Muborak Ramazon oyi yaqinlashgan sari Alloh taoloning mo‘min-musulmon bandalariga rahmati, lutfu karami tobora ko‘payib boraveradi. «Hilol-nashr» matbaa-nashriyoti hamda Islom.uz portalida ham Ramazon tuhfalari mavsumi boshlanib ketdi. Qur’on oyi bo‘lmish mohi Ramazon arafasida yurtdoshlarimizga ikki go‘zal tuhfa armug‘on etildi.
Bugun «Hilol-nashr» matbaa-nashriyotida fazilatli shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining sevimli shogirdi, «Islom ota» jome’ masjidining imom noibi Hasanxon Yahyo Abdulmajidning «Xatmi Qur’onga marhabo!» kitobi hamda «Qur’on tartili» saboqlarini siz aziz muxlislarga taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Taqdimot marosimiga yurtimizning din peshvolari, ulamolar, ahli Qur’onlar va boshqa ko‘plab aziz mehmonlar hozir bo‘lishdi. Nashriyotimizga O‘zbekiston musulmonlar idorasining raisi, muftiy Usmonxon Alimov ilk bor tashrif buyurdilar. Muftiy hazratlari poytaxtimiz bosh imom-xatibi Anvar qori Tursunov, Toshkent viloyati bosh imom-xatibi Xayrullo qori, «Islom ota» jome’ masjidi imom-xatibi Abdulhakim qori Matqulov hamda boshqa ko‘plab mehmonlar bilan birgalikda yangi qurilgan «Hilol-nashr» markaziy savdo do‘koni hamda bosmaxona majmuasi bilan tanishib, bu ilm-ma’rifat maskanlariga rivoju barakot tilab, duolar qilishdi.
Shundan so‘ng barcha mehmonlar majlislar zaliga ko‘tarilgach, taqdimot marosimi boshlandi. «Chimir ota» jome’ masjidi imom noibi Abdulbosit qori Abdullajonov mehmonlarni muborakbod etgach, tantanani ochiq deb e’lon qildi. An’anaga muvofiq, marosim Qur’oni Karim tilovati bilan boshlandi.
Dastlabki tabrik so‘zi O‘zbekiston musulmonlar idorasining raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlariga berildi. Muftiy hazratlari «Hilol-nashr» matbaa-nashriyotida olib borilayotgan xayrli ishlarga barakot tilab, bularning barchasi avvalo Alloh taoloning inoyati, yurtimizdagi tinchlik-xotirjamlikning samarasi hamda yurti uchun, xalqi, dini uchun qayg‘urayotgan yurtimiz rahbarining ezgu niyatli sa’y-harakatlari natijasi ekanini aytdilar, xayrli duolar qilib, jumladan, shunday dedilar:
BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM
Robbimiz Alloh taologa beadad hamdu sanolarimiz bo‘lsin!
Rasulimiz Muhammad Mustafoga durudu salavotlarimiz bo‘lsin!
Assalomu alaykum, muhtaram azizlar, mo‘min-musulmon birodarlar! Bugun siz bilan biz hammamiz uchun qadrli va hurmatli bo‘lgan marhum ustoz, Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rahmatullohi alayh asos solgan, ayni damda ilm-ma’rifat ziyosini el-yurtga taratib kelayotgan muborak bir maskanda, Hilol nashr nashryot-matbaasida jamul-jam bo‘lib turibmiz. Bu yig‘ilishimiz avvalo ustozni xotirlash, ushbu shukuhli damlarda, Ramazoni sharifning xush ifori ufurib kelayotgan ajoyib soatlarda u kishini yo‘qlab duo qilish va qoldirgan boy ilmiy meroslarini targ‘ib qilish uchundir... Qolaversa, Qur’oni Karimga doir yangi bir asarning nashr etilgani tantanasi, e’loni uchun to‘planib turibmiz.
Muhtaram azizlar! Hozirda biz yurtimiz tinchligi, osudaligi va davlatimiz tarafidan xalqimiz, xususan, mo‘min-musulmonlar uchun yaratib berilayotagn sharoit va erkinliklar soyasida mana shunday go‘zal bir majlisda emin-erkin yig‘ilib o‘tiribmizki, bu ne’matlar uchun Alloh taologa har qancha shukr qilsak, oz.
