Uzoq yo‘lga otlangan bir musofir kishi bepayon yalanglikda ketar ekan uzoqdan bir daraxtga ko‘zi tushib, otini o‘sha tarafga burdi. U daraxt tagiga yetganida otidan tushib qo‘liga qoziqni oldi va uni daraxt soyasi tushadigan yerga qoqib unga otini bog‘lab qo‘ydi. Soyada ovqatlanib bir oz hordiq chiqargandan so‘ng otiga minar ekan “Mendan keyin kelgan yo‘lovchilar ham ulovlarini shu qoziqqa bog‘lab, undan foydalansa savobi tegar”, deya qozig‘ini qoqilgan joyida qoldirdi va otiga minib yo‘lida davom etdi.
Bir qancha vaqtdan keyin boshqa bir yo‘lovchi o‘sha yerdan o‘tib ketar ekan, u ham daraxt soyasi ostida dam olish uchun ulovini daraxtga bog‘ladi. Vaqt peshindan bir oz o‘tib qolgani uchun daraxt soyasi ham o‘zidan bir oz uzoqlashgan edi. Yo‘lovchi daraxt tagidan soya tarafga yurar ekan oyog‘i nogoh o‘tlar orasida nimagadir tegib qoqilib tushdi. Turib qarasa, yerga qoqib qo‘yilgan qoziq turibdi. Mendan keyin kelgan yo‘lovchilar unga chalinib yiqilib tushmasin, deb uni sug‘urib olib uloqtirdi.
Ularning birining ishi to‘g‘ri, boshqasiniki esa noto‘g‘ri bo‘lishi kerak. Ammo, Umar roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilgan “Amallar niyatlarga qarab bo‘ladi”, degan mashhur hadisga ko‘ra, bu yo‘lovchilarning har biri qilgan ishi uchun mukofotlanadi va ularga savob va’da qilinadi. Chunki har ikkalasining ham qalbida odamlarga yaxshilik qilish va ezgulik bor edi. Shuning uchun ham bu voqeada har ikkala holat ham to‘g‘ri deb baholanadi. Demak, har qanday oddiy ishni qilayotganimizda niyatimizni chiroyli qilsak, amallarimiz savobli va ikki dunyoda ham foydali bo‘lar ekan.
Rabbimiz naqadar mehribon!
Sh.CHO‘LPONOV,
Toshkent islom institutining “Tillar” kafedrasi o‘qituvchisi
Behisob pul va boyliklarni chekish-ichish, kayfu safo uchun sarf qilish – Allohga shukr qilishmi?!
Yoshlik davrini zino va harom ishlar bilan o‘tkazish – Allohga shukr qilishmi?!
Telefon orqali o‘zgalarga zarar yetkazish, har xil bo‘lmag‘ur ishlarda foydalanish – Allohga shukr bo‘ladimi?!
Yeguliklarni chiqindi qutisiga tashlash, uvolni bilmaslik – Allohga shukr qilishmi?!
Zakotni o‘z vaqtida ado etmaslik, sadaqadan tiyilish – Allohga shukr qilish deganimi?!
Internetda foydasiz narsalar uchun vaqt ajratish, vaqtni bekorga zoye qilish – Allohning bergan ne’matlariga shukr qilishmi?!
Axir Alloh taolo bizlarga shukr qilishni va U Zotning fazlini e’tirof qilishga buyurgan-ku: «Bas, Meni yod etingiz, (Men ham) sizlarni yod eturman. Menga shukr qilingiz, noshukrchilik qilmangiz!»[1].
Qolaversa, Alloh taolo shukr qiluvchilarni azoblamasligi xabarini ham bergan: «Agar shukr qilsangiz va iymon keltirsangiz, Alloh sizlarni nega azoblasin?! Alloh shukrni qabul etguvchi va bilguvchi Zotdir»[2].
Shukr – Alloh taolo ato etgan ne’matlarning davomli bo‘lishining garovidir: «Yana Parvardigoringiz bildirgan (bu so‘zlar)ni eslangiz: “Qasamki, agar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman. Bordi-yu, noshukrchilik qilsangiz, albatta, azobim (ham) juda qattiqdir”»[3]. «...Agar shukr qilsangiz (va iymon keltirsangiz) U Zot sizlar uchun rozi bo‘lur...»[4].
Bu dunyoda borligimizga shukr qilish – ota-onalarimizga yaxshilik qilishimizdadir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Allohning roziligi – ota-onaning rizosidadir” [5], deganlar.
Qarindoshchilik munosabatlarini yo‘lga qo‘yish, ular bilan bordi-keldi qilish, uzilgan rishtalarni tiklash ham Alloh bizga qarindosh, yaqinlar bergani ne’matining shukridir. Nabiy alayhissalom bu borada: “Rizqida kengchilik bo‘lishi, ajali ortga surilishi kimni xursand qilsa, qarindoshchilik aloqalarini bog‘lasin”, deganlar[6].
Sadaqa berish – Alloh bizni mol-dunyo bilan siylagani uchun shukr qilish demakdir. Sadaqa Alloh taoloning g‘azabini o‘chiradi. Nabiy alayhissalom: “Maxfiy qilingan sadaqa Yaratganning g‘azabini o‘chiradi. Qarindoshchilik aloqalarini bog‘lash umrni uzaytiradi. Yaxshilik qilish yomon o‘lim topishdan asraydi”, [7] deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 152-oyat.
[2] Niso surasi, 147-oyat.
[3] Ibrohim surasi, 7-oyat.
[4] Zumar surasi, 7-oyat.
[5] Ibn Hibbon rivoyati.
[6] Imom Buxoriy rivoyati.
[7] Imom Tabaroniy rivoyati.