Бугун, 7 ноябрь куни Саудия Арабистони Подшоҳлиги парламентининг Аҳмад ибн Муҳаммад ал-Ғомидий бошчилигидаги делегацияси Тошкент шаҳридаги “Ҳазрати Имом” мажмуасига ташриф буюрди. Мартабали меҳмонлар билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ва Ислом цивилизацияси маркази директори Шоазим Минаваров мулоқот қилишди.
Учрашув аввалида, томонлар икки мамлакат ўртасидаги алоқаларнинг тарихида янги саҳифа бошлангани, ўзаро дўстона ва ишончли муносабатлар, иттифоқчилик ва ҳамкорликни ривожлантириш борасида дадил қадамлар ташланаётганини мамнуният билан таъкидладилар. Шунингдек, суҳбат чоғида Ўзбекистон билан Саудия Арабистони ўртасидаги дўстона алоқалар кўп жабҳаларда, жумладан, парламентаризм соҳасида ҳам изчил ривожланиб бораётгани, бундай ҳамкорликни янада кенгайтириш ва мустаҳкамлаш учун икки томонда ҳам қизиқиш катта экани алоҳида таъкидланди.
Мулоқотда муфтий ҳазратлари меҳмонларга сўнгги вақтларда диёримизда дин соҳасидаги улкан ўзгаришлар бўлаётгани, илмий-тадқиқот марказлари ташкил этилгани ва ихтисослашган илмий мактаблар иш бошлагани тўғрисида гапириб бердилар.
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Минаваров суҳбат чоғида юртимизда ислом маданиятига оид осори атиқалар ва маънавий меросни асраб-авайлашга катта эътибор қаратилаётгани таъкидлаб, мана шу йўналишдаги ишларни кенг кўламда олиб бориш мақсадида, Президентимиз ташаббуслари билан пойтахтимизда Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилганини маълум қилди. Шунингдек, Ш.Минаваров диёримиз аҳолисининг Саудия Арабистони мамлакатига бўлган муҳаббати ўзгача экани, айниқса, Маккаи Мукаррама ва Мадинаи Мунавварага доимо талпиниб яшашларини алоҳида қайд этди.
Ш.Минаваров сўзида давом этиб, мамлакатимиз ҳудудида жуда кўп саҳобаларнинг ҳоки поклари қўним топганини, халқимизнинг уларга бўлган ҳурмат ва эҳтироми чексиз эканини гапириб берди. Ислом тамаддунига муносиб ҳисса қўшган алломаларга бешик бўлган бу заминнинг ўзига хослиги, мўътадил иқлими бугунги кунда хорижий сайёҳларнинг эътирофига сазовор бўлаётгани, хусусан, Саудия Арабистони мамлакатидан диёримизга сайёҳларни жалб этиб, мана шундай гўзал масканлар, табиатимиз ва миллий урф-одатларимиз билан уларни танишитириш мақсадида, зиёрат туризми ташкил этилаётганини батафсил изоҳлади.
Учрашувда Тошкент давлат Шарқшунослик институти ректори Абдураҳим Маннонов иштирок этиб, ушбу институт таркиби, фаолияти ва араб тилини ўқитиш бўйича қилинаётган ишлар тўғрисида гапириб берди.
Учрашувда Саудия Арабистони делегацияси раҳбари Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўз олиб, Ўзбекистон замини қадим-қадимдан ўзининг етук алломалари, кўплаб ноёб асарлари ва илмий кашфиётлари билан маълуму машҳур эканини алоҳида қайд этди. Айниқса, Имом Бухорий, Имом Термизий ва Ибн Сино каби олимларнинг мусулмон дунёси ривожидаги хизматлари беқиёс эканини эътироф қилди. Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўзида давом этиб, Саудия Арабистони ва Ўзбекистон парламентларо дўстлик алоқаларини янада ривожлантиришдан икки мамлакат манфаатдор эканини изҳор қилди.
Саудия Арабистони делегацияси аъзоси Абдулла ибн Руфуд ас-Суфёний мулоқотда сўз олиб, Ўзбекистонда охирги йилларда қилинаётган ишларни кузатиб бораётганини билдириб, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ташкил этилганини қўллаб-қувватлаб, Саудия Арабистонида ҳам “2030 йилга нигоҳ” дастури асосида жуда катта ишлар бошлаб юборилагини ва бу дастур доирасида Саудияда улкан музей ташкил этилаётгани ва албатта ушбу музейда Ўзбекистоннинг алоҳида ўрни борлигини баён қилди. Имом Бухорийнинг заминида қилинаётган кенг кўламли эзгу ишларни, албатта, Саудия Арабистони Подшоҳлиги раҳбариятига етказишини, - Абдулла ибн Руфуд ас-Суфёний билдирди.
Мулоқот якунида Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўз олиб, ўтган куни диёримиздаги масжидларнинг бирида аср намозини адо этгани ва у ердаги узоқ-яқиндан келган намозхонлар масжидларни тўлдириб ибодат қилаётганини кўриб беҳад мамнун бўлганини айтди.
