Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2025   |   5 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:03
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2025, 5 Rajab, 1447

Isrof nima?

09.12.2020   3667   4 min.
Isrof nima?

Isrof – vaqt, pul, mol ka­bi Alloh taolo be­rgan ne'­matlarni nojo'ya sarflash­dir. Isrof qiluvchilar “mus­rif” deb ataladi. Alloh musrif­lar­ni yoqtirmaydi. Is­rofning ziddi tejamkor­likdir.

Isrof ham, baxillik ham Islom dinida haromdir. Chunki bu­lardan biri pul va mol­ni so­chish, keraksiz joy­larga sarf­lash bo'lsa, ikkin­chisi, mol va pulni to'plab, qo'lda ushlash, undan o'zini ham, boshqalarni ham foy­dalantirmaslikdir. 

Alloh taolo bizga etkazgan halol ne'matlardan o'zimiz is­tagancha foydalanishimiz mumkin. Ammo isrof qilish va manmanlikka berilishga yo'l qo'ymasligimiz lozim.

Abu Homid G'azzoliy ay­tadi: “Qalb sihhatini tik­lash dardga davo bo'ladigan sabablarga e'tibor qara­tish bilan boshlanadi. Masa­lan, Alloh taolodan uzoqlash­ti­ruvchi, halokatga olib bo­ruv­chi baxillik dardi­ning da­vosi molni sarfu infoq qi­lishdir. Lekin ba'zida bu sarf isrof darajasiga o'tib ketadi. Natijada ba­xillik­dan xalos bo'laman deb, isrofni orttiradi.

Isrof va baxillik orasida mo''tadillikni saq­lash ke­rak. Agar mo''tadillik ne­ligini bilmoqchi bo'lsang, saqlanishing lozim bo'lgan xulqqa nazar sol. Bu xulq o'zi­ning ziddi bo'lmish boshqa bir xulqdan senga yoqimli va engil bo'lsa, demak, sen saqla­nishing lozim bo'lgan xulq bi­lan xulqlangansan. Masalan, mol-dunyoni sarf­lashdan ko'ra, ularni to'p­lash senga lazzatli va oson bo'lsa, demak, senda baxil­lik ko'proq. Bas, mol-dunyong­ni sarflashga tirish!

Agar mol-dunyoni keragicha saq­lashdan ko'ra noo'rin sarf­lash senga lazzatli va engil bo'lsa, demak, sen isrofga mo­yilsan. Bas, molingni ushlab turishni o'rgan! Naf­singni kuzat. Qaysi fe'l­larni qi­lishing osonu qay­si fe'llarni qilishing qi­yin ekanini aniq bilib ol. Qalbingni mol-dunyo­ga bog'­lanib qolish­dan asra. Shun­da mol-dunyoni noo'rin sarf­lashdan ham, baxillik­dan ham omonda bo'la­san.

Mol-dunyo sen uchun bamisoli suv. Biror tashnaning chan­qog'i­ni qondirish uchun sen uni ushlab turasan. Biror muh­tojning hojatini ravo qilish uchun sen uni sarf­laysan. Berayotganingda zarracha qiy­nalmaysan, ak­sincha, laz­zat­­lanasan. Qaysi qalb shu darajaga etsa, bil­ginki, Al­loh uni salomat qilibdi”. .

Isrof va baxillik che­ga­ra­si iqtisoddir. Har bir ki­shi o'z hayotidagi moliyaviy ja­rayonlarda iqtisodga tayan­sa, u baxillikdan ham, isrofgarchilikdan ham yi­roq bo'ladi.

Bu borada ma'­rifatparvar adib Abdulla Avloniy ta'kidlay­di: “Iq­tisod deb pul va mol kabi ne'matlarning qadrini bilmakni aytilur. Mol qad­rini biluvchi kishilar o'rin­siz erga bir tiyin sarf qilmas, o'rni kelganda so'mni ayamas.

Saxovatning ziddi baxillik bo'lgani kabi iqtisodning ziddi isrofdur. Alloh taolo is­rof qilguvchilarni suy­mas. Iqtisodni rioya qilgan ki­shilar hamma vaqt tinch va rohatda yasharlar. So'zning qisqasi, ilm va ma'rifat ila barobar iqtisod, insof, tuganmas sa'y, bitmas g'ayrat lozimdur”.

Ayrimlar pul va moldan tashqari vaqtini ham is­rof qiladi. Vaqt ham Allohning ne'mati ekanini unuta­dilar. Payg'ambar alayhis­salom bir kunni uch qismga bo'lardilar. Bir qismini ibodat bilan, bir qismini ro'zg'or ishlari bilan, yana bir qismini xalq ishlari bilan o'tkazar edilar. Halq ishlari uchun ajratilgan vaqt kifoya qilmasa, oila­lariga ajratgan vaqtdan olar, ibo­dat vaqtiga tegmas edilar.

Qur'o­ni karimdagi Asr surasini Alloh taolo: “Asr (vaqti)ga qasamki...” deb boshlaydi. Bu oyatda vaqtning odamlar uchun qan­cha­lik yuksak ahamiyatga ega ekani ta'­kidlangan.

Bahodir USMONOV,

Yangiyo'l tumanidagi

“Pusur oqsoqol” jome

masjidi imom-xatibi

“Hidoyat” jurnalining 5-sonidan olindi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

24.12.2025   4615   3 min.
2026 yilda rasmiy sanalarni nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunlarni belgilash va dam olish kunlarini ko‘chirish to‘g‘risida

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni

Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:

1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:

(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;

(b) 2026 yilda:

(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar):  2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;

(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.

2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:

(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;

(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.

3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.

4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:

(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;

(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;

(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.

5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:

(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;

(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.

6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.

7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.

8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.

9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Sh. Mirziyoyev

O'zbekiston yangiliklari