Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
16 Декабр, 2025   |    ,

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:17
Қуёш
07:42
Пешин
12:24
Аср
15:14
Шом
16:59
Хуфтон
18:18
Bismillah
16 Декабр, 2025, ,

Қалбини ёриб кўрмабсан-да?

21.12.2023   765   5 min.
Қалбини ёриб кўрмабсан-да?

 

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу дедилар:


"عليك بالعلانية وإياك والسر وكل شيء يستحيى منه"

«Одамларнинг ошкора қилаётган амалларига қара, уларнинг қалбларидаги нарсалар(га баҳо бериш)дан сақлан ва уялишга сабаб бўладиган ҳар қандай ишдан ҳазир бўл!» (Абу Довуд. аз-Зуҳд 104-бет;). 

Ушбу ўгит баъзи манбаларда Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳам нисбат берилади. Лекин, муҳаддислар унинг ҳазрат Умар томонидан айтилганлиги, яъни мазкур саҳобага тақалувчи «мавқуф ҳадис» эканлигини айтадилар. Бироқ, унинг мазмуни Қуръону суннатга асослангандир. Зеро, Аллоҳ таоло қалбларни ўзгалар кўзидан махфий қилиб қўйган. Ҳарчанд уринмасинлар, бир-бирларининг қалбларидаги нарсаларнинг ҳақиқатига ета олмайдилар. Ўзгалар қалби яширган нарсаларни аниқ билолмайдилар. 
Ўзи аниқ билмаган нарсага, яъни гумонга эргашишдан Аллоҳ таоло қайтариб:

"وَلا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ"

«(Эй инсон), ўзинг аниқ билмаган нарсага эргашма!», деган (Исро сураси, 36-оят).
Машҳур муфассир Ибн Жарир Табарий айтади: ушбу ояти карима тафсирида айтилган сўзларнинг энг тўғриси мана бу сўздир:

«Одамларга улар ҳақида ўзинг аниқ билмаган нарсаларни гапирма. Акс ҳолда уларни ботил билан (нотўғри) айблаб, уларга қарши ноҳақ гувоҳлик бериб қўясан». 
Ояти карима давомида шундай дейилади:

"إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولا"

«Чунки, қулоқ, кўз, дил – буларнинг барчаси тўғрисида (ҳар бир инсон) масъул бўлур».

Демак, инсон эшитган, кўрган ва гумон қилган нарсалари борасида сўралади Қиёмат кунида. Савол-жавоб қилинади. Эшитмаган нарсасини эшитдим, деб, кўрмаган нарсасини кўрдим деб ноҳақ гувоҳлик берса, ёхуд аниқ билмаган нарсаси ҳақида гумонга эргашиб, ўзгалар ҳақида бадгумонлик қилса ва ҳатто мазкур гумонига эргашиб ўзгаларни ноҳақ айблаб, уларга маънавий зарар етказса, албатта бунинг жазосига йўлиқади. 

Шу боис ҳам Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларнинг зоҳирига қараб муомала қилар ва уларнинг ботинларини, қалбларини Аллоҳ азза ва жаллага ҳавола қилардилар. Уларнинг ният-мақсадларини тафтиш қилиб юрмасдилар. Ўзларига ваҳий билан мунофиқларнинг ҳоли билдириб турилса ҳам уларга нисбатан зоҳирдаги ҳолатларига қараб муомала қилар, қалблари яширган нарсаларни эса Аллоҳга қўйиб берардилар. 

Бир куни Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Жуҳайна уруғидан бўлган Ҳурақа қабиласига жанг учун айрим саҳобаларни жўнатадилар. Саҳобалар улар устидан ғалаба қозонадилар. Ғаним қабиласидан бўлган Мирдос исмли бир киши қочаётганда Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳу ва бир ансорий саҳобий унга етиб олиб, қуршаб оладилар. Шунда ҳалиги киши "لا إله إلا الله" (Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ) дея тавҳид калимасини айтиб исломга киради. Бу сўзни эшитиши билан ансорий унга ҳужум қилишдан тийилди. Бироқ, Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳу унга найза санчиб ўлдирди. 

Бу хабар Пайғамбаримизга соллаллоҳу алайҳи васаллам етиб борганда қаттиқ ғазабланиб, Усоманинг қилган бу ишини шиддат билан танқид қиладилар. «Эй Усома, «Ла илаҳа иллаллоҳ» дегандан кейин ўлдирдингми?!», дея инкор маъносида сўроққа тутадилар. «Ё Расулуллоҳ, у ўлимдан қутулиш учун айтганди бу сўзни», яъни чин маънода иймон келтириш учун эмас, балки, шунчаки, тирик қолиш учун айтди, дея ўз ишига узр излади ҳалиги саҳобий. 