Bugun yurtimizda juda ko‘p xayrli ishlar amalga oshirilayotganini hammalaringiz ko‘rib, kuzatib, buning tirik guvohi bo‘lib turibsiz. Muhtaram Prezidentimizning tashabbuslari bilan mamlakatimiz taraqqiyotning yangi bir pog‘onasiga ko‘tarildi. Har jabahada ulkan o‘zgarishlar, o‘sishlar barq urmoqda. Xususan, din-diyonat sohasida ham juda ko‘p islohotlar amalga oshirilmoqda. Ulug‘ allomlarimizning hayotlarini o‘rganishga, meroslarini tiriltirishga qattiq ahamiyat berilib, juda ham katta-katta rejalar tuzilib, loyihalar ishlanib, ularni jadallik bilan bajarishga kirishilmoqda... Bularning barchasi siz bilan bizning baxtu saodatimizdir.
Yurtimiz Alloh nazar qilgan yurt. Shuning uchun bu muborak zamindan juda ulug‘ allomalar yetishib chiqqan. Ularning oxirgi vakillaridan biri ustoz Shayx hazratlari edilar. Alloh u kishini O‘z rahmatiga olsin, juda katta ilmiy tiklanishni boshlab berdilar va o‘zlaridan ulkan ma’naviy meros qoldirdilar. Asarlar yozdilar, shogirdlar tarbiyaladilar. Alhamdu lilloh, «oqqan ariq yana oqadi», deganlaridek, bugun ham ana o‘sha ulamoi kiromlarimizning merosxo‘r shogirdlari, ma’naviy avlodlari bo‘lgan yosh olimlarimiz, tadqiqotchi ulmolarimiz yurtimizdagi bu yuksak ruhiyat va imkoniyatlardan foydalanib el-yurtga ilm-ma’rifat ziyosini taratishda davom etmoqdalar, yangi-yangi marralarni zab etmoqdalar. Ushbu yig‘ilishimizning asosiy sababi ham ana shunday yutuqlardan birining shodiyonasidir. Ya’ni yosh tadqiqotchilarimizdan biri, muhtaram Hasanxon qorining «Xatmi Qur’onga marhabo!» nomli risolalarining taqdimoti munosabati bilan yig‘ilib turibmiz.
Bu kitob hajmi kichik bo‘lsa-da, mazmun-mohiyatiga ko‘ra anchagina katta kitob, desak, xato bo‘lmaydi. Qori domla kitobni tayyorlab, bir nusxani olib, mening oldimga bordi va unga so‘zboshi yozib berishimni iltimos qildi. Men u kishining bu ilmiy harakatlaridan, rosti, juda ham xursand bo‘ldim. Yoshlarimizning mana shunday ilmga oshno bo‘lishlari bu bizning, xalqimizning baxtu saodati albatta. Kitobcha bilan tanishib chiqar ekanman, uning sermazmun va xalqchilligi e’tiborimni tortdi. Asarning mavzusi ham, uslubi ham o‘ziga xos.
Allohga shukrlar bo‘lsinki, hozirgacha yurtimizda Qur’oni Karimga doir bir qator kitoblar chop qilinib, xalqimiz qo‘liga yetib bordi. Ammo ushbu mavzu – xatmi Qur’on haqida haligacha biror maxsus asar yo‘q edi. Shu bois, men bu kitobni tezdan nashr qilib, xalqimiz, xususan, qorilarimizga taqdim qilish keraklgini ta’kidladim va kitobga taqdim yozib, muallifning haqlariga duo qilgan bo‘ldim.
Risola juda ham ravon, lo‘nda tili va xalqchilligi bilan ajralib turadi. Unda juda ko‘p qimmatli ma’lumotlar o‘rin olgan. Ayniqsa, xatmi Qur’on duosiga doir satrlar hech kimni befarq qoldirmasa kerak. O‘ylaymizki, bu kitob avvalo qorilarimiz uchun, qolaversa, barcha mo‘min-musulmonlar uchun ajoyib qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi.
O‘tgan mustabid tuzum davrida diniy qadryatlarimiz toptalib, har qanday diniy amalga yovqarash hukm surgan edi. Oddiygina Ramazon oyidagi xatm uchun ham yuqori tashkilotlardan maxsus ruxsat olish kerak edi. Shunda ham uzundan-uzun maslahatlar bilan sanoqligina masjidga ruxsat tegardi.
Bu yerda ustoz qori akalarimiz o‘tirishbdi, ular yaxshi bilishadi, bir paytlar butun mamlakat bo‘yicha birgina «Hazrati Imom» masjidida xatm qilishga ruxsat berilgan paytlar ham bo‘lgan. Ana o‘shanda ustozlarimiz, qori buvalarimiz yurtimizning ozodligini so‘rab, Allohga yolvorib duolar qilishar edi. Xatmi Qur’onlarda qilingan ana o‘sha iltijolarning ijobat bo‘lganini bugun siz bilan biz – mustaqil O‘zbekiston musulmonlari o‘z ko‘zimiz bilan ko‘rib, bahralanib turibmiz.
