Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
“Sa’d kelayotgan edi, Nabiy sollallohu alayhi vasallam:
«Mana bu mening tog‘am. Bas, kim menga o‘z tog‘asini ko‘rsata oladi!», dedilar”.
Termiziy rivoyat qilgan.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kishini tog‘am deyishlariga sabab, ma’lumki, U zotning onalari Omina binti Vahb Bani Zahra qabilasidan bo‘lganlar. Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu ham Banu Zuhra qabilasidan bo‘lganliklari uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam u kishini tog‘am deganlar.
Sa’d ibn Abu Vaqqos rozilallohu anhuning to‘liq qismlari Sa’d ibn Molik ibn Uhayb ibn Abdumannof ibn Zuhra ibn Kilob ibn Murra bo‘lib, nasablari Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Kilob ibn Murrada birlashadi.
Sa’d ibn Abu Vaqqos rozilallohu anhu birinchi bo‘lib islomga kirgan kishilardan hisoblanadilar. U kishi bu haqda shunday deganlar:
Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Men Islomga kirgan kunimdan avval birov islomga kirmagan edi. Ta’kidki, yetti kungacha Islomning uchdan biri bo‘lib terdim»
Buxoriy rivot qilgan
Sa’d ibn Abu Vaqqos rozilallohu anhu Islomga qanday kirganlari quyidagilarni aytadilar: “Islomga kirishimdan uch kun ilgari tushimda o‘zimni qatma-qat zulmatlarning ichida qolganimni ko‘rdim, uning to‘foni ichida tipirchilab turganimda birdan menga oy nur sochib qoldi. Men u tomon yurdim. O‘z oldimda ul oyga mendan oldin borganlarni ko‘rdim. Zayd ibn Xorisa, Ali ibn Abu Tolib va Abu Bakr siddiqni ko‘rdim. Ularga:
«Bu yoqqa qachon keldingiz?», dedim.
«Bu soatda», dedilar.
Erta bilan menga Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni yashirin ravishda Islomga da’vat qilayotganliklarini xabari yetdi. Shunda Alloh menga yaxshilikni iroda qilganini, meni zulmatlardan nurga chiqarishini iroda qilganini bildim. Bas, U zot tomon shoshilib bordim. Jiyod darasida uchratdim. Namoz o‘qib turgan ekanlar. Musulmon bo‘ldim. Tushimda ko‘rganlardan boshqa mening oldimga tusha olmagan…”.
Sa’d ibn Abu Vaqqos rozilallohuanhu Islomga kirganlarida u kishi o‘n yetti yoshda edilar. U kishi yoshliklaridan baquvvat, shijoatli bo‘lib o‘sib ulg‘aydilar va ko‘plab fazilat va baxtlarga ega bo‘ldilar. Jumladan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga qo‘riqchi bo‘lishlik baxtiga erishganlar:
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Madinaga kelganlarida bir kecha uyqulari qochdi va:
«Sahobalarimdan bir solih kishi meni kechasi qo‘riqlaganida edi», dedilar.
Biz shundoq holda turganimizda silohning shitirlagani eshitilib qoldi. Bas, U zot,
«Kim bu?», dedilar.
«Sa’d ibn Abu Vaqqos», dedi
«Nimaga kelding», dedilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam
«Ko‘nglimga Nabiy sollallohu alayhi vasalam haqida havf tushib, U zotni qo‘riqlagani keldim», dedi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uning haqqiga duo qilib, so‘ngra uyquga ketdilar”.
Termiziy va Muslim rivoyat qilishgan.
Alloh taolo Rasululloh sollallohu alayhu vasallamning istaklariga binoan Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhuni ko‘ngillariga U zotni qo‘riqlashlikni solib qo‘ydi. Bu esa Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhuga Alloh taolo tomonidan berilgan fazilatlardandir. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘ngillarini topib, istaklarini bajarib, duolarini olish yuksak darajadir. Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu ana shunday kishilardan edilar.
Ko‘kaldosh o‘rta maxsus islom bilim yurti 3 kurs talabasi Toshmatov Karimulloh
Loyihaning maqsadi yozuvlarni lingvistik jihatdan chuqur tahlil qilish, 3D skanerlash formati yordamida raqamlashtirish hamda ularning tarixiy va madaniy konteksti bilan taqqoslanadigan yagona raqamli ma’lumotlar bazasini yaratishdir. Bu olimlarga yozuv va tillarning rivojlanishini, shuningdek, qadimgi jamiyatlarning Al-Ula vohasi bilan o‘zaro ta’sirini chuqurroq tushunish imkonini beradi, deb xabar beradi, IslamNews nashri.
Al-Ula: Sivilizatsiyalar chorrahasi
Tadqiqotchilar o‘nta turli til va yozuvlardagi yozuvlarni topishdir, bu kashfiyot Al-Ulaning madaniy markaz va sivilizatsiyalar uchrashadigan joy sifatidagi maqomini tasdiqlaydi. Asosiy arxeologik joylardan biri Dadan va boshqa Shimoliy arab tillaridagi ko‘plab matnlar ombori bo‘lgan Aqma tog‘i (Jabal Aqma). 2023 yilda xalqaro YUNЕSKO tashkiloti ushbu joyni Jahon xotirasi reyestriga kiritdi va uni “qadimgi davrning eng katta ochiq kutubxonasi” deb nomladi.
Yana bir cho‘qqi, Aqra tog‘ida tarixiy ziyorat yo‘llari bilan bog‘liq ilk arabcha islom yozuvlari mavjud. IslamNews xabar berishicha, Dadan va al-Hijr (Madain Solih) orasidagi yo‘llar savdo va Haj davrini aks ettiruvchi dastlabki arabcha matnlarning bir qismini saqlab qolgan.
Vadi Abu Avd kabi vodiylarda kundalik hayot manzaralari, qabila ramzlari va insonning tabiat bilan o‘zaro ta’sirini tasvirlab beradigan Lihi va qoyatosh yozuvlari mavjud.
Eng muhim yodgorliklar qatorida 24 hijriy (taxminan 645 yil) sanaga oid “Zuhayr yozuvi” bor. U al-Ulada arab tilining tarqalishi va islom sivilizatsiyasining paydo bo‘lishi haqidagi dastlabki yozma yozuvlardan biri hisoblanadi.
Ta’lim va merosni saqlash
Loyiha shuningdek, arxeologik fanlarga qiziquvchi talabalar uchun o‘quv dasturlarini va tarixiy merosga jamoatchilikning qiziqishini oshirish tashabbuslarini o‘z ichiga oladi. Tadqiqot natijalari til, tarix va arxeologiya bo‘yicha ixtisoslashgan akademik jurnallarda nashr etiladi.
Qirollik komissiyasi ushbu loyiha Saudiya Arabistonining madaniy merosni saqlash, akademik bilimlarni rivojlantirish va al-Ula viloyatining mintaqada uch ming yildan ortiq vaqt davomida gullab-yashnagan qadimiy sivilizatsiyalar va tillarni o‘rganish bo‘yicha global markaz sifatidagi maqomini mustahkamlashga sodiqligini aks ettirishini ta’kidlaydi.
Manbalar asosida
I.AHMЕDOV tayyorladi.