Усома ибн Зайд чиндан ҳам шундай деб ўйлаган эди. Аммо, Набий алайҳиссалом бу сўз билан қониқмадилар. Ғазабдан тушмадилар ва «Қалбини ёриб кўрмабсан-да, ростдан айтдими ёлғондан айтдими билиш учун?!», дея бу ишни ўта шиддат билан инкор қилдилар. Бу билан «Сен қалбдаги нарсани билишга қодир эмассан!», демоқчи бўлгандилар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам.

Яна: «Қиёмат куни «Ла илаҳа иллаллоҳ»ни нима қиласан энди?! Ким сенга «Ла илаҳа иллаллоҳ» сўзи турганда ёрдам бера олади?!», дея айблашда давом этдилар. Охири, Усома қилган хатосига қаттиқ пушаймон бўлиб, «Эҳ, қанийди бундан олдин эмас ўша куни, (яъни шу воқеалардан сўнг) мусулмон бўлган бўлсам эди», дея афсус-надоматда қолди. Чунки, Ислом ўзидан аввалги гуноҳларнинг кечирилишига сабаб бўлади. Яъни, мазкур саҳобий наздида бу хатоси туфайли ундан аввал амалга оширган барча яхши ишлари, улкан солиҳ амаллари гўёки арзимас бўлиб қолди. Шу боис ҳам муболаға тарзида юқоридаги сўзни айтди.


Алишер Султонходжаев

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Шайх Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий раҳимаҳуллоҳ

15.12.2025   2802   10 min.
Шайх Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий раҳимаҳуллоҳ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Милодий XV асрнинг ярмига қадар ер юзида инсонларни ҳидоятга бошловчи, уларга илм ўргатиб, руҳий тарбия берувчи, ички оламига гўзал нақшлар солувчи, ҳидоят маёқлари бўлган уламолар, тариқат ва тасаввуф муршидлари кўп эди. Лекин вақт ўтиши билан улар бирин-кетин боқий дунёга риҳлат қилдилар. Уларнинг вафотларидан сўнг инсонларни нур юзли зотларни кўрмаслик қўрқуви чулғаб олди.

Аллоҳ таолонинг ваъдаси – ҳақ, бунга асло шак-шубҳа йўқ. Буюк Роббимиз ҳеч қачон ҳабиби Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг умматини ёрдамсиз қолдирмайди. Дарҳақиқат, шундай бўлди ҳам. Мусулмон олами Ғарбий Панжобдаги Жҳанг шаҳридан уфққа ҳидоят маёғи бўлиб кўтарилган ойни кўрди. Унинг нури жуда тезлик билан бутун уфқни ёритди. Қақраб ётган диллар раҳмат булутининг ёмғиридан қониб-қониб ича бошлади. Қўрқув ва ноумидлик ўрнини ишонч ва умид эгаллади. У улуғ зот уламолар ва солиҳлар суюклиси, шариат ва тариқат пири ҳазрат Мавлоно Пир Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий Мужаддидий эди.


Таваллуд топишлари ва ёшлик йиллари

Ҳазрат 1953 йил 1 апрелда Ҳиндистоннинг Панжоб вилояти Жҳанг шаҳрида туғилган. Отасининг исми Аллоҳ Деета ҳофизи Қуръон бўлиб, Аллоҳ розилиги учун Қуръондан дарс берарди. Ҳар куни таҳажжуддан кейин Қуръони каримдан 3-4 пора тиловат қилиш одати бор эди. Ҳазратнинг волидаси ҳам обида, солиҳа, тақводор аёл эди. У зот оналарини бунлай хотирлайди: “Мен уч ёшимгача онам билан бирга ухлардим. Кечалари уйғониб қолсам, волидам олдимда бўлмас эди. Ҳар гал онамни жойнамоз устида таҳажжуд намозини ўқиётганини кўрардим. Онам намозини тугатишини анча кутардим. Намоздан сўнг йиғлаб узоқ дуо қиларди. Онамнинг таҳажжуд намозида йиғлаганидек бировнинг бунчалик кўп йиғлаганини кўрмаганман. Баъзан менинг исмимни тилга олиб, дуо қиларди, бундан жуда хурсанд бўлиб ухлар қолар эдим.


Бошланғич таълим ва тарбия

Ҳазратнинг таълим ва тарбиясида у зотнинг акаси Малик Аҳмад Алининг ҳиссаси катта бўлган. У киши қаттиққўл ва меҳрибон эди. Ҳамиша укаларини ёмон хулқли болалар билан дўстлашиш ва суҳбатлашишдан узоқ қилган.

Мавлоно Зулфиқор Аҳмад мактаб ва коллеж дарсларидан ташқари, Қуръони каримни тўлиқ ёд олиб, Қуръон ҳофизи бўлди. Форс ва араб тилидаги асарларни, сарф-наҳв (араб тили грамматикаси)ни, айниқса, ҳадиси шарифга доир бир қанча китобларни қунт билан ўқиди.


