Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Yanvar, 2025   |   10 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:32
Shom
17:16
Xufton
18:35
Bismillah
10 Yanvar, 2025, 10 Rajab, 1446

Sarvari koinotning vafotlari

29.11.2017   6793   2 min.
Sarvari koinotning vafotlari

Tug‘ilish, yashash va vafot etish haqidagi tushunchalar borasida Islom dini ta’limotlarida batafsil bayon qilingan. Jumladan, o‘lim haqida Qur’oni karimda shunday deyilgan:

كُلّ نَفْسٍ ذآئِقَةُ المَوْتِ

“Har bir jon o‘limni totguvchidir” (Oli Imron surasi, 185-oyat).

Ushbu oyatning mazmunidan o‘lim shubhasiz haq ekanligi va har bir inson dunyoga kelganidan keyin vafot etishi ochiq-oydin bilinib turibdi. Hattoki, Allohning payg‘ambarlari ham bundan mustasno emaslar. Bandalar orasida Alloh taologa eng suyuklisi bo‘lmish Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning vafotlari dunyodagi eng ulkan musibat bo‘ldi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam vidolashuv hajini ado etib, Arafotda turganlarida Alloh taolo u zotga quyidagi oyatni nozil qildi:

“Ana, endi bugun, diningizni kamoliga yetkazdim, ne’matimni tamomila berdim va sizlar uchun Islomni din bo‘lishiga rozi bo‘ldim” (Moida surasi, 3- oyat).

Ushbu oyatning nozil bo‘lishi, Payg‘ambarimiz alayhissalomga umrlari nihoyalab qolganiga ishora edi. Shuning uchun ham vidolashuv hajida sahobalarga “Men sizlar bilan keyingi yil uchrashmasam kerak”, degan edilar.

Payg‘ambarimiz alayhissalom Zulhijja oyining tugashiga 5 kun qolganida hajdan qaytdilar. Yangi 11-hijriy yilning Muharram oyi ham o‘tdi. Safar oyining oxiriga kelib, xastaliklari boshlandi. Rasululloh alayhissalom vafotlaridan 8 kun oldin Oisha onamiz roziyallohu anhoning uylariga borgan edilar. U zotning oxirgi imom bo‘lib o‘qib bergan namozlari Rabiul avval oyining payshanba kunidagi shom namozi edi. Hijriy 11-yil, Rabiul avval oyining 12-sanasi, dushanba kuni zuho (choshgoh) vaqtida vafot etdilar. Mazkur sana milodiy 632-yilning 6-iyuniga to‘g‘ri keladi. Nabiy alayhissalom Madinai munavvaradagi Masjidun nabaviyning sharqiy devoriga tutash hujrai saodatlariga dafn qilindilar. U zot sollallohu alayhi vasallamning dafn etilgan kunlari hijriy 11-yil, Rabiul avval oyining 13 dan 14 ga (ya’ni, seshanbadan chorshanbaga) o‘tar kechasi bo‘lib, u milodiy 632-yil 7-8- iyunga to‘g‘ri keladi. Nabiy alayhissalomning muborak jasadlarini Ali roziyallohu anhu yuvdilar.

Butun olamlarni yaratgan Allohga hamdu-sanolarimiz bo‘lsin. Umri davomida insonlar uchun qayg‘urib, so‘ngi nafasigacha “Ummatim!” deb bu dunyodan u dunyoga rihlat qilgan zot Muhammad sollallohu alayhi vasallamga durudu-salomlarimiz bo‘lsin.

 

“Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti talabasi

Oybek MA’RUPOV.

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

10.01.2025   1677   2 min.
Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.