан фақат бир инсон эмас, бутун бир жамият руҳий, илмий ва ахлоқий жиҳатдан зарарга учрайди, маънан қулаб боради. Айнан шунинг учун олимнинг ўлими “оламнинг ўлими”га тенглаштирилган.
Зеро олимлар — фақат китоб ўқиб, дарс берадиган одамлар эмас. Улар — йўл кўрсатувчи, ҳаққа чақирувчи, ҳақиқатни мудофаа қилувчилардир.
Улар йиллар давомида илм ўрганишди, сабр билан одамларга етказишди, ўз ҳаётларини умматга бағишлашди. Энди эса, битта-битта ўтиб кетишяпти...
Кеча Абдуқаҳҳор домла Шоший (1969-1987 йиллар – Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси Халқаро бўлими мудири, 1969-1982 йиллар – Бухородаги Мир Араб мадрасаси директори, 1982-1987 йиллар – Тошкент Ислом институти ректори) оламдан ўтган эдилар.
Бугун эса яна катта мусибат - юртимизнинг забардас уламоларидан бири устоз Иброҳимжон домла Қодиров вафот этдилар. Домла умрларининг охиригача масжидларда имомлик қилиб, дин хизматида бўлган пешволардан, юзлаб шогирдларни тарбия қилган устозлардан эдилар. Устозимиз Ёрқинжон домла раҳимаҳуллоҳ ҳам айнан шу кишида таҳсил олган эдилар.
Шундай уламолар бирма-бир ўтиб боришмоқда. Биз ўтган уламоларимиз ҳаққига дуо қилиб, ҳозирда ҳаёт бўлиб турганларини қадрларига етишимиз керак.
Уларнинг сўзларига қулоқ тутиб эҳтиром кўрсатиш, алоқани мустаҳкамлаб, имкон борича кўпроқ фойдаланиб қолишимиз ва фарзандларимизни уларга яқинлаштиришимиз керак.
Лекин биз уламоларимизни тириклик чоғида қадрлаш ўрнига, четга чиқиб олиб, дин, миллат душманлари "тегирмонига сув қуйиб" уламоларни обрўсизлантираётганлар ва бу орқали юртимиз пешволари билан оммани боғлаб турган ипни узиб, мусулмонлар бирлигини парчалаётганлар сўзига учиб қоляпмиз. Уларга ишониб, уламоларимизнинг сўзларига қулоқ тутмай ғийбат, туҳмат қилиб, ранжитамиз. Вафот этганларидан кейин эса тобутларини талашиб, йиғлаб-сихтаб, пушаймон бўлиб қолаверамиз.
Ёрқинжон домла раҳимаҳуллоҳ бир суҳбатларида айтган эдилар:
“Кўрсангиз кўзингиз қувнайдиган, жаннатнинг ҳиди келиб турадиган забардас олимлар, аҳли илмлар бор. Тириклигида биров иккита нон олиб хабар олмайди. Олимларни қадрламайди.... Вафотидан кейин эса азиз бўлади. Тириклигида текинга қилган суҳбатига бир километр юриб бормаган одамлар, ўлганидан кейин юзлаб километр масофалардан йўл босиб келади. Кўтар-кўтар қилади. Қадрламабмиз, кўришмабмиз, шу ерда шундай олим киши бор экан билмабмиз, деб юраверади”.
Хуллас, уламоларни ғанимат билайлик. Улар халқимизга катта неъмат, неъматни қадрламасак ундан ажралиш билан синаламиз. Кейинги пушаймон эса асло фойда бермайди.
Муҳаммад Зариф Муҳаммад Олим