Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Mart, 2025   |   19 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:10
Quyosh
06:28
Peshin
12:36
Asr
16:46
Shom
18:37
Xufton
19:50
Bismillah
19 Mart, 2025, 19 Ramazon, 1446

Mirzo Ulug‘bekning Samarqand, Buxoro va G‘ijduvondagi madrasalari o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan

29.03.2019   5050   3 min.
Mirzo Ulug‘bekning Samarqand, Buxoro va G‘ijduvondagi  madrasalari o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan

Mirzo Ulug‘bek buyuk Sohibqiron Temurning bunyodkorlik ishlarini davom ettirdi u ko‘plab madrasalar, masjid va xonaqolar qurdirdi, Movarounnahrni ilm-ma’rifat markaziga aylantirish yo‘lida ulkan ishlarni amalga oshiradi.

Jumladan 1417 - 1430 yillar orasida Ulug‘bek Samarqand markazi Registon maydonida ulkan madrasa, xonaqoh, muqatta’ masjidi va hammom qurdiradi. Shuningdek, 1417 yilda Buxoroda va 1433 yilda G‘ijduvonda ham madrasa qurdirgan. Mazkur madrasalarda diniy ilmlarga nisbatan matematika, geometriya, falakiyot, tabiyot, jug‘rofiya va tarix kabi dunyoviy ilmlar ko‘proq o‘qitilgan va o‘z davrining eng nufuzli ilm-fan maskani bo‘lib hisoblangan.

Samarqanddagi Mirzo Ulug‘bek madrasasi o‘z davrining mukammal oliy ta’lim maskani bo‘lib, o‘z davrida o‘ziga xos universitet vazifasini bajargan.
Buxorodagi madrasa kattaligi jihatidan Movarounnahrdagi ikkinchi nufuzli madrasa bo‘lib, uning eshigiga Ulug‘bek tomonidan «Ilm olishga intilish har bir muslim va muslima uchun farzdir» degan hadis bitilgan.

Madrasada bilim olish muddati 8 yil davom etgan. Shu muddat davomida talabalarga oylik maosh va «Ulfa» deb atalgan maxsus to‘lov puli berib borilgan.

Ulug‘bek Go‘ri Amir maqbarasiga ham ayrim qurilishlar bilan o‘zgacha fayz tarovat bag‘ishlaydi. Samarqanddagi Afrosiyobning janubida ulkan qabriston markazida joylashgan Shohi Zinda obidasi me’morchilik san’atining kamyob durdonalaridan hisoblanadi. Mazkur yodgorlik asosan XI asrdan boshlab qurilib kelinayotgan bo‘lsa-da, Amir Temur va Ulug‘bek zamonasida nihoyasiga yetkazilgan. Ulug‘bekning sa’y-harakati bilan bu yerda ham me’morchilik ishlari olib boriladi. 1434 - 1435 yillar mobaynida Shohi Zindaning asosiy darvozasi rang-barang koshinlar bilan ziynatlanib, qaytadan qurilganligi ham Ulug‘bek zamonasining me’morchilik san’atidan nishonadur.

1424-28 yillarda qurilgan Mirzo Ulug‘bek rasadxonasi XV asr me’morchiligining nodir namunalaridan bo‘lgan. Bobur Mirzoning yozishicha rasadxonaning sirti koshin va chiroyli bezaklar bilan ziynatlangan bo‘lgan. Mirzo Ulug‘bek rasadxonasida kvadrantdan tashqari bir necha kuzatish asboblaridan ham foydalanilgan. Ularning orasida armilyar sfera, trikver kabi asboblar mavjud edi.

Mirzo Ulug‘bek maktabiga mansub olimlarning aniqlagan ma’lumotlari ulardan bir necha asr oldin yashab o‘tgan buyuk allomalar erishgan natijalar bilan solishtirilganda o‘ta aniqligi bilan ajralib turar edi. Ekliptika og‘maligi, yulduz yilining xisobi, sayyoralarning yillik hisobini aniqlash, kabi masalalar alohida o‘rin tutgan. Mirzo Ulug‘bekning yulduzlar katalogi 1690 yili Polyak olimi Yan Gaveliyning (1611-1687) «Astranomiya darakchisi» nomli asarida nashr etilgan va bu asarda Mirzo Ulug‘bek besh astronom Ptolemey, Tixo Brage, Javani Richchioli, Vilgelm IV va Yan Gaveliy davrasida, to‘garak stol atrofida astronomiya muzasi (ma’budasi) Uraniyaning o‘ng tomonida birinchi bo‘lib o‘tiribdi. Uning o‘rindig‘i orqasida «O‘z ishimni munosib avlodlarimga qoldirdim» degan so‘zlar bitilgan.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi

