“Times Higher Education” ҳафталиги ҳар йили жаҳондаги икки юзта энг яхши университет рейтинги – “World University Rankings” ни эълон қилади.
Рейтингдан фақат етакчилар ўрин олган. Натижалар расмий маълумотларга таянган ҳолда, ўн минглаб экспертларнинг баҳоси ва талабаларнинг ижтимоий сўровномалари асосида чиқарилади.
Ушбу рейтингда эълон қилинган энг кучли ўнталикни эътиборингизга ҳавола этамиз.
1-ўрин Йель университети, Коннектикут, АҚШ.
Хусусий тадқиқот университети бўлиб, АҚШ мустақиллиги учун бўлган урушдан аввал асос солинган тўққизта мустамлака коллежидан учинчиси ҳисобланган. Йелда нафақат гуманитар ва аниқ фанлар бўйича, балки илоҳиёт ва актёрликдан ҳам сабоқ олиш мумкин. Бу ерда Билл ва Хиллари Клинтонлар, иккала Буш, иқтисодчи Пол Кругман, актёрлар Дэвид Духовни ва Эдвард Нортон, актрисалар Мэрил Стрип, Сигурни Уивер ва Жоди Фостер, ёзувчи Синклер Льюис ва яна кўплаб машҳур кишилар таҳсил олишган.
Университет шиори: “Lux et veritas” – “Нур ва ҳақиқат”.
2-ўрин Лондон Империя коллежи, Буюк Британия.
Бу олий ўқув юрти тўртта факультетдан иборат: табиий фанлар, муҳандислик иши, тиббиёт ва бизнес. Бу ерда ёзувчи Герберт Уэллс, “Queen” гитарачиси Брайан Мэйлар таҳсил олишган.
Билим юрти шиори: “Scientia imperii decus et tutamen” – “Билим – Империянинг безаги ҳамда ҳимоясидир”.
3-ўрин Берклидаги Калифорния университети, АҚШ.
Жамоатчилик тадқиқот университети. Энг яхши марказ сифатида компьютер ва IT-технологиялари, иқтисод ва физика соҳасида кучли мутахассисларни етказиб беради. Берклидаги физика Иккинчи жаҳон урушида атом бомбасини яратишда улкан ҳисса қўшган. Бундан ташқари олийгоҳ фаол талабалари билан ҳам машҳур. Бу ерда “Apple” ихтирочиси Стив Возняк, актёр Грегори Пэк, ўқитувчи ва сиёсатчи Роберт Макнамаралар таҳсил олишган.
Шиори: “Fiat Lux” — “Зиё таратиш”.
4-ўрин Принстон университети, Нью-Жерси, АҚШ.
Худди Йелга ўхшаб у ҳам АҚШ мустақиллиги учун бўлган урушдан аввал асос солинган тўққизта мустамлака коллежларидан бири бўлган. Университет тарихи ёзувчи Нина Берберова, президент Вудро Вильсон, актриса Брук Шилдс, ёзувчилар Харуки Мураками ва Фрэнсис Скотт Фицжеральд номлари билан боғлиқ.
Шиори: “Dei sub numine viget” — “Худонинг қудрати билан тараққий этади”.
5-ўрин Массачусетдаги технология институти, АҚШ.
Бу олийгоҳ жуда ҳам машҳур инсонларни ўз бағрида тарбиялаган. Жумладан, олий ўқув юртининг 81 аъзоси Нобель мукофоти лауреатлари ҳисобланишади. Бу рекорд кўрсаткич ҳисобланади. Институтни Федераль захиранинг собиқ бошлиғи Бен Бернанке, Бош вазир Бенжамин Нетаньяху, БМТнинг собиқ Бош котиби Кофи Аннанлар тамомлашган.
Шиори: “Mens et Manus” — “Ақл ва қўл”.
6-ўрин Кембриж университети.
Буюк Британияда Оксфорддан кейин 1209 йилда асос солинган иккинчи университет. 88 нафар Нобель мукофоти соҳибларининг фаолияти ушбу таълим даргоҳи билан бевосита ёки билвосита боғлиқ.
Шиори: “Hinc lucem et pocula sacra” — “Бу зиё ва муқаддас илдизлар еридир”.
7-ўрин Стэнфорд университети, Калифорния, АҚШ.
Кремний водийсидаги хусусий тадқиқот университети. Университетни тамомлаганлар орасида “Hewlett-Packard”, “Yahoo”, “Google”, “Nike”, “Gap”, “PayPal”, “Instagram” каби компаниялар асосчиларини учратиш мумкин. Бундан ташқари бу ерда президент Герберт Гувер, Исроил собиқ Бош вазири Эҳуд Барак, АҚШнинг Россиядаги собиқ элчиси Майкл Макфоллар ўқишган. Олийгоҳда бизнес, ҳуқуқ, тиббиёт ва техника факультетлари бор.
Шиори: “Die Luft der Freiheit weht” – “Шамол эркин эсаверади”. Бу ҳикмат немис инсонпарвар рицари Ульрих фон Гуттенга тааллуқлидир.
8-ўрин Оксфорд университети, Буюк Британия.
Эски инглиз тилидаги университет, унга XI асрлар атрофида асос солинган. Асосий йўналиши — гуманитар, математика, физика, ижтимоий фанлар, тиббиёт соҳалари. Оксфордни 25 нафар британ Бош вазири тамомлаган. Бу ерда Маргарет Тэтчер, файласуф Томас Гоббс, ёзувчилар Жонатан Свифт, Оскар Уайльд, Жон Толкин ва Олдос Хаксли, физик Стивен Хокинглар таҳсил олишган.
