Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Июл, 2025   |   7 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:10
Қуёш
04:54
Пешин
12:32
Аср
17:42
Шом
20:04
Хуфтон
21:40
Bismillah
02 Июл, 2025, 7 Муҳаррам, 1447
Мақолалар

Мўмин лоқайд бўлмайди

11.02.2025   8144   3 min.
Мўмин лоқайд бўлмайди

عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: « لاَ تَكُونُوا إِمَّعَةً تَقُولُونَ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ أَحْسَنَّا وَإِنْ ظَلَمُوا ظَلَمْنَا، وَلَكِنْ وَطِّنُوا أَنْفُسَكُمْ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ أَنْ تُحْسِنُوا وَإِنْ أَسَاءُوا فَلاَ تَظْلِمُوا» (رواه الترمذي)

 

Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сизлардан бирингиз: “Агар одамлар яхшилик қилса – яхшилик қиламан, ёмонлик қилса – ёмонлик қиламан”, дейдиган лоқайд, беўй бўлмасин. Лекин ўзларингизни одамлар яхшилик қилса – яхшилик қилишга, агар ёмонлик қилса – уларга зулм қилмасликка одатлантиринг», дедилар (Имом Термизий ривояти).


Ушбу ҳадиси шарифнинг арабча матнида келган إِمَّعَةٌ [иммаъатун] сўзи “лоқайд”, “фикрсиз”, беўй”, “ким нима деса, ўйлаб кўрмасдан унинг ортидан эргашиб кетаверадиган”, “журъатсиз”, “қатъиятсиз”, “субутсиз”, “ўзгарувчан”, деган маъноларни англатади.


Ўзининг қатъий фикри, тутуми йўқ, бурдсиз одамларни огоҳлантириш мақсадида Набий алайҳиссалом: «Сизлардан бирингиз: “Агар одамлар яхшилик қилса – яхшилик қиламан, ёмонлик қилса – ёмонлик қиламан”, дейдиган лоқайд бўлмасин», деганлар. Чунки бундай одамлар, Аллоҳ асрасин, ўзга дин вакиллари билан сафарда ёки бошқа сабаб билан бирга бўлиб қолса, ўзи тушуниб-тушунмаган ҳолда муомала-муносабатларда, ибодатларда уларга тақлид қилиб қўйиши ҳам мумкин. Бу жуда хавфлидир.


Алий Қори раҳимаҳуллоҳ айтади: “Расули акрам соллаллоҳу алайҳи ва саллам мазкур ҳадиси шариф орқали ахлоқ-одоб, юриш-туриш, муомалада ҳам ўзга маданият, дин вакилларига тақлид қилишдан қайтардиларми, демак, ақида ва ибодат масалаларида гап-сўз бўлиши мумкин эмас. Чунки ақида ва ибодат масалалари жуда нозик. Мўмин киши бир сўз билан иймонидан ажраб қолиши мумкин”.


Имом Термизий раҳимаҳуллоҳнинг “Сунани Термизий” асарига ёзилган “Туҳфатул Аҳвазий” китобида мазкур ҳадис шарҳланиб: «Одамлар нима деса, шунга эргашиб кетаверадиган кимса “муқаллид” дейилади. Мулоҳазасиз, фикри йўқ, беўй одамдан эҳтиёт бўлиш керак. Мўмин киши ҳеч қачон эътиборсиз бўлмайди. Ҳар бир ишини мулоҳаза билан Яратганнинг розилигини кўзлаб амалга оширади. Айниқса, ақида ва ибодат масалаларида ҳар доим ихлосли бўлади.


“...Лекин ўзларингизни одамлар яхшилик қилса – яхшилик қилишга, агар ёмонлик қилса – уларга зулм қилмасликка одатлантиринг”, яъни яхши иш қилишга ва вазият қандай бўлишидан қатъи назар, эзгуликни давом эттиришга одатланишимиз керак. Одамлар бировларга зулм қилса, уларга эргашиб кетиш мўминнинг иши эмас. Зулм қилмасликнинг ўзи яхшиликдир.


Ҳадиси шарифда ёмон хулқларга кўр-кўрона эргашиш чиройли хулқни тақиқлашнинг бир белгиси экани эслатилган. Аллоҳ ва Расули эзгуликни яхши кўради. Шу боис Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳар қандай ҳолатда ҳам яхшилик қилишни васият этганлар. 

Манбалар асосида Толибжон НИЗОМ тайёрлади.

“Ҳидоят” журналининг 2025 йил 2-сонидан олинди.

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

05.11.2024   7724   4 min.
Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:

الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда

الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:

أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا

“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.

 

4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:

لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ

“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).

 

5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:

لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له  له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).

 

6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:

لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).

 

7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).

 

8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:

أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ

“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД