Qishda qor yog'ishini tomosha qilish zavqli ish. To'g'rimi? Hamma joy oppoq qorga burkanadi, atrof musaffo, havo top-toza, uchib-uchib tushayotgan qor parchalariga qo'lingizni tutsangiz, kaftingizga qo'nib erib ketadi.
Biz qorni uch yoki to'rt ko'rinishda tasavvur qilamiz: mayda qor. Qor maydalab yoqqanda qattiq sovuq bo'ladi, odamning xayoliga osmonda qor tugab qolayotgandek, ana shu qor oxirgisidek tuyiladi; o'rtacha qor, bu qor yoqqanda havo mo''tadil bo'ladi, suyakkacha o'tib ketadigan sovuq bo'lmaydi; laylak qor. Bu qor hammaning jonu dili. Ammo u uzoq vaqt yog'maydi va havo harorati ham yoqimli bo'ladi; shilta qor. Bu yomg'ir aralash yog'adigan qor. Bunda ham havo xiylagina sovuq bo'ladi.
Demak, bilganlarimiz shu to'rt xil qor ekan. Ularni hajmiga qarab ajratamiz. Ammo Alloh taoloning musavvirligini qarangki, ushbu qor zarralarining birortasi boshqa biriga o'xshamaydi va ularning har biri alohida san'at asaridir.
Olimlarning ta'kidlashicha, er yuzini butkul qor qoplasa ham hech bir qor zarrasiga boshqasiga o'xshamaydi.
Amerikalik tadqiqotchi olim Vil'son Bentley 50 yil davomida olib borgan kuzatishlari natijasida 1985 yil shunday xulosaga keldi. Qor zarrasini suratga tushirishni san'at darajasiga ko'targan olim umrining yarmini shu ishga sarf etdi.
Har bir qor zarrasi osmondan tushgan mukammal san'at asaridir. Ana shu bir dona qor zarrasining o'ziyoq inson zotiga Buyuk Yaratuvchini tanishga kifoya qiladi. Ya'ni, Albatta, bunda tafakkur qiladigan qavmlar uchun oyat-belgilar bordir» (Nahl surasi, 11-oyat).
Qorning mo''jizasi shu bilan tugamaydi. Har yili qishda tog'larda muz zaxirasi yig'iladi. Muz qalin bo'lishi uchun qor ko'p yog'ishi kerak. Agar tog'lar me'yorida muz zaxirasini to'plab ololmasa, o'sha yili daryolarning suvi kam bo'ladi. Shuningdek, yaylovlarga va dalalarga ham qor ko'p yog'sa, o'sha bahorda o't-o'lan mo'l bo'ladi, ekin-tikin barakali bo'ladi.
Alloh taolo muborak Kalomida: «U osmondan suv nozil qilgan Zotdir. Bas, u (suv) ila turli nabototlar chiqardik. Undan yashil giyohlarni chiqardik. Undan g'ujum-g'ujum boshoqlar chiqaramiz. Va xurmodan, uning novdalaridan yaqin shingillar chiqaramiz va uzum bog'lari chiqaramiz. Bir-biriga o'xshagan va o'xshamagan zaytun va anorlarni chiqaramiz. Uning meva qilish paytidagi mevasiga va pishishiga nazar soling. Albatta, bunday narsalarda iymon keltiradigan qavm uchun oyat-belgilar bordir» (An'om surasi, 99-oyat), deb marhamat qilgan.
Bundan ayon bo'ladiki, qish faslining qahratoni va qor-yomg'irlari bizning bahorimizni, yozimizni, kuzimizni serob qilish uchun ekan. Biz esa ana shu g'animat faslda Qur'oni karimni mutolaa qilaylik, zikrni ko'paytiraylik, amri ma'ruflar, nahyi munkarlar eshitish uchun muhtaram olimlarimizning suhbatiga borib fayz olaylik. Do'stlarni ziyorat qilib iymonlashaylik. Zotan, ulug'larimizning tavsiyalari ham shu o'zi.
