Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Oktabr, 2025   |   1 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:25
Quyosh
06:44
Peshin
12:12
Asr
15:48
Shom
17:34
Xufton
18:47
Bismillah
23 Oktabr, 2025, 1 Jumadul avval, 1447

Nasib qilsa kelar Shomu Iroqdan

08.02.2019   6118   3 min.
Nasib qilsa kelar Shomu Iroqdan

Hikoya qilishlaricha Hishom degan mashhur va mohir jarroh bo‘lgan ekan. Bir kuni shoshilinch safarga chiqdi. U safari davomida tashkillashtirilgan butun dunyo tibbiyot olimlari majlisida jarrohlikda yangi uslub qilganini yoritib berishi kerak edi. Samolyotga chiqqach, ko‘p o‘tmay, samolyot nosozligi sababli qo‘nishga majbur bo‘libdi. Biroq, borishi kerak bo‘lgan manzilga hali ancha masofa bor edi.

U aeroport xodimidan so‘rabdi. "Men katta tibbiyot olimiman, muhim bo‘lgan majlisga ketayotgan edim, sizlar manzilimga yetishim uchun keyingi samolyotni 16 soat kutishimni aytyapsizlar. Men buncha vaqt kuta olmayman, mening har bir daqiqam har bir bemor inson uchun o‘ta qadrli", dedi.

Aeroport xodimi "Unda sizga mashina berishimiz mumkin, siz manzilingizga mashinada 3-4 soatda yetib olasiz" deb javob qaytardi.
Majbur bo‘lgan doktor Hishom mashinada safarini davom ettiribdi. Chamasi ikki soat yo‘l yurgach, kun kech bo‘lib qolgani va qattiq yomg‘ir yog‘ib, yurishga qiynalgani hamda ancha toliqqani uchun yo‘lda ko‘ringan kichik bir uy oldida to‘xtadi. Uy eshigini taqillatsa, uydan keksa bir ayolning ovozi eshitildi. “Keling, eshigimiz ochiq, kiravering”.
Shunda Hishom u keksa ayoldan bir oz dam olishi uchun ruxsat so‘rab, unga pul uzatdi.

Keksa ayol “bu qanday pul?”, “Men pulni ko‘rmayapman” dedi. Chunki u ayolning ko‘zi ojiz edi. “O‘tiring, anavu stol ustida issiqgina choy bor, uning yonida sizni qorningizni to‘ydiradigan taomlar ham bor. Musofir ekansiz, choy ichib, ul-bul yeb kuchga kiring”, dedi.

Hishom “Rahmat” deya, taomlandi. Taomlanar ekan, keksa ayol yonida kichik bir bola hech bir harakatsiz yotganiga ko‘zi tushdi. Kampir namoz o‘qib bo‘lgach, yig‘lab, Allohdan bemor bo‘lib yotgan bolaga shifolar so‘rab duo qildi. Hishom bu holatdan mamnun bo‘lib, “onaxon, Allohim duolaringizni ijobat qilsin”, dedi.

Shunda kampir “Bolam, siz musofir ekansiz, men Allohga nima deb duo qilgan bo‘lsam barchasini ijobat qildi. Faqatgina bitta duoyimni qabul qilishi qoldi”, dedi.

“Hishom u qanday duo ekan?” deb, so‘radi.

Kampir “Siz ko‘rgan bu bola mening nabiram. Uning ota-onasi vafot etgan. Uning dardiga bizning tabiblar davo topaolmayapti, lekin, eshitishimcha katta bir doktor bor ekan. Uning ismi Hishom ekan. U bizdan uzoqroqda yashaydi, nabiramni uning oldiga olib borishga imkonim yo‘q. Lekin, men nabiramni yotoq bo‘lib qolishidan qo‘rqaman. Shuning uchun Allohdan bu ishimni oson qilishini so‘rab duo qilyapmanu, hali ijobat bo‘lgani yo‘q”, dedi.

