Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
«Hushu'» deb, a'zolarning sukunatda va qalbning Alloh bilan bo'lishiga aytiladi.
Namozni go'zal qilib ado etish esa farz, vojib, sunnat kabi odoblarini o'rniga qo'ymoqlikdir.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: هَلْ تَرَوْنَ قِبْلَتِي هَا هُنَا وَاللهِ مَا يَخْفَى عَلَيَّ رُكُوعُكُمْ وَلَا خُشُوعُكُمْ، وَإِنِّي لَأَرَاكُمْ مِنْ وَرَاءِ ظَهْرِي.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ko'ryapsizlarmi, mening qiblam bu tomonda! Allohga qasamki, men uchun rukularingiz ham, xushularingiz ham maxfiy qolmas. Albatta, men sizlarni orqamdan ham ko'rurman», dedilar».
Sharh: Ushbu hadisi sharifda namozning xuzusi va xushusini joyiga qo'yib o'qish zarurligi ta'kidlanmoqda.
Har bir inson namozning amallarini yaxshi ado etar ekan, unda a'zolari to'la sokinlikda qolib, qalbi Alloh yodi bilan bo'lmog'i zarur.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam sahobai kiromlarga, meni qiblaga qarab turibdilar, orqalaridagi narsani, jumladan, bizning ruku va xushularimizni ko'rmaydi, deb o'ylamanglar, men ko'rib turaman, deganlarining ma'nosi shudir.
Ayniqsa, u zot sollallohu alayhi vasallamning bu gapni Alloh nomi ila qasam ichib aytishlari ushbu ma'noni qattiq ta'kidlaydi.
Shuning uchun har birimiz namozimizning ruku va xushusini joyiga qo'yib o'qishimiz lozim.
«Hadis va hayot» kitobidan
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.