Ba’zi odamlar orasida qiz farzandli bo‘lganda uyaladigan yoki mamnun bo‘lish o‘rniga g‘amgin bo‘ladigan tor fikrli kimsalar ham borki, ularni nazdida qiz farzandni qadri pastroqdek emish go‘yo...

Farzand Alloh taolo tomonidan beriladigan omonatdir. Alloh taolo kimgadir farzand berib imtihon qilsa, kimgadir bermasdan imtihon qiladi. U xoh qiz bo‘lsin, xoh o‘g‘il bo‘lsin hammasiga barobar tarbiya qilib, o‘stirish ota-onaning vazifasidir. Johiliyat davrlarida, ayol zotini yerga uruvchi axmoqona urf-odatlar bor edi. 4-5 yoshga to‘lgan qiz bolalarni tiriklayin ko‘mib, u keltiradigan or-nomusdan qutuldim, deb g‘urur bilan gerdayib yurishar edi. O‘sha paytlarda tarixning guvohlik berishicha, qiz bola 4-5 yoshga yetganda ota uni ko‘mib tashlamoqchi bo‘lsa, onasiga qizingni yasantirib ber, o‘ynatib kelay, der ekan. Bechora ona “o‘ynatib kelish nima ekanini yaxshi bilsa ham, johiliyat qonuniga qarshi chiqa olmas edi. Ona yurak-bag‘ri tilka pora bo‘lgan holda, qon yutib, o‘z jigargo‘shasini beshafqat eriga yasantirib berardi. Ota esa qizni chekkaroq bir joyga olib borar, unga o‘yinchoq berib o‘ynatib qo‘yib, o‘zi chuqur qazir edi. Chuqur tayyor bo‘lganda o‘ynab turgan go‘dakni o‘yinchog‘i bilan birga shafqatsizlarcha ko‘mib tashlar edi. Bunga o‘xshash ayanchli hodisalar boshqa millatlarda ham bo‘lgan. Lekin bu kabi vahshiyona odatlarga Islom dini birinchi bo‘lib qarshi chiqib, barham berdi. Alloh taolo bunday marhamat qiladi: «Qaysi birlariga qiz (ko‘rgani haqida) xushxabar berilsa, g‘azabi kelib, yuzlari qorayib ketadi. U (qiz)ni kamsitgan holda olib qolish yoki (tiriklay) tuproqqa qorish (to‘g‘risida o‘y surib), o‘ziga xushxabar berilgan narsaning «yomon»ligidan (oriyat qilib) odamlardan yashirinib oladi. Ogoh bo‘lingizki, ularning bu hukmlari juda yomondir», (Nahl surasi, 58-59-oyat).

Hazrati Xadicha (roziyallohu anho) onamizga qarindosh bo‘lgan Hakim ibn Hizom (roziyallohu anhu) oliyjanob, sahiy va yaxshilikni sevuvchi bir kishi bo‘lib, johiliyat davrida qizlarini tiriklay yerga ko‘mishga qasd qilgan kishilardan qizlarini sotib olib, ularning hayotini saqlab qolardi. Bir kuni Hakim ibn Hizom (roziyallohu anhu) Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)dan: “Johiliyat davrida qilgan yaxshiliklarimning menga foydasi tegadimi”, deb so‘radi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Sening bu go‘zal amaling Islomga kirishingga sababchi bo‘ldi”, deb javob berdilar.

Jamiyatta farzand baxtidan mosuvo kishilar ham borki, ana o‘shalarning holatidan to‘g‘ri xulosa olib farzand ko‘rishga muyassar qilganiga shukrona qilish, farzand o‘g‘il-mi qiz-mi uning haqlariga rioya qilib, chiroyli tarbiya berilishi lozim. Tirnoqqa zor kimsalar o‘zi uchun birovni bolasini boqib olmoqda. Ularga berilmagan baxtni berilganini his qilish uchun insof ko‘zi ochiq bo‘lishi zarur ekan.

Qiz bolaga chiroyli tarbiya bergan, uning huquqlariga amal qilganlar dunyoda ham, oxiratda ham baxtiyor bo‘ladilar. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) “Kimiki ikki qizni turmushga chiqqunlaricha voyaga yetkazib tarbiyalasa, qiyomat kuni men va u mana bu ikkisiga o‘xshab keladi”, deb barmoqlarini bir-biriga qo‘shib ko‘rsatdilar.

Nabiy (alayhissallom): “Kimgaki Alloh taolo qiz ne’mati bilan siylasa, so‘ngra ularni chiroyli tarbiyalasa, ular otasi uchun do‘zaxdan parda bo‘lishadi”, dedilar.

 Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Kimning uchta qizi yoki uchta singlisi bo‘lsa yoki ikkita qizi yoki ikkita singlisi bo‘lsa, so‘ngra ularni go‘zal axloq va chiroyli muomala bilan tarbiya qilsa, qizlari yoki singillari albatta uning jannatga kirishiga sababchi bo‘ladi”, deganlar.

Yuqoridagi hadislar naqadar mukammal, insonparvar, adolatli va oliyjanob din ekanini yana bir bora isbotlamoqda. Dinimizga munosib bo‘lishimiz, uning ko‘rsatmalariga rioya qilishimiz bizni kamolot sari yetaklaydi. 

Oilalarimizdagi, yurtimizdagi tinchlik-xotirjamlik, xursandchilik va xotirjamlik abadiy bo‘lib qolishini Alloh taolodan so‘rab qolamiz.

Abutolib ISAQOV

Farg‘ona viloyati Oltiariq tumani

“Oq masjid” jome masjidi imom-xatibi