Okapi – Markaziy Afrikaning tropik o‘rmonlarida, xususan, Kongo demokratik respublikasida yashaydi. Tanasining uzunligi 2 yarim metr, balandligi 1 yarim metr, vazni 230 kg atrofida.
Bu hayvon ko‘rinishidan otni eslatadi, oyoqlari va orqa tomonlarida zebranikiga o‘xshash chiziqlar, tanasining o‘rta qismi yovvoyi eshakka, boshi jirafanikiga o‘xshaydi. O‘zi jirafasimonlar oilasiga mansub. Bo‘yni jirafanikidan qisqaroq. Tanasining chiziqsiz joyidagi rangi to‘q jigarrang. Jirafaga o‘xshaydigan yana bir tomoni tilining uzunligidir. U uzun tili orqali yuzini yuvishi va daraxt barglarini yulib olib yeyishi mumkin.
Quloqlari katta bo‘lib, dushman xavfini uzoqdan sezishiga yordam beradi. Inson uchun zaharli bo‘lgan barglarni okapi yeya oladi.
Homiladorlik davri 440 kun atrofida bo‘lib, bolasi 14-30 kg oralig‘ida tug‘iladi va ona suti bilan oziqlanadi. Odatda bolasi 6 oy emadi. Ba’zan bu muddat 1 yilgacha cho‘zilishi mumkin.
Urg‘ochisining tanasi erkagining tanasidan kattaroq. Tutqunlikda 30 yilgacha yashashi mumkin. Ammo tabiat qo‘ynida qancha yashashi ma’lum emas.
Bu hayvon fanga 1901 yilda ma’lum bo‘ldi. Britaniyalik Garri Jonston ismli tadqiqotchi, tabiatshunos Afrika qit’asida izlanish olib borgan paytda ushbu hayvonni kashf etgan. U bundan tashqari qushlarning 100 dan ortiq turini, sut emizuvchi va umurtqasiz jonzotlarni kashf etgan.
Hozirgi kunda dunyoning ko‘pgina davlatlaridagi hayvonot bog‘larida ushbu hayvonni uchratish mumkin.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
“Alloh hamma jonivorni suvdan yaratdi. Bas, ulardan ba’zilari qorni bilan yuradir, ba’zilari ikki oyoq bilan yuradir va ba’zilari to‘rt (oyoq) bilan. Alloh O‘zi xohlagan narsani yaratur. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir” (Nur surasi, 45-oyat).
Internet materiallari asosida
Nozimjon IMINJONOV
tayyorladi.
Dinimiz insonlar o‘rtasida tinchlik, totuvlik va birodarlikni asosiy qadriyatlardan deb ta’lim beradi. Ammo ba’zi kimsalar borki, ular xudbinlik, hasadgo‘ylik, va g‘arazgo‘ylik singari xastaliklar ta’sirida insonlar orasida fitna tarqatadi. Ushbu razil odat "fitnakorlik" deb ataladi va u jamiyatning parokandaligiga, begunoh insonlarning qoni to‘kilishga va Allohning g‘azabiga sabab bo‘ladi.
Binobarin, Qur’oni karimda va hadisi sharifda fitnaning zarari juda qattiq ta’kidlangan. Jumladan, Alloh taolo Baqara surasining 191-oyatida: “Fitna qotillikdan ham ashaddiyroqdir”, deb uning yomonligini xabar qilgan. Ya’ni fitnaning jamiyatga yetkazadigan zarari hatto odam o‘ldirishdan ham yomonroq bo‘lishi mumkin.
Fitnakor kimsa boshqalarni bir-biriga qarshi qo‘yish, yolg‘on gap tarqatish, odamlar qalbiga shubha urug‘ini ekish yoki gapni chuvalashtirib boshqalarning munosabatlariga putur yetkazish bilan shug‘ullanadi. Uning gaplari to‘g‘ridek tuyilsa-da, aslida maqsadi yomon. Bunday kimsa boshqalarning tinchini buzadi, odamlar o‘rtasiga rahna soladi, jamiyatda norozilik urug‘ini ekadi.
Imom Muslim rivoyat qilgan hadisi sharifda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bomdod namozidan to shom namoziga qadar vaqt ichida bo‘lib o‘tgan va bo‘ladigan barcha fitnalardan ogohlantirgan ekanlar.
Fitnakorlik ildiz otgan jamiyatda o‘zaro ishonch yo‘qoladi; oilalar parokanda bo‘ladi; eru xotin, aka-uka, dugona yoki do‘st o‘rtasida adovat paydo bo‘ladi; yurtda beqarorlik yuzaga keladi; Alloh asrasin, agar fitna siyosiy, ijtimoiy yoki diniy darajada bo‘lsa, butun mamlakat tinchligiga tahdid soladi; fitnakor kimsa Allohning la’nati va azobiga duchor bo‘ladi. Chunki fitna tarqatish bu – nafaqat insonlarga, balki dini mubiynimizga ham qarshi jinoyatdir.
Shunday ekan, har bir mo‘min kishi fitnakorlikdan qochishi lozim. Buning uchun tilini ehtiyot qilib, bekorchi gap-so‘zlardan saqlanishi, behuda muhokamalarga aralashmasligi; eshitgan gapini rost yoki yolg‘onligini bilmasdan turib tarqatmasligi; odamlarning orqasidan gapirmasligi, adolatli va niyatini xolis qilishi; duogo‘y bo‘lib yoshu qariga ezgu niyatli bo‘lishi kerak.
Xullas, fitnakorlik – har qanday jamiyatni yemiruvchi xatarli illatlardan biridir. Bu illatdan qochish, uning oldini olish har bir musulmonning burchi hisoblanadi. Chunki fitna bo‘lgan joyda baraka, tinchlik va do‘stlik bo‘lmaydi. Demak, biz o‘zimizdan boshlab fitnadan saqlanishimiz, boshqalarni ham undan ogohlantirib, jamiyatimizni sog‘lom va birodarlik asosida qurishga hissa qo‘shishimiz zarur.
Darhaqiqat, Rabbimiz fitnaga aralshganlarning azobi qattiq bo‘lishini aytib, bandalarini quyidagicha ogohlantirib qo‘ygan: “Sizlardan faqat zolimlargagina xos bo‘lmagan (balki hammalaringizga ommaviy bo‘ladigan) fitna (azob)dan saqlaningiz va bilib qo‘yingizki, Alloh jazosi qattiq (zot)dir” (Anfol surasi, 25-oyat).
Mansurxon O‘ROLOV,
“No‘g‘ayqo‘rg‘on” jome masjidi imom-xatibi