Joriy yilning 13 dekabr juma kuni O‘zbekistonning Amerika Qo‘shma Shtatlari poytaxtidagi elchixonasi AQSH g‘arbiy sohilidagi eng katta masjid - Virjiniya shtati, Sterling shahridagi Dalles musulmon jamoatchilik markazi (ADAMS Center)da brifing o‘tkazdi. Bu haqda kun.uz nashri xabar beradi.
Ushbu tadbir juma namozi doirasida tashkil etildi. Unda 800 nafardan ortiq kishi ishtirok etgan.
Juma namozida mamlakatning AQSHdagi elchisi Javlon Vahobov chiqish qilib, Qo‘shma Shtatlar musulmonlari uchun O‘zbekistondagi ziyorat turizmining ulkan imkoniyatlari haqida so‘zlab berdi. O‘zbekistonlik diplomat juma namozida mamlakatning boy tarixiy-madaniy merosi, an’anaviy islomiy qadriyatlarni jamiyatda saqlash va targ‘ib qilish, shuningdek, mamlakatda diniy erkinlikni ta’minlash bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar to‘g‘risida batafsil ma’lumot taqdim etdi.
Masjid bosh imomi, ADAMS markazi rahbari Imom Majid namozxonlarga murojaat qilib, respublika rahbariyati tomonidan islom dini g‘oyalarini targ‘ib qilishga katta ahamiyat berilayotganini e’tirof etdi. «O‘zbekiston islomning asl mohiyatini saqlab qolib, uni o‘qitishning ilg‘or tajribalarini joriy etish, malakali mutaxassislar - islomshunos olimlar tayyorlash bo‘yicha kuchli o‘zbek maktabini yaratishga muvaffaq bo‘lgan mamlakat sifatida jahon hamjamiyati uchun namuna», - dedi u.
Imom Majidning ta’kidlashicha, «O‘zbekiston asrlar davomida bunyod etish muhiti hukmron bo‘lgan, yetakchi olimlar ishlagan, ilg‘or ilmiy ishlar ishlab chiqilgan islom sivilizatsiyasining marvarididir». U Imom al-Buxoriyning, Al-Xorazmiyning, Ibn Sinoning hissasini alohida qayd etib o‘tdi.
Amerikalik imomga ko‘ra, AQSH musulmonlar jamoatchiligi orasida milliy turistik brendni yanada ommalashtirish uchun mustahkam asos bo‘lgan bir qator omillar mavjud.
Birinchidan, O‘zbekiston qadimiy shaharlarning boy me’moriy merosiga ega.
Ikkinchidan, mamlakatda ko‘plab bebaho qo‘lyozmalar saqlanmoqda, shu jumladan Usmon Mus'hafi.
Uchinchidan, respublikada islomiy ta’limotning institutsional asoslari yaratildi.
To‘rtinchidan, hukumat ziyorat turizmini rivojlantirish mexanizmlarini faol joriy etmoqda.
Beshinchidan, «O‘zbekiston dunyoga keng ochilmoqda».
Juma namozidan so‘ng Imom Majid bilan alohida uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Muzokaralar chog‘ida amaliy hamkorlikni rivojlantirish masalalari muhokama qilindi. Jumladan, amerikalik musulmonlar guruhlarini muntazam ravishda O‘zbekistonga yuborish masalasi ko‘rib chiqildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Imom Abu Mansur Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori yurtimizda ilmiy-ma’rifiy merosga, xususan, islomiy ilmlarning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalarga bo‘lgan e’tiborning yorqin namunasidir. Bu qaror nafaqat Imom Moturidiy ibratli hayot yo‘li va moturidiylik ta’limotini keng yoyish, balki diniy bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifatga asoslangan jamiyatni shakllantirishda ulkan ahamiyat kasb etadi.
Qaror chora-tadbirlar dasturida nazarda tutilgan amaliy ishlar doirasida allomaning tug‘ilib, ijod qilgan va mangu qo‘nim topgan Samarqandda o‘tkaziladigan “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusidagi xalqaro hamda “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi, ilmiy maqolalar tanlovi, allomaning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari, kitoblari ko‘rgazmasi, Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish Davlatimiz rahbarining buyuk allomalarga munosib e’tibor qaratayotgani, Islom sivilizatsiyasining jahon ilm-fanidagi o‘rnini yanada mustahkamlashga intilayotganini yaqqol namoyon etadi.
Shuningdek, xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha, imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish, madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar, davra suhbatlari tashkil etish, yubileyga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish, xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish, badiiy-publitsistik film, mediamahsulotlar, audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish Imom Moturidiyning boy ilmiy merosini chuqur o‘rganish va uning ta’limotini keng ommaga yetkazishda muhim qadam bo‘ladi, albatta.
Ayniqsa, Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish, olimning merosiga oid ilmiy-tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash kelajak avlod uchun katta manba bo‘lib xizmat qiladi, insha Alloh.
Moturidiylik ta’limotining asosiy tamoyillaridan hisoblangan mo‘tadillik va bag‘rikenglik bugungi dunyo tinchligi, birdamligini ta’minlashda juda muhim. Shu nuqtayi nazardan, mazkur qaror xalqaro maydonda ham O‘zbekistonning ma’rifat va ilmga bo‘lgan e’tiborini, diniy bag‘rikenglik va hamjihatlikni targ‘ib etishga qaratilgan sa’y-harakatlarini yanada kuchaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Qaror Imom Moturidiy merosini asrab-avaylash va uning ta’limotini keng targ‘ib qilish, shu bilan birga, yoshlarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash hamda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni mustahkamlashga ulkan hissa qo‘shadi.
Muhammadolim Muhammadsiddiqov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari,
professor