Shunda doktor Hishom ko‘ziga yosh olib, “Ey mo‘tabar ona, bilasizmi sizning duoyingiz samolyotni qo‘nishga majbur qildi, yomg‘ir yog‘ib meni sizning uyingizga kirishimga sabab bo‘ldi. Alloh taoloning irodasi shu ekan. Men siz aytgan tabib Hishomman. Alloh taolo: “Duo qilinglar ijobat qilaman”, deydi. Sizning duoyingizni ijobat qildi. Bu Alloh taoloning qazoi-qadaridir”, dedi.

 

Manbalar asosida Toshkent Islom instituti o‘qituvchisi Abdurahmanov Yahyo

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Ixcham to‘y saodat va barqarorlik poydevori

22.10.2025   1154   2 min.
Ixcham to‘y saodat va barqarorlik poydevori

Dinimiz inson hayotining barcha jabhalarida muvozanatni ta’minlab, yuksak madaniyat va ezgu qadriyatlar asosida yashashni ustuvor vazifa sifatida targ‘ib qiladi. To‘y va boshqa marosimlar ham shunday me’yorlar doirasida bo‘lishi lozim. Ayniqsa, hozirgi kunda ortiqcha dabdababozlik va isrofgarchilik keng tarqalganligi sababli, insonlarning burch va axloqiy talablariga zid holatlar ko‘payayotgani kuzatilmoqda.

Islom dinida to‘y ma’naviy va ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan birlashtiruvchi tadbir sanaladi. Undagi eng asosiy maqsad ayol va erkakni nikoh orqali oila qurishi va jamoat oldida bu rishtaning tasdiqlanishidir. Shunday ekan, to‘y ziyofatlari ortiqcha xarajatlar va dabdababozlikka aylanib ketsa, asosiy maqsaddan chetlanish vujudga keladi.

Isrof va dabdababozlik nafaqat moliyaviy zarar keltiradi, balki diniy-axloqiy nuqtayi nazardan ham qoralanadi. Qur’oni Karimda bu haqda shunday deyilgan:

“U zot isrof qiluvchilarni sevmas” (A’rof, 31).

To‘ylarda ixchamlik va oddiylikni saqlash, isrofga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Ortiqcha isrof va dabdababozlikning zararlari quyidagilar:

  1. Moliyaviy qiyinchiliklar paydo bo‘ladi. Ortiqcha xarajatlar oilaning kelajagi uchun mashaqqat tug‘diradi.
  2. Jamiyatda noo‘rin raqobat yuzaga keladi. To‘y-hashamlar orqali kim o‘zarga harakat qilishga urinish, nafsning yo‘rig‘iga yurish holatlari ko‘payadi.
  3. Gunohkor bo‘lishi mumkin. Chunki, isrof qilish Alloh taolo yoqtirmaydigan ishdir.
  4. To‘yning ma’naviy jihatdan qadri tushadi. Asosiy maqsad nikoh va yaqinlarning diydorlashuvi ekan, dabdababozlik uning ahamiyatini kamaytiradi.

Yaqin qarindoshlar, do‘stu qadrdonlar va qo‘shnilarni taklif qilish, kamtarona dasturxon tuzatish, bir necha turli taomlarni o‘rniga oddiy taomlarni tayyorlash, qo‘sha-qo‘sha mashinalar va qator-qator san’atkorlarsiz marosimlarni o‘tkazish, to‘yxona, uylarni ortiqcha bezamaslik, sarpo qilishda keraksiz va qimmat buyumlardan voz kechish, to‘y uchun sarf-xarajatlarni oldindan rejalashtirish, boshqa xarajatlarga yo‘l qo‘ymaslik, dinimiz ko‘rsatmalariga amal qilish to‘ylarda dabdaba va isrofni oldini oladi.

Isrof va dabdababozlikdan chetlashish, oddiylik va ixchamlikka e’tibor berish har bir musulmonning burchi va mas’uliyatidir. To‘y hamjihatlik va oila qurish uchun muhim marosim ekanligini e’tiborga olsak, uning mazmunini yo‘qotib, ortiqcha sarf-xarajatlarga aylantirishdan saqlanish lozim.

To‘ylarni ixcham qilishga harakat qilsak, nafaqat o‘zimiz, balki jamiyatimiz ham barqaror va isloh bo‘ladi.

Shermuhammad Boltayev,

Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo jome

masjidi imom-xatibi

Maqolalar