Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бир йигит айтади: "Кечки вақт отам ишдан келгач, онам дастурхонга таом тортти. Дастурхонга қўйилган нон бир оз куйган эди... Отам таомни ер экан, ноннинг куйганига парво қилмас, аксинча онамга табассум билан боқар эди. Кейин мендан институтимда нималар бўлгани ҳақида сўради. Мен отамга қандай жавоб қайтарганимни эслай олмайман, аммо отамнинг куйган нонни овқатга ботириб ҳузур билан еяётганини эслайман. Овқатланиб бўлгач мен дарсларимни тайёрлаш учун турганимда, онам отамдан нонни куйдириб қўйгани учун узр сўради.
Отам эса онамни юпатиб: "Азизам, ҳечам ҳижолат бўлма, баъзида мени куйган нон егим келиб қолади, бугун шундай бўлди", деди. Ётоғимга киришдан олдин отамга "хайрли тун" тилар эканман, ундан ростдан ҳам куйган нон ейишни ёқтирасизми, деб сўрадим. Отам менга табассум ила шундай жавоб берди: "Ўғлим, онанг бугун қаттиқ чарчаган ва уй юмушларидан толиққан. Билиб қўй, озгина куйган нон еган билан ҳеч нима бўлмайди. Ҳаммамизда ҳам камчилик бор, бу дунёда ҳеч бир одам мукаммал эмас. Биз баъзи нарсаларда камчиликларни қабул қилишни, бошқаларнинг нуқсонларини тан олишни ўрганишимиз керак. Бу муносабатларни мустаҳкам ва узоқ давом этишига олиб борадиган энг муҳим омиллардан биридир.
Бир оз куйган нон туфайли қалбни синдирмаслик керак. Одамлар бир-бирларини кечиришга ва бир-бирларининг камчиликларини кўрмаганга олишга, бундай май-чуйда нарсаларга эътибор бермасликка ўрганишлари лозим. Давомий танқид ҳар қандай яхши нарсани ҳам ёмонга айлантиради! Агар дарахт доимо шамолнинг босимида қолса, у баргларини ҳам, меваларини ҳам тўкиб юборади. Худди шу каби, одам ҳам доимий танқид остида қолса салбий хусусиятга эга бўлиб қолади. Шундай экан, сизлар ҳам бир-бирингизнинг яхши сифатларингизни айтиб мақтанг ва хатоларни кечиринг. Чунки гўзал сўзлар гўё калитдек бўлади, улар оғизларни ёпади ва қалбларни очади".
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Зулҳижжа сўзи қандай маънони англатади?
“Ҳаж эгаси” деган маънони билдиради.
Зулҳижжа ойи қандай ой?
Бу ой Аллоҳ таоло уруш, қон тўкишни ҳаром қилган (Зулҳижжа, Зулқаъда, Муҳаррам, Ражаб) тўрт ойнинг бири, ҳижрий-қамарий тақвимнинг охирги ойидир.
Зулҳижжа ойи қандай фазилатларга эга?
Ҳаж ибодати адо этиладиган, қурбонлик қилинадиган, Арафа ва Қурбон ҳайити нишонланадиган ой. Бу ойда, айниқса унинг дастлабки ўн кунида қилинган ибодатлар Аллоҳ таоло учун энг севимли амаллардан саналади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зулҳижжа ойининг ўн кунидаги амалдан кўра афзалроқ амал йўқдир”, деганлар (Имом Ибн Ҳиббон ривояти).
Бу ойда тутилган рўза икки йиллик гуноҳларга каффорот бўлади
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Арафа кунининг рўзаси ўзидан аввалги бир йил ва ўзидан кейинги бир йилнинг гуноҳларига каффорат бўлишини Аллоҳдан умид қиламан”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Зулҳижжа ойини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай ўтказардилар?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зулҳижжа ойининг дастлабки тўққиз кунида, Ашуро кунида ва ҳар ойдан уч кунда – ойнинг аввалги душанбаси билан икки пайшанбасида – рўза тутардилар (Имом Аҳмад ривояти).
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам янада кўпроқ зикр қилардилар ва: “...Бу кунларда таҳлил (Лаа илаҳа иллаллоҳ Муҳаммадур Расулуллоҳ), такбир (Аллоҳу акбар) ва таҳмид (Алҳамдулиллаҳ) айтишни кўпайтиринглар!” дердилар (Имом Аҳмад, Имом Байҳақий ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу дуони кўп айтардилар: “Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаху лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шайьин қодийр” (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД