Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qilgan:
فَمَن يُرِدِ اللّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً حَرَجاً كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاء كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ
“Kimni Alloh hidoyat qilmoqchi bo‘lsa, uning ko‘ksini Islomga ochib qo‘yadir. Kimni zalolatga ketkazishni iroda qilsa, uning ko‘ksini xuddi osmonga ko‘tarilayotgandek, tor va tang qilib qo‘yadir. Shunday qilib, Alloh iymon keltirmaydiganlarga azobni duchor qilur”. (Alloh taolo bandalaridan kimga hidoyatni ravo ko‘rsa, o‘sha bandaning ko‘ksini keng qilib qo‘yadi. U banda iymon va Islomni keng qalb ila qabul qiladi. Aksincha, Alloh taolo kimga zalolat va kufrni ravo ko‘rsa, uning qalbini tor va tang qilib qo‘yadi. Iymon va Islom haqida biror gap eshitsa, siqilaveradi. Ilm rivojlanib, odamlar fazoga uchadigan bo‘lganlarida, inson qanchalik balandga ko‘tarilsa, yuragi–ko‘ksi shunchalik siqilishi kashf etildi. Agar Qur’on haqiqiy ilohiy kitob bo‘lmaganda, bundan o‘n to‘rt asr avval bu ilmiy haqiqatni qanday qilib kashf etar edi?) (An’om surasi, 125-oyat).
Bu oyatlar bundan o‘n to‘rt asr oldin nozil bo‘lgan. Kosmik kema, skafandr, rasadxona kabi narsalar kashf etilmagan, Arabiston yarim orolida astronomiya ilmi rivojlanishi u yoqda tursin, u yerda birov bu ilm bilan shug‘ullanmagan bir paytda bu kabi gapni Nabiy sollallohu alayhi vasallam qayerdan bilib aytdilar ekan?! Albatta, bu haqiqatni u kishiga osmonlarni va Yerni yaratgan Zot bildirgandir!
Nozimjon Iminjonov
Savol: Biz tomonlarda qattiq yomg‘ir yog‘ib, Juma va ikki hayit namozlarida odamlar tashqarida namoz o‘qiy olmay, masjid ichiga tiqilib ketadi. Sunnatni almashib o‘qib olishadi, ammo farz namozda buning imkoni yo‘q-ku. Bu holatda qanday yo‘l tutiladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu kabi uzrli hollarda ya’ni savolda zikr qilinganidek, Juma va ikki hayit namozlarida orqadagilar oldingi safdagi namozxonlarning bellariga sajda qilib, namozni ado etsalar bo‘ladi.
Buning kayfiyati shunday: Avvalgi safdagilar odatdagidek ruku va sajda qiladilar. Ularning orqasidagilar esa, rukuda imkon qadar egiladilar, so‘ng sajdada oldingi safdagi odamlarning orqa bellariga boshlarini qo‘yib, sajda qiladilar. Farzni shunday o‘qisalar, sunnatlarni savolda aytilgandek almashib o‘qib olaveradilar. Chunki belga sajda qilish zarurat tufayli joiz bo‘ladi. Sunnat namozni o‘qishda esa, bunday zarurat bo‘lmaydi.
Bundan tashqari, bu kabi uzrli holatlarda oldindagi odamning oyoqlari ustiga yoki o‘zining soniga ham sajda qilish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.