Shu kunlarda O‘zbekiston milliy kutubxonasi delegatsiyasi AQSHda bo‘lib, bir qancha yirik kutubxona muassasalari faoliyati bilan tanishmoqda. Bu haqda O‘zA xabar berdi.
Keyingi yillarda O‘zbekiston hamda Amerika Qo‘shma Shtatlari o‘rtasida madaniy-gumanitar sohasidagi aloqalar ham yangi bosqichga chiqmoqda. Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston milliy kutubxonasi va AQSHning O‘zbekistondagi elchixonasi o‘rtasida imzolangan memorandum asosida mamlakatimiz kutubxonachilari shu kunlarda AQSHda axborot-kutubxona faoliyatidagi ilg‘or tajribalarni o‘rganmoqda.
AQSH Davlat departamenti har yili dunyo bo‘ylab 5 mingga yaqin mutaxassislarni “Yetakchilar uchun xalqaro mehmonlar dasturi” asosida tajriba almashish va malaka oshirishga taklif etadi. Kutubxonachilarimiz Vashington, Portlend, Ayova, Buffalo shaharlaridagi davlat va jamoatchilik kutubxonalari, oliy ta’lim muassasalarida kutubxonachilar tayyorlaydigan fakultetlar, arxiv, muzey kabi muassasalar ish faoliyati bilan tanishmoqda.
AQSH Milliy kutubxonasi, ya’ni, Kongress kutubxonasining Afrika va Yaqin Sharq bo‘limida mamlakatimizga oid ko‘plab nodir manbalar saqlanadi. Buyuk ajdodlarimizning durdona asarlari Kongress kutubxonasining boyligi hisoblanadi. Jumladan, Burhoniddin Marg‘inoniy, Ahmad Farg‘oniy, Alisher Navoiy, Ibn Sino kabi bobolarimizning g‘arb tamaddunida o‘ziga xos o‘rin tutgan asarlari mavjud.
–Joriy yilda Ahmad Farg‘oniy nomidagi Farg‘ona viloyat axborot-kutubxona markazi tashkil etilganiga 120 yil to‘ladi, –deydi mazkur axborot-kutubxona direktori Shohidbek Aslonov. – Bugungi kunda ushbu sanaga jiddiy hozirlik ko‘rmoqdamiz. Shu bois Ahmad Farg‘oniyning turli mamlakatlardagi asarlarini jamlashga alohida e’tibor qaratilmoqda. XIX asrgacha astronomiya ilmida asosiy darslik sifatida o‘tilgan “Samoviy jismlar harakati va umumiy ilmi nujum” kitobining 1493 yilda lotin tilida chop etilgan nusxasining elektron ko‘rinishi Farg‘ona viloyat axborot kutubxona markaziga taqdim etildi.
Shuningdek, xuddi shu kitobning 1669 yilda arab va lotin tilida chop etilgan va bugungi kunda kitobning asl nusxasi Ayova shtati universitetining kutubxonachilik ishlari va axborot texnologiyalari fakultetida saqlanib kelinayotir. Mazkur kitobni ham elektron ko‘rinishga o‘tkazib, Farg‘ona kutubxonasiga taqdim qilish bo‘yicha kelishuvga erishildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Imomga namozni avvalidan iqtido qilgan kishi imom rukudan turganidan so‘ng ruku qildi. Imomdan ortda qolgani uchun uning namozi buziladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Imomga iqtido qilgan kishi barcha amallarni imomning ketidanoq qilishi afzal sanaladi. Shuning uchun imomga kechikmasdan ergashish afzal bo‘ladi.
Ammo shunga qaramay bir oz kechikish namozni buzmaydi. Masalan, imom rukudan turganidan keyin unga iqtido qilguvchi (muqtadiy) ruku qilsa, kechiktirgani uchun kamchilikka yo‘l qo‘ygan bo‘lsa ham namozi buzilmaydi. Lekin aksincha, imomdan oldin ruku yoki sajda qilib qo‘ysa va imom bilan birga yoki undan keyin qayta qilib qo‘ymasa, namozi buziladi.
Bu haqda alloma Ibn Obidin batafsil bahs yuritib, quyidagilarni xulosa sifatida keltirganlar:
“Ha, imomga ergashish farz bo‘ladi. Shu ma’nodaki, farz amalni imom bilan birga yoki keyin bajarishi lozim. Masalan, imom ruku qildi, muqtadiy ham u bilan birgalikda ruku qildi. Yoki keyinroq qilib, rukuda imomni topdi, yo imom rukudan boshini ko‘targandan keyin ruku qildi (bularning barchasi ergashish hisoblanadi).
Agar umuman ruku qilmasa yoki imomdan avval rukuga borib, imom rukuga borgunicha rukudan qaytsa va imom bilan birga yoki undan keyin ham ruku qilmasa, namozi buziladi”.
“Demak, ergashishning o‘zi uch xildir:
1. Imomning fe’liga muqorin (bir vaqtda) bo‘lish, masalan, imomning takbiriga o‘z takbirini, rukusiga o‘z rukusini, salom berishiga o‘z salomini muqorin qilish. Agar imomdan oldin ruku qilsa-yu, imom uni rukuda topsa, bu ham shunga kiradi.
2. Imomning fe’liga ketma-ketlikda ergashib, qolgan qismida sherik bo‘lish.
3. Kechikib ergashish (ya’ni, amallarni ketma-ketlikdan ham kechroq bajarish). Mana shu uch turni o‘z ichiga oluvchi mutlaq ergashish farzda farz, vojibda vojib va sunnatda sunnat bo‘ladi. Bunga biror zidlik bo‘lmasa yoki xilof qilish lozim bo‘lmasa (namozi buzilmaydi)”. (“Raddul muhtor” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.