Sayt test holatida ishlamoqda!
18 Mart, 2025   |   18 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:12
Quyosh
06:30
Peshin
12:36
Asr
16:45
Shom
18:36
Xufton
19:49
Bismillah
18 Mart, 2025, 18 Ramazon, 1446

Bir hadisda o‘nta foyda...

30.01.2018   15163   3 min.
Bir hadisda o‘nta foyda...

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam  qabr oldida yig‘layotgan bir ayolni ko‘rib: Allohdan qo‘rq va sabr qil, dedilar. Shunda ayol: “Nari tur, chunki senga mendagi musibat yetmagandir va uni bilmaysan ham”, dedi. Sahobalar unga: “Bu kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdirlar”, deb aytdilar.

U ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning    darvozalariga keldi. Lekin u zot huzurlarida qo‘riqchilarni topmadi. Ayol: “Yo Rasululloh sizni tanimabman”, dedi. Shunda Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam: Haqiqiy sabr avvalgi zarba paytdagisidir, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Imom Muslimning rivoyatida: “U ayol go‘dak bolasiga yig‘layotgan edi”, deb keltirilgan.

Ushbu hadisdan olinadigan foydalar:

  • Musibat yetganda sabrsiz bo‘lish, taqvosizlikka olib keladi.
  • Islomda madh qilingan sabr – musibatning avvalida kilinganidir. Boshida besabrlik qilib, keyin ilojsizlikdan qilingan sabr – sabr emas...

Chunki kunlar o‘tgan sayin inson ovunib tinchlanishi tabiiy hol. Bunday vaqtda qilingan sabrdan esa foyda yo‘q.

Ulamolar musibatga chiroyli sabr qilishning uchta sharti borligini zikr qiladilar. Ixlos. Musibatni avvalida qilingan sabr. Jazavaga tushib, Allohga shikoyat qilmaslik.

  • Shariat ahkomlariga nomuvofiq holatga shohid bo‘lgan kishi, amru ma’ruf, nahiy munkar (yaxshilikka chaqirib, yomonlikdan qaytarish) qilishi lozimligi.
  • Inson o‘ziga yetgan musibatga, chiroyli sabr qilish, Allohning qazoi–qadariga rozi bo‘lish, niyati va sobitqadamligini yaxshi qilib, ajr savobga erishadi. Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hadisda zikr qilingan ayolni taqvoga (Allohning amriga bo‘ysunish, qaytargan narsalaridan tiyilish) va sabr qilishga amr qildilar.
  • Musibatdan azob chekayotgan kishini avf etish va uning uzrini qabul qilish. Boisi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga “Nari tur, chunki senga mendagi musibat yetmagandir va uni bilmaysan ham”, degan ayolning oldidan ketganliklari...
  • Nasihat qiluvchi, nasihat va mav’iza qilinganda, o‘ziga yetgan ozorlarni ko‘tarishi va sabr qilishi lozim. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haligi ayolning yoqimsiz muomalasini ko‘tardilar. Aslida, bu gaplari uchun unga muomalasiga yarasha, qo‘pol muomala munosib edi.
  • Hokim, qozi kabi xalq ishlariga mas’ul shaxslar, eshiklari oldiga kishilarni kirishini man qiladigan qoravullarni qo‘yib olmasligi.

Chunki ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelganda eshiklari oldida qoravulni ko‘rmadi.

  • Hokim va musulmonlarning ishlaridan biror ish zimmasiga yuklatilgan shaxslar, e’tiborlarini tortgan har bir narsani, shaxsan o‘zlari borib ko‘rishi, yaxshilikka buyurishi, yomonlikdan qaytarishi, xatosini kechirishi, hojat istaklarini bajo keltirishi, kamchiliklarini to‘ldirishi, uzrlarini qabul etishi lozim.
  • Hokim va musulmonlarning ishlariga mas’ul shaxslar xalqdan ajralib turadigan holatda bo‘lmasliklari lozim. Chunki ayol kishining Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni tanimaganining sababi ul zoti bobarakotning oddiy odamlardan ajralib turadigan alohida belgi, alomatlari yo‘q edi.
  • Ushbu xadisi sharifdan, ayollar ham erkaklar kabi qabrlarni ziyorat qilishlari joizligi ma’lum bo‘ladi. Chunki bu ish mumkin bo‘lmaganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haligi ayolni yig‘lashdan qaytarganlaridek, kabrni ziyorat qilishdan ham qaytargan bo‘lar edilar.

