Муҳтарама синглим! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳаётларида юз берган энг оғир, у зотга энг кўп қайғу келтирган мусибат ҳақида ўқишдан олдин фикрингизни бир жойга жамлаб, яхшилаб ўйлаб, қуйидаги саволларга жавоб бериб кўринг:
Ҳаётингизда қандай ҳолатлар сизни қайғуга солган?
Уларнинг сабаби ҳақида ўйлаб кўрганмисиз?
Ўша ҳолатларда ўзингизни қандай тутгансиз?
Уларнинг қайси бирини энг оғир мусибат деб билгансиз?
Бу саволлар ҳақида кенгроқ фикр юритиб жавоб берган бўлсангиз, келинг, энди Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳаётларида юз берган энг оғир мусибат билан танишамиз.
Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг жуфти ҳалоллари Оиша розияллоҳу анҳо бундай деганлар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга «Бошингизга Уҳуд кунидан ҳам оғирроқ кун келганми?» дедим. У зот шундай дедилар: «Ҳа, бу қавм менга кўп озорлар етказди. Аммо уларнинг энг оғири Ақаба куни бўлган. Ўшанда Ибн Абду Ялил ибн Абдукулолга мени ҳимояга олишни таклиф қилган эдим. Лекин у мен истаган нарсани қабул қилмади. Мен ташвишланиб, бошим оққан томонга қараб юриб кетдим. Бир жойга келганда ўзимга келиб, бошимни кўтардим. Қарасам, тепамда бир булут менга соя солиб турибди. Разм солсам, унинг устида Жаброил бор экан. У менга шундай нидо қилди: «Аллоҳ қавмингнинг сенга айтган гапини, сенга нима жавоб қайтарганини эшитди. У Зот ҳузурингга тоғ фариштасини юборди, уларни нима қилишни истасанг, буюришинг мумкин», деди. Шу пайт тоғ фариштаси менга салом бериб, «Эй Муҳаммад! Нима десангиз, шуни қиламан. Истасангиз, уларнинг устига Маккадаги иккита катта тоғни тўнтариб ташлайман», деди».
Оиша розияллоҳу анҳо Уҳуд жангида Расулуллоҳнинг қанчалар маҳзун бўлганларини кўрган эдилар. Бу жангда етмишта энг забардаст саҳоба шаҳид бўлган. Ўша жангда мушриклардан бири Расулуллоҳнинг юзларига қилич билан урганида юзлари қонаб кетган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам юзларидаги қонни арта туриб, «Аллоҳга даъват қилаётган пайғамбарининг юзига жароҳат етказиб, тишини синдирган қавм қандай нажот топади?» деб, куйинган эдилар. Жанг тугагач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шаҳид бўлганларни бирма-бир кўздан кечира бошладилар. Амакилари Ҳамза ибн Абдулмутталибнинг жасади қаршисида тўхтаб қолдилар. Ҳамза у зот учун энг суюкли, қариндошлари ичида энг қадрли инсон эди. Мушриклар Ҳамзанинг қорнини ёриб, ички аъзоларини чиқариб ташлашибди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам буни кўриб, қаттиқ изтироб чекдилар, «Энди менга сизнинг фироқингиздан оғир мусибат йўқ», дедилар.
Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳамза ибн Абдулмутталибга йиғлаганларидек қаттиқ йиғлаганларини кўрмаганмиз. У зот амакиларини қибла тарафга қўйиб, жанозасини ўқишга турганларида йиғидан ўзларига сиғмай кетдилар».
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларига, саҳобаларига етган мусибатларни дуо билан, сабр билан енгар эдилар.
Убайд ибн Рифоъа Зуроқий отасидан ривоят қилади:
Уҳуд жанги куни кўз ёшлари қонларига аралашиб, ниҳоятда оғир мусибат етиб турган лаҳзаларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тутган йўллари энг тўғри йўл эди. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларининг олдида туриб, Аллоҳ таолога дуо қилиб, уларнинг қалбидаги иймонни янада мустаҳкамладилар. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло берган нарсани тўсувчи йўқ, У Зот тўсганини эса берувчи йўқ.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.
Йиғилишда Кенгаш аъзолари, Ишчи гуруҳ раҳбарлари ва етакчи олимлар – ЎзРФА вице-президенти, Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти директори, профессор Баҳром Абдуҳалимов, тарих фанлари доктори, профессор Жаннат Исмоилова, Ўзбекистон тасвирий санъати академиги Акбар Ҳакимов ҳамда марказ раҳбарияти ва ходимлари иштирок этди.
Йиғилишда марказ экспозициясининг 6 асосий йўналиши бўйича амалга оширилаётган ишлар муҳокама қилинди. Жумладан:
Шу билан бирга, хорижий музейларда сақланаётган ва Ўзбекистонга дахлдор бўлган 350 га яқин экспонат кўриб чиқилди ва уларни танлаб олиш ишлари бошлаб юборилди.
Марказ раҳбари Фирдавс Абдухолиқов ўз чиқишида бундай таъкидлади:
— Ҳурматли Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан барпо этилаётган ушбу марказ экспозициясини бойитиш мақсадида хориж музейлари ва кутубхоналарида сақланаётган юртимизга оид артефактларни олиб келиш бўйича ишлар олиб борилмоқда. Бир қатор экспонатлар марказнинг очилиш маросимига тайёр ҳолатда бўлади. Шунингдек, республикадаги музейлар ҳам 20 тадан энг ноёб экспонат тақдим этиши режалаштирилган.
Йиғилишда "Исломдан аввалги давр" экспозицияси бўйича олиб борилаётган ишлар ҳақида экспозиция координатори Анвар Матниязов маълумот берди:
— Бу экспозицияга вақт девори орқали кирилади. У 6 та сектордан иборат бўлиб, Бақтриядан бошланади. Туркиялик дизайнерлар билан ҳамкорликда иш олиб бориляпти. Муляжлар, факсимилелар ва қўлёзмалар бўйича келишувларга эришилган. Шунингдек, юртимиздаги 60 та тарихий қалъа ўлчамлари тўпланиб, системалаштирилди.
Қадимги Хоразм, Сўғд, Чоч цивилизацияларига оид тасвирий санъат, ҳайкалчалар, тангалар ва уй-рўзғор буюмлари халқаро кўргазмада намойиш этилиши режалаштирилмоқда.
Вақт девори композициясида шарқ миниатюралари ҳам тақдим қилинди. Бу композиция турли даврлардаги сиёсий ва ижтимоий воқеаларни бадиий тасвирлар орқали намоён этади:
Ўзбекистон халқ рассоми Баҳодир Жалолов раҳбарлигидаги ижодий гуруҳ ушбу йўналишда фаолият юритмоқда.
Йиғилиш якунида Ўзбекистон Кинематография агентлиги томонидан тайёрланган олимлар ҳаёти ва меросига бағишланган видеороликлар намойиш этилди. Илмий кенгаш аъзолари ушбу видеоматериаллар мазмунан ва визуал жиҳатдан замонавий талабларга мос бўлиши зарурлигини таъкидлашди.
cisc.uz