Qur'oni karimni qanchalik ko'p o'qisak, qalblarimiz shifo topadi, ko'nglimiz rohatlanadi, ko'zimiz ravshanlashadi, xotiramiz mustahkam bo'ladi. Qalb shifo topsa, tananing boshqa a'zolari ham sog'lom bo'lishi mashhur hadisda vorid bo'lgan. Yana bir hadisi sharifda Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Temirga suv tegsa zanglaydi. Huddi shunga o'xshab qalblarni ham zang bosadi”, dedilar. Shunda: “Yo Rasululloh, uning jilosi nima?” deb so'raldi. U zot: “O'limni ko'p eslash, Qur'on o'qish”, deya marhamat qildilar (Bayhaqiy, Abu Nuaym Quzoiy rivoyat qilgan Jaloliddin Suyutiy bu rivoyatni “Jomeul ahodis”da, Muttaqiy Hindiy “Kanzul ummol”da keltirgan)
Imom Ahmad ibn Hanbal aytadi: “Tushimda Alloh azza va jallani ko'rdim. Undan: “Yo Rabbim, bandalaring Senga qurbat hosil qiladigan eng afzal amal qaysi?” deb so'radim. U Zot: “Ey Ahmad, Mening Kalomim bilan (qurbat hosil qiladilar)”, dedi. Men: “Parvardigorim, ma'nosini tushunsalarmi ѐki tushunmasalar hammi?” dedim. Shunda Alloh: “Ma'nosini tushunsalar ham, tushunmasalar ham”, deb marhamat qildi” (Ibn Qudoma. Muxtasaru minhojil qosidin).
Yog'ayotgan qor parchalari, tunlarning quyuqligi biz bandalarga ana shu hikmatlarni eslatib, ibodatga mahkam bo'lishimizga undaydi.
Fotograf Aleksey Kljatov ham ko'p yillardan beri qor parchalarining yirik planli suratlarini tasvirga tushirish bilan shug'ullanadi. U doimiy ravishda o'z rasmlarini Flickr resursiga joylab keladi. “Men uyimning ochiq ayvonida LED chirog' bilan yoritilgan shisha ustiga tushayotgan qor parchalarini suratga olaman. Ba'zida esa tabiiy yorug'lik hamda fon sifatida qora tolalardan foydalanaman”, deb yozadi u.
Quyida Aleksey tasvirga olgan qor parchalaridan namunalar keltirildi:
O'MI matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Sarmoyangiz umringizdir...
Alloma Ibn al-Javziy o‘zining «Mudahish» nomli kitobiga bunday yozadi:
Bir kishi bor edi, u bozorda muz sotardi. Ovozini chiqarib bunday derdi: “Sarmoyasi erib ketayotgan odamga rahm qilinglar!”.
Bu kishi odamlarning yuragini yumshatib, ulardan muz sotib olishlarini so‘rardi. Chunki u sotadigan muz — vaqt o‘tishi bilan erib ketardi. Agar u muzini tezda sotib ulgurmasa, butun sarmoyasi yo‘q bo‘lib ketadi. Shuning uchun u bor ovozi bilan: “Sarmoyasi erib ketayotgan odamga rahm qiling!”.
Muzlab qolgan suvning har bir tomchisi sizning tark etgan umr lahzangiz kabidir, u endi hech qachon qaytmaydi.
Hayotingizdagi sanoqli kunlardan foydalaning…
Solihlardan biri aytadi: «Men “Asr” surasini yigirma yil o‘qidim, lekin uning ma’nosini tushunmasdim. “Nima uchun Alloh inson tabiatan ziyonda deb aytyapti va buni qasam bilan ta’kidlayapti?” deb o‘ylardim.
Keyin esa Alloh ziyondan najot topganlarni to‘rtta sifat bilan istisno qiladi:
– iymon keltirganlar,
– solih amal qilganlar,
– haqqa da’vat etganlar,
– sabrni tavsiya qilganlar.
Shunda men “Asr” surasidagi qasamning ma’nosini angladim: “Dunyodagi eng katta sarmoya bu – umringiz. Umringizdan o‘tgan har bir lahza erib ketgan muz kabi qaytib kelmaydi. Shuning uchun sarmoyangizni ehtiyot qiling! U siz yashab turgan vaqtdir. Ajal yetishidan avval tiriklik fursatidan foydalaning».
Alloh umrimizni uzun va xotimamizni chiroyli qilsin.
Sarmoyangizni o‘g‘irlayotganlarga e’tibor bering!
Har birimiz sarmoyamiz ya’ni vaqtimizni kim yoki nimalar zoye qilayotganini yaxshi bilamiz.
Allohni zikr qilishdan yoki U Zotga va Rasuliga itoat qilishdan boshqa narsa bilan vaqtni zoye qilmang.
Unutmang, sarmoyangiz — umringiz!
Maqsudali domla QOSIMOV,
Xo‘jaobod tumani “Yetti chinor” jome masjid imom-xatibi.