14.03.2025   7481   3 min.
Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi

Prezidentimizning “Muborak Ramazon oyini munosib tarzda o‘tkazish to‘g‘risida”gi qaroriga binoan “Ramazon – saxovat, birdamlik va bag‘rikenglik oyi” shiori ostida o‘tayotganligi tahsinga sazovor.


Ushbu tabarruk oyda xayrli amallarni emin-erkin ado etish uchun Namangan viloyatida ham barcha sharoit muhayyo qilindi. Shahar va tumanlardagi 190 dan ziyod masjidda taroveh namozi o‘qilmoqda. Masjidlarimizda Qur’oni karim tilovati uchun O‘zbekiston Musulmonlari idorasi viloyat vakilligi tomonidan 300 nafarga yaqin qori jalb etilgan.  


– Mohi Ramazonda ado etiladigan solih amallar evaziga mo‘min-musulmonlar ko‘pdan-ko‘p ajr va savoblarga ega bo‘ladi. Chunki tabarruk oyda Alloh taoloning rahmati, maxfirati har qachongidan ko‘proq yog‘iladi, – deydi Namangan viloyat bosh imom-xatibi Musoxon domla Abbosiddinov. – Ramazon oyidagi xayr, saxovat ulug‘ligini ushbu hadis ham yana bir karra tasdiqlaydi.  


Davlatimiz rahbarining qarori hamda Ramazon oyi munosabati bilan yo‘llangan tabrigidan kelib chiqqan holda  atrof-muhitni muhofaza qilish, hududlarni obodonlashtirish, xayr va saxovat tadbirlari, shu jumladan, nogironligi bor kishilar, yolg‘iz keksalar, boquvchisini yo‘qotgan fuqarolar va ehtiyojmand oilalarga mehr-muruvvat ulashish, bemorlar holidan xabar olishga alohida e’tibor qaratilmoqda.  


Ramazon oyi munosabati bilan Namangan shahridagi “Royal” tantanalar majmuasida viloyat hokimligi, Ijtimoiy himoya milliy agentligi viloyat boshqarmasi, O‘zbekiston Musulmonlari idorasi viloyat vakilligi, “Vaqf” xayriya jamoat fondi hamkorligida iftorlik dasturxoni tashkil qilindi. Unga Namangan shahri, Yangi Namangan va Davlatobod tumanlarida istiqomat qiluvchi nogironligi bor, boquvchisini yo‘qotgan, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj fuqarolar hamda boshqa diniy konfessiya vakillari taklif qilinib, hurmat va ehtirom ko‘rsatildi.  


Shunday tadbirlar viloyatning barcha tumanlarida muntazam tashkil qilinmoqda. Xususan, Uychi tumanida uyushtirilgan ana shunday iftorlikdan keyin mahalla xonadonlariga borilib, turli millatga mansub muhtoj kishilar holidan xabar olindi. Bu mamlakatimizda bag‘rikenglik va birdamlik tamoyillarining amaldagi ifodasi ekanligidan yorqin dalolat beradi. 

Shunday shukuhli damlarda Namangan shahridagi “Mavlono” va “Mangulik” qabristonlarida tashkil qilingan hasharda mahallalar faollari, nuroniylar va yoshlardan iborat mingga yaqin hamyurtimiz ishtirok etdi. “Mavlono Mavlaviy” ziyoratgohi oldida Namangan viloyat hokimi Shavkat Abdurazzoqov viloyatdagi imom- xatiblar, nuroniylar bilan muborak Ramazon oyini munosib o‘tkazish, savobli ishlarni davom ettirish mavzusida suhbatlashdi.  


Tadbir doirasida o‘tganlar xotirasi yodga olinib, ularning ruhiga Qur’on tilovat qilindi. Yurtimiz tinchligi va farovonligi yo‘lida qurbonlik qilinib, xayr va saxovat ishlari amalga oshirildi.  

Oqilxon Dadaboyev,
O‘zA muxbiri

Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi Ramazon qalblarga surur bag‘ishlaydi
O'zbekiston yangiliklari