Илоҳий муҳаббат оташи

Бу даврга келиб ҳазрат “Ғунятут толибийн”, “Кашфул маҳжуб” ва шу каби китобларни ўқиб, жуда қаттиқ таъсирланади. Қалбида муҳаббат учқунлари аланга ола бошлайди.

Ҳазратга Шайхул Ҳадис Мавлоно Закариё раҳматуллоҳи алайҳнинг “Фазоили зикр” номли китобида келган бир воқеа жуда қаттиқ таъсир қилади. Ушбу ҳикояда Сирри Сақатий раҳматуллоҳи алайҳ айтади: “Мен Журжоний ҳазратларини қуруқ талқонни чайнамасдан тановул қилаётганини кўрдим. Шунда мен “Ахир, бу қувват бўмайди. Нон есангиз-чи”, дедим. Шунда у зот: “Нонни чайнаш ва талқон ейиш учун сарфланадиган вақтни ҳисоблаб чиқиб, жуда кўп вақт исроф бўлишини билдим. Бу вақтда етмиш марта “Субҳаналлоҳ” деб зикр қилиш мумкин. Шу боис, етмиш йилдан бери нон емайман”, деб жавоб беради.

Бу воқеа ҳазратнинг ҳассос табиатига шу даражада таъсир этадики, у зот эртаю кеч, ҳар ҳолатда “Субҳаналлоҳ” зикрини тилидан туширмайди. Бунинг натижасида ҳазрат ўзига камгаплик, оз ейиш, кам ухлашни одат қилди. Ҳазрат икки ярим йил “Субҳаналлоҳ” зикрини тилидан қўймади. Икки йил давомида ҳар кун ҳожат намозини ўқиб Аллоҳдан: “Ё Илоҳий, бирор-бир комил пири муршидга учраштиргин, унинг суҳбатини менга насиб этгин”, деб дуолар қилди.


Илоҳий раҳмат жилваси

Аллоҳ таоло ҳеч қачон холис дуони рад қилмаган, қилмайди ҳам. 18 ёшида ҳазрат билан боғлиқ ажойиб воқеа юз берди. Мавлоно Зулфиқор Аҳмад масжидда эътикофда эди, таҳажжуд намозидан сўнг зикрлардан фориғ бўлгач, тонг отишига чамаси бир соатча вақт қолганда, жойнамоз устида ухлаб қолади ва тушида ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳуни кўради. У зот бармоқларини ҳазратнинг қалбга қўйиб, “Аллоҳ…”, “Аллоҳ…” “Аллоҳ…”, дейдилар. Ҳазрат уйғониб кетади, бутун бадани эса титрар эди.


Устоз тутишлари

Бу воқеадан сўнг ҳазрат намоз, зикр, тиловатларида ажиб бир лаззат туя бошлайди. Қалби қаттиқроқ, лекин ёқимли тарзда ура бошлайди. Ҳатто бир неча кун кўксларини боғлаб юради. Охири университетдаги дўстлари Жаноб Муҳаммад Аминга бўлиб ўтган воқеани айтиб беради. У киши Лоҳурга бориб, Шайх Важиҳуддиндан маслаҳат олади. Унга пири комил Абдуллоҳ раҳматуллоҳи алайҳга хат ёзишни тавсия қилишади. Хатга бир неча кундан кейин бундай мазмундаги жавоб келади: “Маълум бўлган нарса шуки, сизнинг қалбингиз равшан бўлибди. Дарҳол бир устоздан таълим олинг, Аллоҳ таоло сиз билан юз минглаб инсонларни ҳидоятга бошлайди. Агар устоз тутмасангиз, лаънатланган шайтон сизни фитнага солиши мумкин”.

Бу хатни ўқигач, ҳазрат Зулфиқор Аҳмад ўша даврнинг машҳур нақшбандия тариқатининг Шайхи Мавлоно Саййид Заввор Ҳусайн Шоҳ раҳматуллоҳи алайҳнинг ҳузурига бориб, у зотни устоз тутиб, таълим олади. Устозлари вафотидан сўнг, ўша давр нақшбандия тариқатининг етук муршиди ҳазрат Хожа Ғулом Ҳабибдан таълим олишни давом эттиради.

1983 йил устозидан халфалик мақомини олади ва нақшбандия тариқати асосида инсонларга таълим бера бошлайди. Натижада нақшбандия тариқатининг етук шайхларидан бирига айланади.

Албатта, авлиёларнинг кароматлари ҳақдир. Бундан бир неча йил олдин Хожа Мавлоно Абдуллоҳ: “Аллоҳ сизни сабабчи қилиб юз минглаб инсонларни ҳидоятга бошлайди”, деган эди. Ҳозирги кунда Шайх Мавлоно Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий ҳазратнинг шогирдлари ва издошлари миллион нафардан ошиб кетди.

