Шу йил 24 апрель куни Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида "Ислом дини асл манбаларини талқин қилишдаги ёндашувлар: муаммо ва ечимлар" мавзусида халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтди.
Халқаро анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси, Ўзбекистон халқаро ислом академияси мутасадди вакиллари, Фатво маркази ва Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказининг илмий ходимлари, олий ва ўрта махсус ислом таълим муассасаларининг профессор-ўқитувчилари, ёш олимлар ва тадқиқотчилар иштирок этди.
Юртимиз вакиллари билан бир қаторда Туркия, Миср, Россия, Ҳиндистон каби давлатлардан 60 дан ортиқ етакчи олимлар, профессорлар, тадқиқотчилар ва илмий ходимлар ушбу конференцияда қатнашди.
Қуръони карим тиловати ва хайрли дуолар билан бошланган тадбирни Тошкент ислом институти Матбуот котиби Абдуқаййум Исмоил олиб борди.
Дастлаб Тошкент ислом институти ректори Уйғун Ғафуров тадбирни табрик сўзи билан очиб берди. Шундан сўнг Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков, Дин ишлари бўйича қўмита раисининг биринчи ўринбосари Давронбек Махсудов, Диний идора раиси ўринбосари Муҳаммадолим Муҳаммадсиддиқовлар юртимизда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларни сўзлаш баробарида мавзу юзасидан маъруза қилиб, айни масаланинг ечимлари борасида ўз фикр-мулоҳазаларини билдиришди.
Анжуман “Қуръоншуносликнинг долзарб масалалари”, “Глобаллашув даврида диний ихтилофларнинг олдини олишда ҳадис ва ҳадис илмларининг ўрни” деб номланган икки шўъба ўз фаолиятини давом эттирди. Унда юртимиз ва хориж олим ва тадқиқотчилар мавзу борасида чиқишлар қилишди.
Халқаро илмий-амалий анжуман якунида бугунги кундаги динимизнинг асл манбаларини талқин қилишдаги ёндашувларларга оид масалаларни таҳлил этиш баробарида уларнинг ечими бўйича тавсиялар ишлаб чиқилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Илгари мусулмонлар айрим уламоларни улуғлаб, “Шайхул Ислом” (Ислом дини шайхи), “Фахрул Ислом” (Ислом дини фахри), “Ҳужжатул Ислом” (Ислом дини ҳужжати), “Нажмул уламо” (Уламолар юлдузи), “Муфтий сақолайн” (Инсу-жин муфтийси), “Лисонул мутакаллимийн” (Мутакаллимларнинг сўзловчи тили) каби унвонлар билан атаганлар. Бундай аташ асло муболаға бўлмаган. Балки у муҳтарам уламолар ҳақиқатдан ушбу унвонларга лойиқ бўлганлар. Масалан, “Шамсул аимма” (Имомлар қуёши) унвони берилган Сарахсий раҳматуллоҳи алайҳ ўн икки минг рисолани ёд олгани нақл қилинган.
Абу Мансур Мотуридийни яқиндан таниган уламолар ва шогирдлари томонидан у зотнинг мартабаларини намоён этувчи кўплаб унвонлар берилган:
– Имомул ҳудо (Тўғри йўлга бошловчи);
– Муваттиду ақоиди аҳлис сунна (Аҳли сунна ақидалари асосчиси).
Абу Мансур Мотуридийнинг мазкур унвонлари ҳам асло муболаға эмас, балки у зот ҳақиқатан шу мартабага лойиқ зот бўлганлар.
Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.
Абдулқодир Абдур Раҳим,
Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти
катта ўқитувчиси.