Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Mart, 2025   |   15 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:17
Quyosh
06:35
Peshin
12:37
Asr
16:43
Shom
18:33
Xufton
19:45
Bismillah
15 Mart, 2025, 15 Ramazon, 1446

O'zbekiston – boy madaniyat, qadimiy tarixga ega mamlakat

12.01.2021   1542   3 min.
O'zbekiston – boy madaniyat, qadimiy tarixga ega mamlakat

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoevning 2019 yil yanvar' oyida Germaniyaga amalga oshirgan rasmiy tashrifi davomida erishilgan kelishuvlarga muvofiq, O'zbekistondagi Islom tsivilizatsiyasi markazi va Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazining islomshunos, sharqshunos olimlaridan iborat delegatsiya Germaniyaning nufuzli universitetlari, ilmiy-tadqiqot markazlari, muzey va qo'lyozma fondlarida bo'lib, soha mutaxassislari bilan uchrashuv hamda muloqotlar o'tkazgandi.

Safar davomida Germaniya va O'zbekistonda islomshunoslikka ixtisoslashtirilgan ta'lim va ilmiy-tadqiqot muassasalari o'rtasida o'zaro manfaatli aloqalarni yo'lga qo'yish, buyuk alloma va ajdodlarimizning Germaniyada saqlanayotgan nodir asarlarini o'rganish, hamkorlikda konferentsiyalar, ilmiy seminarlar tashkil etish bo'yicha kelishuvlarga erishilgan edi.

Ana shu kelishuvlarga muvofiq, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, O'zbekistondagi Islom tsivilizatsiyasi markazi hamda Germaniyaning Gamburg universiteti huzuridagi Osiyo — Afrika tadqiqotlar instituti bilan hamkorlikda “Zarafshon vohasi tarixi va madaniyati” mavzui doirasida qator ilmiy ma'ruzalarni o'zida mujassam etgan onlayn seminarlar o'tkazilmoqda.

Ana shunday muloqotlarning dastlabkisi Gamburg universiteti huzuridagi Osiyo — Afrika tadqiqotlar instituti direktori, professor Stefan Haydmanning “Buxoroning Islom saltanatiga integratsiyasi” mavzuidagi ma'ruza bilan boshlandi. Unda nafaqat O'zbekiston va Germaniya ilmiy doiralari vakillari, balki AQSh va Misr Arab Respublikasining sharqshunos va islomshunos olimlari ham ishtirok etdi.

Yaqinda mazkur onlayn-seminar dasturidan o'rin olgan navbatdagi ma'ruza tinglandi. Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori, dotsent Shovosil Ziyodov “Buxoro kutubxonalari tarixi” mavzuida so'z yuritdi.

Olim ma'ruza davomida Buxorodagi ilk kutubxonalar, Hoja Muhammad Porso kutubxonasiga oid yangi ma'lumotlar, Jo'ybor xojalarining Govkushon kutubxonasiga vaqf qilgan kitoblari, Buxoro qozikalonlarining sulolaviy kutubxonalariga doir qimmatli ma'lumotlar berildi.

— Kutubxonalar tarixini o'rganish O'zbekiston hududidagi ilmiy-ma'rifiy darajani aniqlash imkonini beradi. Bu, o'z navbatida, O'rta Osiyo tarixi bo'yicha shug'ullanayotgan tadqiqotchilar uchun muhim ma'lumotlarni taqdim etishi tabiiy, — deydi Shovosil Ziyodov.

Olimning fikricha, mazkur tadqiqotdan ko'zlangan maqsad Buxoro hududida mavjud bo'lgan kutubxonalarni aniqlashdan iborat. O'zbekiston qo'lyozma fondlarida saqlanayotgan ayrim asarlarning kelib chiqish tarixi noma'lum bo'lib qolayotgan edi. Seminar Markaziy Osiyoda mavjud bo'lgan kitobat tarixi va kutubxonachilik madaniyatini tadqiq etish, ushbu hududda yashab o'tgan ziyolilarning hayoti to'g'risida to'liq va ob'ektiv bilimga ega bo'lish, yangi ilmiy ma'lumotlar bilan tanishishga imkon berdi.

