БИРОВГА ФОЙДАНГ ТЕГМАСА, ЗАРАРИНГ ҲАМ ТЕГМАСИН...

Яҳё ибн Муоз раҳматуллоҳи алайҳи айтадилар: "Бировга фойданг тегмаса, зараринг ҳам тегмасин. Ўзгани хурсанд қила олмасанг, уни хафа ҳам қилма! Бировни мақташ қўлингдан келмаса, у ҳолда уни мазаммат ҳам қилма!".

ИЛМНИНГ ЭРТА КЕЧИ ЙЎҚ...

Қубайса розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: "Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бордим. Расулуллоҳ алайҳиссалом: "Бу ерга нимага келдинг?" дедилар. "Ёшим улғайиб, суякларим нозиклашди. Менга Аллоҳ наф берадиган илмни ўргатишингиз учун келдим", деб жавоб бердим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ҳой Қубайса, сен ёнидан ўтган тош, дарахт ва деворлар сенга истиғфор айтди", дедилар (Имом Аҳмад ривояти).

ИЛМ ОЛИШ ГЎЁКИ ДАРАХТ МИСОЛИДИР...

Уламолар айтадилар: "Илм олиш гўёки дарахт мисолидир. Инсон қанча кўп илм олса шунча кўп дарахт эккан бўлади. Амал эса ушбу дарахтларнинг мевасидир".

ИЛМ ОЛИШ ДУНЁ ЛАЗЗАТЛАРИДАН БИРИДИР...​

Саҳл ибн Абдуллоҳ Тустарий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: "Илм олиш дунё лаззатларидан биридир. Агар унга амал қилинса, охират лаззатига айланади".
 

ЯРАТГАН РОББИНГ НОМИ БИЛАН ЎҚИ...

1. Яратган Роббинг номи билан ўқи.
2. У инсонни алақдан яратди.
3. Ўқи! Роббинг Карамлиларнинг карамлисидир.
4. У, қалам билан илм ўргатгандир.
5. У, инсонга билмаган нарсасини ўргатди (Алақ сураси, 1-5-оятар).
 

ФОЙДАЛИ ИЛМ ОЛАЁТГАН ТОЛИБИ ИЛМ ХУРМО ДАРАХТИГА ЎХШАЙДИ...

"Фойдали илм олаётган толиби илм хурмо дарахтига ўхшайди. Хурмо дарахтининг мевалари қанча кўп бўлса, шунча эгилиб боради. Талабанинг илми кўпайган сари у шунча тавозели бўлиб, камтарлиги ортиб бориши лозим".

ИЛМНИНГ 12 ФОЙДАСИ

1. Илм орқали Аллоҳ танилади ва Унга ибодат қилинади.
2. Илм эътиқодлар ва ибодатларнинг асосидир.
3. Илм талаб қилиш ибодатдир.
4. Илм жаннатга етиш йўлидир.
5. Илм ўз эгасига Аллоҳдан қўрқишни касб қилдиради.
6. Илм ўз эгасига халойиққа нисбатан тавозеъ бўлишни ўргатади.
7. Илмдан, аввало, эгаси, кейин бошқалар ҳам фойда олади.
8. Илмнинг ажри унинг эгасининг ажалидан кейин ҳам боқий қолади.
9. Илм ўз эгасини Пайғамбарлардан кейинги энг юқори мартабага эриштиради.
10. Илм пастни баланд, хорни азиз ва синганни бутун қилади.
11. Илм кишини жаҳолат зулматидан маърифат нурига чиқаради.
12. Илм туфайли силаи раҳм қилинади ва ҳақ-ҳуқуқлар адо этилади.
 

НАФЛ ИБОДАТДАН АФЗАЛДИР

Тобеъин Қатода Садусий раҳимаҳуллоҳ дедилар: "Киши ўзининг ва ўзидан кейингиларнинг салоҳияти учун  илмдан бирон бобни ёдлаб, ўрганиши бир йил нафл ибодат қилгандан кўра афзалдир".

 ИЛМНИНГ ЛАЗЗАТИ...

Шайх Муҳаммад Сиддиқ ибн Ҳасан Қиннавжий илмнинг лаззати ҳақида қуйидаги сўзларни айтган: "Шуни билингки, бир нарсанинг шарафи ё айни ўзида бўлади ёки унинг натижасида келиб чиқади. Илмда эса бу икки ҳолатдаги шараф ҳам мавжуд. Чунки илмнинг айнан ўзи лаззатли, шунинг учун ҳам унинг ўзи талаб қилинади ва яна унинг натижаси ҳам шириндир. Айни шу натижа учун ҳам илм ўрганилиши мумкин".

ИНЪОМЛАРНИНГ ЭНГ УЛУҒИ ВА МАРТАБАЛАРНИНГ ЭНГ БУЮКИ...

Ибн Молик Ҳанафий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: "Албатта, инсоният учун берилган илм инъомларнинг энг улуғи ва мартабаларнинг энг буюкидир. Зеро, у улкан бахт-саодатнинг сабабчисидир. Дунёда жаҳолатдан нажот, охиратда эса олий даражаларга эришиш йўлидир".

ИЛМ УСТУНСИЗ УЙЛАРНИ БУНЁД ҚИЛАР...

Илм устунсиз уйларни бунёд қилар,
Жаҳолат эса иззат ва шараф биноларин вайрон этар.

ИЛМГА МУНТАЗАМ МУРОЖААТ ҚИЛИШ...

Ҳанафий фақиҳи Ибн Нужайм раҳимаҳуллоҳ баён қилади: «Илмга мунтазам мурожаат қилмасдан, доимий изланиш ва устозсиз эришиб бўлмайди» ("Адаб ал-ихтилаф", 172-бет).

МУЛОЙИМЛИК – ИЛМНИНГ ОТАСИ...

Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Ҳилм – илмнинг вазири. Мулойимлик – илмнинг отаси. Тавозеъ эса илмнинг либосидир”.

Ҳилм – қийинчиликларга сабрли ва матонатли бўлиб, ғазабни ичга ютиш, одамлар билан муомалада юмшоқ бўлишдир. Бунинг акси – ғазаб, жиззакилик ва сержаҳлликдир.

Мулойимлик – юмшоқлик, оғир-босиқлик билан муомала қилиш. Унинг акси – дағаллик, қўполлик, бағритошлик, қўрсликдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Аллоҳ мулойимдир ва мулойимликни яхши кўрадир”, деганлар.

Тавозеъ – ўзини катта тутмаслик. Бунинг акси – такаббурлик, ўзини катта санаш, ғурурланиш.
 

ТЎРТ ХИСЛАТ БАНДАНИ ЮКСАК ДАРАЖАГА КЎТАРАДИ...

Сиррий Сақтий раҳматуллоҳи алайҳи бундай деганлар: “Тўрт хислат бандани юксак даражага кўтаради: илм, одоб, омонатдорлик ҳамда ҳаё ва иффат”.