Ҳазрат замонамиз муаммоларини нақшбандия тариқатининг таълимотига кўра, моҳирона ва замонавий мисоллар билан тушунтириб беради. Шайх ҳазратнинг нутқ ва маърузалари дилтортар бўлиб, руҳий тарбияни ислоҳ қилишга қаратилган. Ҳазратнинг маъруза ва суҳбатларини инсонлар кўзда ёш билан тинглаб, гуноҳларига чин кўнгилдан тавба қилишади. Энг муҳими, ҳаётда суннатга амал қилишни одат тусига киритишади.

Шайх Зулфиқор Аҳмад ҳазратнинг асарлари китобхонлар орасида қўлма-қўл, севиб мутолаа қилинади. У зот диний ва дунёвий илмларни пухта эгаллагани, бир неча хорижий тилларда бемалол маъруза қилиши туфайли XXI асрда нақшбандия тариқати таълимотларини нафақат Осиё, балки Европа ва АҚШда ҳам кенг тарғиб қилмоқда. Ҳазрат етмишдан ортиқ мамлакатларга, хусусан, бир неча марта Ўзбекистонга ҳам ташриф буюрган. У зот сафарларини хотирлаб “Лоҳур се то хаке Самарқанду Бухоро” (Лоҳурдан Самарқанд ва Бухоро тупроқларигача) номли китоб ёзган.

Шайх Зулфиқор Аҳмад Нақшбандий ҳазрат Хожа Муҳаммад Абдулмолик Сиддийқийнинг Қуръон ҳофизи бўлган кичик қизларига уйланган. Улардан икки ўғил: Мавлоно Пир Ҳабибуллоҳ Нақшбандий ва Мавлоно Сайфуллоҳ Нақшбандий дунёга келган.

Таълим олган жойлари

– 1967 йил – ўрта мактаб

– 1971 йил – Панжобда ўрта махсус таълим (коллеж)

– 1976 йил – Лоҳурда электр муҳандислиги ихтисослиги

– 1990 йил – Швецияда ўз соҳаси бўйича малака оширган

Диний таълим йўли

– Отасидан Қуръонни тўлиқ ёд олган.

– Жомия Реҳмания Жаҳания Манди университетида ҳадис фанидан тўлиқ ҳадис даврасида билим олди.

– Жомиа Қасим ул-улум Мултан университетида ҳам ҳадис фанидан тўлиқ ҳадис даврасида иштирок этди.

– 1971 йил Нақшбандия тариқати ва тасаввуф таълимотидан Шайх Мавлоно Саййид Заввор Ҳусайн Шоҳ раҳматуллоҳи алайҳдан сабоқ олади.

– 1983 йил Нақшбандия тариқати ва тасаввуфдан ҳазрат Хожа Ғулом Ҳабиб раҳматуллоҳи алайҳдан таълим олади.


Ёзган китоблари

“Илоҳий ишқ”, “Ишқи Расул”, “Ҳабибимиз ҳаётлари”, “Сулук даражалари”, “Сулук мақомотлари”, “Нақшбандия тариқатининг зикрлари”, “Нақшбандия шайхлари силсиласи”, “Дил давоси”, “Қалб хотиржамлиги”, “Фойдали илм”, “Намунали аёл”, “Гуноҳлардан қандай сақланамиз?”, “Эркак камолотида аёлнинг ўрни”, “Ноумид бўлманг”, “Имоннинг аҳамияти”, “Қалбни поклаш усуллари”, Мағфират қилиниш шартлари”, “Аёллар учун ислоҳий тарбиялар”, “Турмушнинг намунали кўриниши”, “Муслима аёллар учун йўриқнома”, “Тасаввуф ва сулук”, “Одобли насибалидир”, “Ўлимга тайёрланиш”, “Лаҳурдан Бухоро ва Самарқанд тупроқларигача”, “Исломнинг аёлларга меҳрибонлиги”.

Хулоса ўрнида шундай дейиш мумкин, инсоният тараққиёти тарихида шундай шахслар бўлганки, уларнинг фаолияти маҳаллий, маданий ҳудуд чегарасидан ташқарига чиқибгина қолмай, балки даврлар чегарасини ёриб ўтиб, ғоялар ривожланишида умумжаҳон жараёнининг бир қисмига ҳам айланган. Уларнинг асарлари барча нодир ҳодисалар сингари аввал ўтганлар тажрибаларни энг қимматли томонларини ўзида гавдалантиради, жамият илмий фикри ҳамда маънавий маданиятнинг кейинги кўп асрларда содир бўладиган олға ҳаракатини белгилаб беради. Мана шундай буюк сиймо бу сўзсиз шайх Зулфиқор Аҳмад Нақшбандийдир.

Нодир Одинаев  

Мақолалар