 

Toshkent tumani “Xolmuhammad ota” jome masjidi imom-xatibi Avazxo‘ja BAXROMOV

manbalar asosida tayyorladi  

O‘MI Matbuot xizmati

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Buyuklarning onalari: Xonzodabegimning matonati

18.03.2025   725   2 min.
Buyuklarning onalari: Xonzodabegimning matonati

Qadim va ko‘hna Buxoro – avliyolar, Islom olamiga munosib hissa qo‘shgan ulamolar maskani, butun dunyodan sayyohlar ziyorat uchun keladigan sharif shahar. Uni sharaflantirib turgan ajdodlarimiz orasida Abdulxoliq G‘ijduvoniy hazratlari alohida o‘rin tutadi. 

Abdulxoliq G‘ijduvoniy nomini tilga olar ekanmiz, har safar: “Ust-boshingizni mehnatingiz bilan bezang”, “Ko‘ngil firog‘ini muhabbat olovi bilan yoqing” kabi go‘zal vasiyatlari qulog‘imiz ostida jaranglaydi. 
1103 yili asli rumlik Shayx Abduljamil va Malatiya podshohining qizi Xonzodabegimning nikohidan “Abdulxoliq” ismli pok o‘g‘il dunyoga keldi. Baqo eshigidan kirguniga qadar faqat Alloh zikrida bo‘lgan valiy zot Abdulxoliq G‘ijduvoniy hazratlari “Xojai Jahon” nomiga musharraf bo‘lgan. 

Barcha ulug‘ zotlarning ortida mushtipar ayol – taqvodor va fidoyi onalar turadi. Abdulxoliq G‘ijduvoniyning onasi Xonzodabegim ham Shayx Abduljamil bilan besh yilcha birga hayot kechirgan.  Xonzodabegim yigirma bir yoshida beva qolib, umrini shu birgina farzandining ilm olishi va  tarbiyasiga bag‘ishladi. Podshohning qiziman, demasdan hayotning past-balandliklarini shukr va sabr bilan yengib o‘tdi. Mehnatkashligi, qat’iyatliligi yosh Abdulxoliqning kelgusi hayotida butun umriga tatigulik darajada o‘z ta’sirini o‘tkazdi. 

Har doim Allohga iltijo qildi. Boshqalarga borib arz qilmadi, otasining yurtiga qaytib ketmadi, yaxshi gumonda bo‘lib, buni bir xayrli taqdirga yo‘yib,  chiroyli sabr qildi...

Ona farzandini o‘zidan uzib biror yerga yuborish u yoqda tursin, bir necha soatga bo‘lsa-da, boshqaga berib ketolmaydi. Balki shundan bo‘lsa kerak, Payg‘ambar alayhissalom: “Jannat onalar oyog‘i ostidadir”, deganlar (Imom Quzo’iy rivoyati). Xonzodabegim ham  yo‘qotsa-da, ayollik iffatiyu or-nomusini va ma’naviyatini yo‘qotmadi. Butun umrini, ilmini, kuch-quvvatini farzandining kamoloti yo‘lida sarfladi. Olis yurti, ota-ona sog‘inchi qalbini qancha o‘rtamasin, farzandining yonida qoldi. 

Ona nomini pok saqlay olgan ayollarimiz bor ekan, hayot munavvar. Buning uchun har bir muslima o‘zining asosiy burchi ilm va tarbiya­ni mahkam tutmog‘i lozim. Zero, qo‘liga kitob tutgan xalqni, millatni avvalo ayol tarbiyalaydi. Sizu bizning zimmamizdagi vazifalar yuki og‘ir bo‘lsa ham, sharafi yuksakdir. Shunday ekan, olimu ulamolarning meros­xo‘rlari sifatida ularga munosib farzand bo‘laylik! 
 

Norbibi MARDONOVA, 
G‘ijduvon tumani bosh otinoyisi

"Mo‘minalar" jurnali 2-sonidan

Ibratli hikoyalar