Делегация аъзоларининг “Ҳазрати Имом” мажмуасига ташрифи давомида Қаффол Шоший мақбараси, Бароқхон ва Мўйи Муборак мадрасалари, “Тилла Шайх” ва “Намозгоҳ” масжиди каби обидаларни ҳам зиёрат қилишди. Меҳмонлар Мўйи муборак мадрасасида сақланаётган қадимий “Усмон Мусҳафи”ни кўриб, ўзларининг ҳайратларини беркита олишмади.
{gallery}/saudiya{/gallery}
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
матбуот хизмати
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Оналар болаларини тўла икки йил эмизадилар. (Бу муддат) эмизишни камолига етказишни истовчилар учундир” (Бақара сураси, 233-оят), дея марҳамат қилган.
Дарвоқе, гўдак соғлом униб-ўсиши учун зарур бўлган барча озиқ моддаларни Аллоҳ таоло она сути таркибига жойлаб қўйган. Она сути таркибидаги микроэлементлар миқдори гўдак танасидаги эҳтиёжга кўра кўпайиб ё камайиб туради. Айниқса, гўдак олти ойлик бўлгунга қадар унинг озиқага бўлган эҳтиёжи фақат она сути ҳисобига таъминланади.
Ноёб хусусиятлари
1. Микроблар тушиш эҳтимоли мавжуд эмас.
2. 36–37 даражада бўлиб, боланинг тана ҳароратига мувофиқ.
3. Ошқозонга аста-секин ва оз-оздан тушади, таркибий қисми тўла ҳолда парчаланмай сўрилади.
4. Таркибида юқумли касалликлардан ҳимояловчи иммун таначалар ҳамда ҳазм жараёнини яхшиловчи ферментлар бор.
Кўпайиши учун
Абу Али ибн Сино эмизикли аёлнинг сути кўпайиши учун, энг аввало, унинг асаби тинч бўлиши ва кўп ухлаши кераклигини айтган. Яна сут кўпайиши учун эмизикли аёллар сут маҳсулотларини кўпроқ истеъмол қилишлари зарур. Сутни ширчой қилиб, ичига ёғ ёки ёнғоқ солиб ичиш жуда фойдали. Эмизишдан 20 дақиқа олдин, албатта, бирор-бир суюқлик ичиш зарур. Кунда камида икки маҳал иссиқ суюқ овқат истеъмол қилишга одатланиш ҳам она сутини кўпайтиради. Гуручли таомлар, айниқса, палов ҳамда мошли таомлар она сутини кўпайтириш хусусиятига эга.
Она сути билан озиқланган болалар ҳар томонлама яхши ривожланади. Рахит, камқонлик, ошқозон-ичак фаолиятининг бузилиши каби хасталиклар уларда деярли кузатилмайди. Шунга қарамай, кейинги йилларда оналар ҳар хил сабабларга кўра фарзандларини сунъий озиқлар билан улғайтирмоқда. Баъзилари меҳнат фаолиятидан ажраб қолмаслиги, айримлари қоматларини сақлаб қолиш мақсадида... Сути йўқлиги ё яроқсизлиги сабаб бўлаётганлари озчиликни ташкил этади.
Зиёд Саҳмий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам (болани) эси паст аёлга эмизишдан қайтардилар (албатта, сут эгасига ўхшайди)” (Имом Абу Довуд ривояти).
Ушбу ҳадис чақалоқларни сунъий озиқлар билан боқишдан ҳам қайтаради. Чунки у таркиби, озиқавийлиги, жисмоний ва руҳий саломатликка кўрсатадиган таъсири жиҳатидан эси паст онанинг сутидан кўра болага зарарлироқ.
Сунъий сутнинг оқибати
Она сутининг мўъжизавийлик хусусиятлари билан сунъий сут ва бўтқалар таркиби солиштирилиб ўрганиб чиқилган. Тадқиқотлар натижасидан биттасини келтириш кифоя: она сути таркибида қанднинг 150 тури мавжуд. Маълум бўлишича, мазкур қанд моддалари ҳазм жараёни ва кейинги жараёнда муҳим аҳамият касб этади. Сунъий сутларнинг бирортасида бу кўрсаткич бир ёки икки турдан ортиқ эмас. Сунъий озиқалар кунда-кунора болаларда қабзият пайдо қилади. Кўп ҳолларда буни бартараф этиш учун кимёвий дорилар қўлланади.
Она сути – Аллоҳ томонидан гўдаклар учун яратилган табиий-фитрий офият қўрғони. Ана шу мўъжизакор сутдан узрсиз фойдаланмаслик эса Яратган томонидан берилган имкониятдан воз кечиш демак.
Азиза РАҲМАТОВА,
Самарқанд тумани бош отинойиси
(“Мўминалар” журнали 2024 йил 5-сон )