Bugun mamlakatimizda 2038 masjid faoliyat olib bormoqda. Diniy idoramizning ko‘magi va nazorati ostida ularning aksarida har yili Ramazon oyida qorilarimiz Allohning so‘ngi kalomi Qur’oni Karimni xatm qilmoqdalar, xalqimiz bu ilohiy armug‘ondan bahramand bo‘lmoqda. Bundan bag‘oyat mamnun bo‘lgan mo‘min-musulmonlar xatmi Qur’on asnosida chin dildan, ko‘zlarida yosh bilan el-yurt va rahbaru fuqarolar haqqiga ezgu duolar qilib, yurtimizning ravnaqini so‘rab Alloh taologa iltijolar qilmoqdalar. Bugungi yutuqlarimiz zamirida mana shu oliy tilaklarning ham hissasi beqiyos, albatta.
Hozirda Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom institutining «Tahfizul-Qur’on» bo‘limida qorilar yetishib chiqmoqda va yurtimizdagi masjidlarda tashkil qilinayotgan xatmi Qur’onlarda faol ishtirok etmoqdalar. Bunday qorilarni yetishtiradigan dargohlarga yana ehtiyojimiz bor, inshoolloh, bu borada ham yaxshi niyatlarimiz, rejalarimiz bor. Jumladan, Prezidentimiz rahbarligida Buxordagi «Mir Arab» madrasasini «Oliy madrasa» qilish loyihasi ishlanyapti. Unda ham Ma’haddagi kabi «Tahfizul Qur’on» kafedrasi bo‘lishi rejalashtirilyapti. Bu ham yana bir Qur’on dargohi bo‘ladi. Alloh nasib qilsa, yana ko‘plab xayrli ishlar amalga oshadi.
Qur’oni Karim Alloh taoloning mo‘jiz kalomidir, eng ulug‘ kalomdir. Alloh bilan banda orasida qancha farq bo‘lsa, Allohning kalomi bilan bandaning so‘zi o‘rtasida ham o‘shancha farq bordir. Qur’onning har bir so‘zi, har bir harfiga ulkan savoblar va’da qilingan. Uning har bir oyati ruhu tanga shifodir. Uni o‘qish va uqish har bir musulmonga farzi ayndir. Alloh taolo Naml surasida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga shunday deyishni buyuradi:
«Men musulmonlardan bo‘lishga amr etildim va Qur’onni tilovat qilishga ham» (91–92-oyatlar).
Ushbu amri ilohiy Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga va u zot orqali butun ummatga qaratilgandir. Shu bois, ul zot o‘zlariga Qur’on nozil bo‘lishi bilan birga, hamisha Qur’on o‘qir va uni xatm qilib turar edilar. Har Ramazon oyida vahiy farishtasi Jabroil alayhissalom bilan Qur’onni xatm qilganlari sahih rivoyatlarda bor. Shuning uchun Ramazon oyi Qur’on oyi deb atalgan va bu oyda Qur’onni xatm qilish Islom ummati uchun sunnat bo‘lib qolgan. Sahobai kiromlar, salafi solihlar va ulug‘ ajdodlarimiz ham hamisha Qur’on o‘qib, uni xatm qilib turganlar, xususan, muborak Ramazon oyini Qur’on oyi o‘laroq o‘tkazishga alohida e’tibor berganlar. Imom Molik, Sufyon Savriy va imom Buxoriy kabi allomalarimizning Ramazon oyi kirishi bilan boshqa ilmiy davralarni to‘xtatib, hammasining o‘rniga Qur’on xatm qilishga o‘tishlari ham barchamiz uchun ibrat bo‘lishi kerak.
Bugungi kunda yurtimizdagi xatmi Qur’onlar ko‘p jihatdan namunali va go‘zal tarzda o‘tkazilmoqda. Qorilarimiz ham juda yaxshi, tajvidlari ham, hifzlari ham, tarannumlari ham nihoyatda go‘zal. Ko‘p yurtlarda qorilar yoddan xatmga o‘ta olmaydi, Qur’onga qarab o‘qib berishadi. Ammo bizning qorilarimiz, alhamdu lilloh, bu ma’noda juda ham dadil. Xatmdagi tashkilotchilik ishlari ham bizda ancha yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Ammo endilikda bu xususda ham yuqori ilmiy saviyaga ko‘tarilishimiz, xatmi Qur’onlarni yanada mukammal, yanada manfaatli shaklda o‘tkazishimiz lozim. Xususan, qorilarimiz bu ma’noda o‘z ustilarida yana ham ko‘proq ishlashlari, Qur’oni Karimning tajvidini, uning ma’nolarini, axloqu odobini ham puxta egallashga harakat qilishlari lozim. Xatmi Qur’onda ishtirok etayotgan kishilarimiz ham Qur’onga nisbatan odob bilan, ixlos bilan munosabatda bo‘lishda yana yangi pog‘onalarga ko‘tarilishlari kerak. Ushbu «Xatmi Qur’onga marhabo!» kitobi aynan mana shu maqsadlarga qaratilgan. Uni har bir qori, xatmga qatnashmoqchi bo‘lgan har bir namozxon, qo‘yinki, har bir musulmon o‘qib, uqib, hayotiga tatbiq etishi lozimdir.
