Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.

Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.

Zikr qiluvchi uchun o'ziga yarasha odoblar mavjud. O'sha odoblarga rioya qilgan holda ado etilgan zikr qabul va ijobat bo'lishi umidlidir.

1. Alloh taolodan zikr uchun yordam so'rash.
2. Zokir tahoratli bo'lishi kerak.
3. Fazilatli makonlarni ixtiyor qilish. Masjid, Haramayni sharifayni va shunga o'xshash joylar.
4. Fazilatli zamonlarni ixtiyor qilish.

Imom Navaviyning aytishicha, zikr uchun eng afzal vaqt bomdod namozidan keyingi vaqtdir. O'sha vaqtda farishtalar hozir bo'ladilar.

Imom Molik shuning uchun ham "Bomdod namozidan to quyosh chiqqunicha gapirish va uxlash makruhdir", deganlar.

Zikrning eng afzal mavsumlaridan biri zulhijja oyining birinchi o'n kunligidir.

Qolgan barcha vaqtlarda zikr mustahabdir.

1. Solih amallardan keyin zikr qilmoq.
2. Noqulay holatlarda zikrni to'xtatish lozim.

Bunga xaloga kirgandagi, jinsiy yaqinlik qilgandagi, juma xutbasi paytidagi kabi holatlar kiradi.

1. Qiblaga qarab zikr qilish kerak.
2. Rag'bat, xushu' va xuzu' hamda tadabbur bilan zikr qilish lozim. Ya'ni fikrni jamlab, aytilayotgan zikrning ma'nosini tushunib zikr qilish lozim.
3. Zikrni xoli qolib qilishga harakat qilish.

Odamlardan panada bo'lib, xilvatda zikr qilish ko'pchilikning ichidagi zikrdan afzaldir.

Ibn Hajar yuqorida eslatilgan hadisda kelgan “Agar bandam Meni yolg'iz zikr qilsa, Men ham uni yolg'iz zikr qilaman”, degan iboradan “Maxfiy zikr oshkora zikrdan afzaldir” degan hukmni chiqargan.

Maxfiy zikrning afzalligi bundan boshqa hadislarda ham ta'kidlangan. Zotan, u riyodan yiroqdir.

Ammo shariatda ta'kidlangan, ovoz chiqarib aytish lozim bo'lgan labbayka, azon va iqomaga o'xshash holatlarda ovoz chiqarish shart.

Qalbi ochiq zotlar Alloh taoloning dargohidan boshqa joyda najot yo'qligini anglab etganlar. Alloh taoloning dargohiga esa U Zotga bo'lgan haqiqiy muhabbat ila vafot etmaguncha erishib bo'lmaydi. Haqiqiy muhabbat esa mahbubni davomli zikr qilish va uni tark etmaslik ila sobit bo'ladi.

Davomli zikrga keraksiz ishlarni, behuda o'yin-kulgini tashlab, kechasi va kunduzi uchun vazifa qilib olingan zikrlarni bajarish bilan erishiladi.

Oxirat saodatini iroda qilgan banda o'ziga istig'for, tahlil, takbir, salavot kabi zikrlarni vazifa qilib olib, doimiy ravishda ado etib yuradi.

Albatta, ularning vaqtini va matnini hadisi shariflarda ko'rsatilgandek yo'lga qo'yish kerak. Biladigan odamlardan ta'lim olinsa, maqsadga muvofiq bo'ladi. Nafsni poklovchi omillarga qanchalik amal qilinsa, nafs shunchalik poklanib boraveradi.

“Naqshbandiya: vazifalar, zikrlar”kitobidan