Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qabr oldida yig‘layotgan bir ayolni ko‘rib: “Allohdan qo‘rq va sabr qil”, dedilar. Shunda ayol: “Nari tur, chunki senga mendagi musibat yetmagandir va uni bilmaysan ham”, dedi. Sahobalar unga: “Bu kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdirlar”, deb aytdilar.
U ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning darvozalariga keldi. Lekin u zot huzurlarida qo‘riqchilarni topmadi. Ayol: “Yo Rasululloh sizni tanimabman”, dedi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Haqiqiy sabr avvalgi zarba paytdagisidir”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Imom Muslimning rivoyatida: “U ayol go‘dak bolasiga yig‘layotgan edi”, deb keltirilgan.
Ushbu hadisdan olinadigan foydalar:
Chunki kunlar o‘tgan sayin inson ovunib tinchlanishi tabiiy hol. Bunday vaqtda qilingan sabrdan esa foyda yo‘q.
Ulamolar musibatga chiroyli sabr qilishning uchta sharti borligini zikr qiladilar. Ixlos. Musibatni avvalida qilingan sabr. Jazavaga tushib, Allohga shikoyat qilmaslik.
Chunki ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelganda eshiklari oldida qoravulni ko‘rmadi.
Toshkent tumani “Xolmuhammad ota” jome masjidi imom-xatibi Avazxo‘ja BAXROMOV
manbalar asosida tayyorladi
O‘MI Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
FITR SADAQASI NIMA UCHUN BЕRILADI?
Fitr sadaqasi – ro‘zadan chiqish munosabati bilan beriladigan sadaqa. U Ramazon oyida behuda gap-so‘zlar, qilingan xato va kamchiliklarni yuvish hamda kambag‘al, miskinlar, yetim va bechoralarning ochliklarini ketkazish maqsadida joriy qilingan.
Imom Vaki’ ibn Jarroh rahimahulloh aytadilar: “Fitr sadaqasi – sahv sajdasiga o‘xshaydi. Namozning vojib amali tark bo‘lganda, sahv sajdasi bilan namoz to‘g‘rilangandek, fitr sadaqasi ham ro‘zaning kamchiliklarini to‘ldiradi”.
Hanafiy mazhabida fitr sadaqasi vojib amal hisoblanadi.
QACHON BЕRILISHI KЕRAK?
Fitr sadaqasini ramazon hayiti kuni tong otgandan ya’ni bomdod namozining vaqti kirgandan boshlab hayit namoziga chiqishdan oldingi vaqtga qadar berish vojib. Ramazon oyi boshlanishi bilan berilsa ham bo‘ladi.
Ammo hayit namozidan keyinga qoldirmaslik kerak. Agarda kishi fitr sadaqasini hayit namozigacha bera olmasa, namozdan keyin beradi, lekin savobi ramazon oyida berganchalik bo‘lmaydi, ammo berishi shart. Ya’ni uni berolmay qolgan kishi zimmasida fitr sadaqasini berish vojib bo‘lib qolaveradi.
KIMLAR BЕRISHI KЕRAK?
Xur, nisob miqdoridagi mulkka ega bo‘lgan (fitr sadaqasining nisobida molning o‘suvchi bo‘lishi e’tiborga olinmaydi) musulmon erkak va ayolning zimmasiga fitr sadaqasini berish vojib bo‘ladi. Nisob miqdoridagi mulkka ega kishi balog‘atga yetmagan bolalari nomidan fitr sadaqasini berishi vojib.
Kishi ayoli va balog‘atga yetgan farzandlari uchun fitr sadaqasini berishi vojib emas, balki ularning o‘zlari berishi maqsadga muvofiq sanaladi. Ammo balog‘atga yetgan farzandlari va ayoli uchun ular aytishmasa ham, fitr sadaqasini bersa, ular zimmasidan fitr sadaqasi soqit bo‘ladi.
Hayit kechasi tug‘ilgan chaqaloq uchun ham otasi fitr sadaqa berishi vojib bo‘ladi. Homila va hayit kunidan oldin vafot etganlar uchun esa vojib bo‘lmaydi.
KIMLARGA BЕRILADI?
Fitr sadaqasi musulmon kambag‘al-miskinlarga beriladi. “Fatavoi Hindiya” kitobida keltirilishicha, fitrni berishda eng afzali, avvalo, (kambag‘al) aka-uka, opa-singillar hisoblanadi. So‘ngra ularning farzandlari. Ulardan keyin amaki-ammalar, so‘ngra ularning farzandlari. Tog‘a-xolalar va ularning farzandlari so‘ng yuqoridagilardan tashqari qarindoshlar. Ulardan keyin qo‘shnilar, kasbdoshlar, keyin hamshaharlar yoki qishloqdoshlar haqli hisoblanadi.
KIMLARGA BЕRILMAYDI?
Fitr sadaqasi nisob miqdoricha moli bo‘lgan boy kishiga, o‘zining ota-onasi, bobo-momosiga, o‘zining o‘g‘il-qizlariga va ularning farzandlariga, er-xotin bir-biriga berish mumkin emas.
Shuningdek, g‘ayridinga, fosiqqa, gunoh va ma’siyatga, shuningdek musulmonlarga zarar keltiradigan har qanday ishlarga sarflaydigan kimsalarga berilmaydi.
Fitr sadaqasini muhtojlarning qo‘llariga qiymatini berish joiz. Bu pullar masjid qurilishi, umumiy xayriya ishlari uchun berilishi mumkin emas.
RO‘ZA TUTMAGANLAR HAM FITR SADAQASINI BЕRADIMI?
Biror uzr sababli ro‘za tuta olmaganlar ham o‘zlari yoki ular nomidan nafaqa berishi kerak bo‘lgan odam fitr sadaqasini berishi kerak.
FITR SADAQASI QANCHA MIQDORDA BЕRILADI?
2025 yil uchun har bir jon boshiga fitr sadaqasining miqdori:
Har kim o‘z imkoniyatiga qarab ushbu to‘rt mahsulotning xohlagan bir turidan fitr sadaqasini bersa kifoya.
Eslatma! Fitr sadaqasi qiymatlari Toshkent shahar bozorlaridagi narxga asosan belgilangan bo‘lib, har bir viloyat o‘z bozorlaridagi narxga qarab fitr sadaqasini belgilaydi.
Davron NURMUHAMMAD