Ramazon poklanish oyi. Ya’ni, ro‘zadorda ruhiy axloqiy tozalanish bo‘ladi. Sahardan shomgacha yeb-ichishdan tiyila olgan odamda sabr-qanoat tuyg‘usi ortadi. Irodasi mustahkamlanadi. Irodali, sabrli insonlar xotirjam bo‘lishadi. Xotirjam kishilar tillarini g‘iybatdan, behuda gap-so‘zlardan tiyadi. Ko‘ngillaridan hasadu g‘arazni, gina-kuduratni haydaydi. Odamlarga e’tiborli, rahm-shafqatli bo‘lishga intiladi. Shu sababdan ham Ramazon oyi nomiga ma’rifat, mag‘firat, tinchlik, xotirjamlik, sabr oyi kabi sifatlar qo‘shib aytiladi.
Hujjatul Islom Imom G‘azzoliy ta’rificha: “Ro‘za tutish jon uchun zakot, badan uchun riyozat, yaxshilik uchun da’vat, gunohlardan saqlanish”, demakdir. Islomning besh ustunidan biri bo‘lmish ro‘za tufayli o‘zaro ahillik, totuvlik, bag‘rikenglik tuyg‘ulari kuchlanadi. Hamjihatlik va hamkorlikka intilish ortadi. Ro‘zador ushbu amallarga alohida e’tibor berishi kerak:
— biror kishi uni haqoratlasa yo urishsa, “Men ro‘zadorman”, deyish;
— quyosh botishi bilan tezda, shom namozini o‘qishdan oldin biror narsa (suv, xurmo) bilan og‘izni ochish;
— og‘izni ochishda rivoyat qilingan duolar bilan duo qilish;
— ortiqcha gap, lag‘v so‘zlardan tilni tiyish;
— ro‘zani buzmaydigan, ammo huzurbaxsh, nafsni taltaytiradigan narsalarni tark etish;
— oila a’zolari va qarindoshlarga kengchilik bilan muruvvat qilish. Beva-bechora, yetimlar va kambag‘allarga xayr-ehsonni ko‘paytirish;
— Qur’on qiroati, zikr va salavotlarni ko‘paytirish.
“RAHMAT OYI RAMAZON”kitobidan
Taqvo – Allohdan qo‘rqish, Unga itoat qilish va gunohlardan saqlanish ma’nosini anglatadi. Bu tushuncha insonning qalbidagi ixlos, taqdirga bo‘lgan ishonch va Allohning hukmlariga sodiq qolish bilan bog‘liq.
Taqvoning asosiy ma’nolari:
1. Allohdan qo‘rqish va ehtirom qilish – inson gunohlardan uzoq bo‘lishi va Allohning amrlariga itoat qilishi.
2. Niyat va amal pokligi – faqat Allohning roziligini qidirish, riyo va dunyoviy manfaatlardan qochish.
3. Gunohlardan ehtiyot bo‘lish – nafaqat ochiq gunohlar, balki shubhali va zararli ishlardan ham uzoqlashish.
4. Sabr va shukr – sinovlarga sabr qilish, Alloh bergan ne’matlarga shukr aytish.
Qur’onda taqvo haqida:
Alloh taolo Qur’onda taqvo egalari haqida bunday marhamat qiladi: “Albatta, Alloh huzurida eng hurmatli kishingiz – eng taqvodoringizdir” (Hujurot surasi, 13-oyat).
Bu oyatdan ko‘rinib turibdiki, insonlarning Alloh huzuridagi maqomi boylik, nasab yoki martaba bilan emas, balki taqvo darajasi bilan belgilanadi.
Taqvoli inson qanday bo‘ladi?
Har bir ishida Allohning roziligini qidiradi.
Halolni mahkam ushlab, haromdan uzoq bo‘ladi.
Adolatli, mehribon va muruvvatli bo‘ladi.
O‘z nafsini tarbiya qiladi va qalbini pok saqlaydi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan taqvo haqida hadis:
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
“Taqvo shu yerda”, deb qo‘llari bilan qalblariga ishora qildilar (Imom Muslim rivoyati).
Bu hadis taqvoning tashqi ko‘rinish emas, balki insonning qalbidagi ixlos va itoat bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatadi.
Taqvo – musulmonning hayotidagi eng muhim sifatlardan biri bo‘lib, insonni Allohga yaqinlashtiradi va unga ikki dunyo saodatini olib keladi. Taqvoli inson to‘g‘ri yo‘ldan adashmaydi va hamisha Allohning madadini his qiladi.
Homidjon qori ISHMATBЕKOV