Шиори: “Dominus Illuminatio Mea” – “Худо – менга таълим бергувчи”.
9-ўрин Гарвард университети, Массачусетс, АҚШ.
Гарвардни АҚШнинг саккиз нафар президенти тамомлаган. Университет билан 75 нафар Нобель мукофоти соҳиби бевосита ёки билвосита боғлиқ. Гарвард университети битирувчилари орасидан энг кўп миллиардер чиққан олий ўқув юрти сифатида мамлакатда биринчи ўринда туради. Университетни БМТ Бош котиби Пан Ги Мун, Теодор Рузвельт, Франклин Рузвельт, Барак Обама, покистонлик сиёсатчи Беназир Бхутто, актриса Натали Портманлар тамомлашган.
Шиори: “Veritas” — “Ҳақиқат”.
10-ўрин Калифорния технология институти.
Ер юзидаги аниқ фанларга ва муҳандисликка ихтисослашган машҳур университетлардан бири. НАСАнинг асосий космик аппаратлари унга қарашли. 31 нафар Нобель мукофоти лауреатлари ушбу университет билан боғлиқ.
Шиори: “The truth shall make you free” — “Ҳақиқат сизга эркинлик беради”.
Интернет материаллари асосида
Илёсхон АҲМЕДОВ тайёрлади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга келиб: «Мен қийналган кишиман», деди. Яъни, оч эканини билдирди.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам хотинларидан бирига овқат сўраб одам юбордилар. «У зотни ҳақ ила жўнатган зотга қасам ичиб айтаманки, уйимда сувдан бошқа ҳеч нарса йўқ!» деди у.
Худди шундай қилиб барча хотинларига овқат сўраб одам жўнатдилар. Уларнинг бари юқоридагидек жавоб берди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бу кеча бу одамни ким меҳмон қилади, Аллоҳ унга раҳм қилсин», дедилар. Шунда ансорлардан бир киши туриб: «Ё Аллоҳнинг Расули! Уни мен меҳмон қиламан», деди. Сўнгра уни уйига олиб кетди. Бориб хотинига бундай деди:
— Бу одам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг меҳмонлари. Унга таом ҳозирла!
Хотин деди:
— Болаларимизнинг овқатидан бошқа овқат йўқ.
Эр деди:
Болаларингни ухлатиб овқатни олиб кел. Меҳмон овқатга қўл узатганида чироқни ўчириб қўй. Биз қоронғида ўзимизни овқат еяётгандек кўрсатамиз. Аммо емаймиз. Меҳмон шунда озгина овқатга тўяди.
Улар шундай қилиб оч ухлашди. Меҳмон тўйди. Эрталаб улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига боришгач, у зот дедилар:
— Аллоҳ таоло сизнинг ишингиздан ажабланди. Сиз ҳақингизда Қуръон нозил қилди:
«Гарчи ўзларининг ҳожатлари бўлса ҳам (бошқаларни) ўзларидан устун кўрадилар. Ким ўз нафсининг бахиллигидан сақланса, ундай кишилар ҳа, ана ўшалар нажот топгувчилардир» (Ҳашр сураси, 9-оят).
Дунё чархпалакдир. Замон айланиб туради. Бугун пулинг бор. Эртага йўқ, ишинг орқага кетади. Бугун фақирсан, аммо эртага бойиб кетишинг мумкин. Фақирлик айб эмас, бойлик фазилат эмас.
Муҳими қалбдаги нарсадир, чўнтакдаги эмас. Муҳими инсоннинг бойлик ва фақирлик пайтидаги ахлоқидир.
Тасаввур қиляпсизми, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳеч бир аёллари уйидан овқат топилмаяпти! У киши Аллоҳнинг Расули бўлиш билан бирга давлат раҳбари ҳам эдилар. Уйларида сувдан бошқа ҳеч вақо йўғ-а?!
Фақирликни уқубат, бойликни эса мукофот деб ўйлашдан эҳтиёт бўлинг. Дунё бор-йўғи имтиҳон, холос. Имтиҳон саволлари қанчалар қийин бўлмасин, ўтириб қолманг.
Ақлли инсон бошқаларнинг ҳожатини чиқаришга ҳаракат қилади. Уларни қийин аҳволда қолдирмайди. Кишиларга эҳсон қилганингизда улар ўзини айбдор ва нуқсонли санашмасин!
Бемор кишининг фақирлигини билиб қолсангиз, у сўрашидан олдин аҳволидан хабар олишингиз оқилона ишдир. Баъзиларнинг иффати сўрашдан тўсади. Инъомнинг энг афзали инсонларнинг иффатни эҳтиром қилиб, обрўларини муҳофаза қилиб берилган инъомдир!
Эҳсон қилишнинг ҳам одоблари бор. Бир кишига ҳамманинг олдида садақа ёки эҳсон берсангиз, уни хижолатга қўясиз, иффатини жароҳатлайсиз, ожизлигини юзига солгандек бўласиз... Бунақа садақа-эҳсон қилгандан кўра, қилмаганинг афзалдир!
Юқорида келтирилган ансорийнинг одобига боқинг. Овқати озлиги учун хотинига чироқни ўчиришни буюрди. Мақсади меҳмонни хижолат қилмаслик эди. Чироқ ёниб турганида меҳмон овқатнинг камлигини кўриб, уялиб, овқат барчага етиши учун эҳтимол тўйиб ея олмасди.
Кишилардан ноқулайликни кетказиш ҳам уларни хотиржам қилишдир. Хотиржам қилиш эса, ибодатдир!
«Набавий тарбия» китоби асосида тайёрланди