Germaniyalik olimlar ishtirokidagi ilmiy seminarlar shu yilning mart oyiga qadar davom etadi. Unda O'zbekiston zaminining boy tarixi va madaniyatiga oid dolzarb mavzularda ma'ruzalar tinglanadi.

Manba: “Halq so'zi” gazetasi
2021 yil 12 yanvar', № 7 (7787)
O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Alloh bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi

14.03.2025   1877   3 min.
Alloh bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi

Alloh taolo sizga ato etgan ne’matlarini ich-ichingizdan e’tirof eting. Alloh taoloning ne’matlarini tilga chiqarish orqali unga shukr qiling. Bu Zuho surasining 11-oyatida o‘z tasdig‘ini topgan: «Parvardigoringizning (sizga ato etgan barcha) ne’mati haqida esa (odamlarga) so‘zlang!».

Allohga bo‘lgan muhabbatingizni yangilab turing! Bu ne’matlarni ato etgan Zot xush ko‘rmagan yo‘llarga sarflamang. Tilingizga Allohning zikrini, a’zolaringizga esa toatlarini joriy qiling. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim shu “Allohumma maa asbaha biy min ne’matin fa minka vahdak, laa shariyka lak, fa lakal hamdu va lakash shukr” degan duoni tong otgan paytda aytsa, shu kunning shukrini ado etibdi. Kechda ham shuni aytib duo qilsa, o‘sha kechning shukrini ado etibdi”, deya ko‘p bora takrorlaganlar. Ushbu ne’matlarni Allohga ma’siyat bo‘ladigan yo‘lda ishlatmang.

Ibn Munkadir bir qizning boshini aylantirib turgan yigitning oldidan o‘ta turib: “Ey o‘g‘lim, Alloh senga bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi?” – dedilar.

Alloh taolo sizga sog‘ligu yoshlik ne’matini berib, sizni shu ne’mat bilan siylasa-yu, siz U Zotga ma’siyat, gunoh bilan javob qaytarasizmi?! Bir o‘ylab ko‘rgin-chi, siz haqiqiy shukr qiluvchi bandamisiz?! Siz Allohga muhabbat qo‘yguvchimisiz?! Siz Allohning ne’matlarini e’tirof etguvchimisiz?! Shukrning ta’siri sizning qalbingiz va a’zolaringizda aks etadimi? Yana muomalangiz hamda xulq-atvoringizda namoyon bo‘ladimi?!

Imom Mubarrad aytadilar:

Ne’matga shukr etsam, bu ham bir ne’mat,
Shukrga shukrona vojibdir asli.
Hech kimsa topmagay o‘zicha, albat,
Yetgan shukrona ham Allohning fazli.

Bu to‘rtlikning ma’nosi quyidagicha: Alloh taoloni maqtash faqat O‘zining tavfiqi orqaligina bo‘ladi. Sizni O‘ziga shukr qilishdek ishga muvaffaq aylagani uchun ham Alloh taologa maqtov yo‘llashingiz zarur.  Birinchi hamd uchun hamd aytish vojib bo‘lganidek, ikkinchisi uchun  ham hamd aytish lozim bo‘ladi. Bu esa nihoyasiz davom etaveradi.

Abul Atohiya juda chiroyli bir gap aytgan ekanlar:

Shukring ziyoda bo‘lmasa har ne’mati birla,
O‘zingni aslo shokirlardan deb bilma!

Alloh taolo Ibrohim surasining 7-oyatida aytadi: «...Qasamki, agar sizlar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...».

Ulug‘lardan biri: “Qalblar tabiatan kim unga yaxshilik qilsa, o‘shani yaxshi ko‘radigan qilib yaratilgan. Allohnigina muhsin ekanini bilgan kishi naqadar ajablanarli, nima sababdan u o‘shal Zot tarafiga butun vujudi bilan intilmaydi?!”.

Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh duolarida bunday der edilar: “Robbim! Men Sening ne’matlaringni kufrga almashtirib qo‘yishim, ne’matlaringni tanigach, unga nonko‘rlik qilishim yoki ularni unutib, maqtamay qo‘yishimdan panoh so‘rayman”.


Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.