Kitobda xatmi Qur’on qilishning tarixidan boshlab, bugungi kunda Ramazondagi xatmi Qur’onlarni qanday o‘tkazish lozimligigacha so‘z borgan. Unda muallif qorilarga alohida tavsiyalar, jamoatga alohida tavsiyalar va tashkilotchilarga yana alohida maslahatlar taqdim qilgan. Shu bilan birga, yaqin o‘tmishimiz, o‘tgan asrdagi Qur’on ustozlariga haqida ham juda qimmatli ma’lumotlar kiritilgan. Xususan, kitob oxiridagi xatmi Qur’on duosini mavzularga bo‘lib berilishi juda ham yaxshi ish bo‘lgan. Bunday qilishdan maqsad ‒ duogo‘y kishi jamoatning imkoniyatiga qarab har mavzuda keragicha duolarni tanlab o‘qisin. Ba’zi joylarda ayrim kishilar qayerdandir o‘qib yo eshitib olgan uzundan-uzun duolarni yodlab oladi-da, keyin hech qayoqqa qaramay o‘sha duoni to‘liq o‘qiyveradi, vaziyatga qarab tanlay olmaydi. Bu ko‘pchilikka malol keladi, bizga keyin odamlar shikoyat qilishadi. Duolarni mana bu kitobdagi kabi tartibga solinishi esa ana shunday noqulayliklarning oldini olishga xizmat qiladi...
Kitobning mavzulari va tafsilotlari bilan men ko‘p to‘xtalmayman, chunki bu haqda boshqa domlalarimiz ham o‘z so‘zlarini aytsalar kerak. Shu bois, shu yerda so‘zimga yakun yasab, muallif Hasanxon qorining ijodlariga baraka tilab qolaman. Alloh bundan keyin ham yaxshi asarlarni yaratib, el-yurtga ulkan xizmatlar qilishlarini muvaffaq aylasin! Mana shunday qur’oniy ziyofatlarimiz ko‘payib boraversin!
Shu fursatdan foydalanib, ustozning ishlarini davom ettirib turgan Ismoiljon domla boshliq ushbu «Hilol nashr» nashryoti jamoasi, Hazratning shogirdlari, yurtimizdagi barcha qorilarimiz va bizning so‘zlarimizni eshitib turgan barcha mo‘min-musulmonlarni kirib kelayotgan Ramazon oyi bilan muborakbod etaman va kelgusi ishlaringizda Alloh taolodan muvaffaqiyatlar tilab qolaman.
Alloh taolo o‘tgan qori buvalarimiz, Qur’oni Karimni bizgacha yetib kelishida xizmat qilgan barcha ustozlarni O‘z rahmatiga olsin. Mana bu yerda bir qancha yoshi ulug‘ qori ustozlar o‘tirishibdi, Alloh bularni uzoq yillar salomat qilsin. Yosh qorilarimiz, tolibi ilmlarimizga ilmi Rabboniy, ilmi laduniylardan berib, Qur’oni Karimga, el-yurtga yaxshi xizmatlar qilishlarini nasib aylasin. Hozirda Qur’on xizmatida turgan qori ustozlarni Alloh salomat qilsin. Ularning barakasidan yurtimiz yanada osuda bo‘lib, xalqimizning ichu tashi ilohiy kalom nuri bilan munavvar bo‘lib boraversin!
Vassalomu alayku va rahmatullohi va barakotuh!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi,
muftiy Usmonxon Alimov
Shundan so‘ng mehmonlarga tashakkur aytish hamda Hasanxon Yahyoni muborakbod etish uchun so‘z Ismoiljon Muhammad Yusufga berildi. Ismoiljon hoji hamdu sanodan so‘ng taqdimot marosimi mehmonlarini bugungi shodiyona bilan muborakbod etib, shunday dedi:
Bismillahir rohmanir rohiym!
Muqaddas Kalomining nuzulini «Yaratgan Robbingning ismi ila o‘qi» degan oyati karimadan boshlab, bandalarini Qur’on o‘qishga, ilm-ma’rifat o‘rganishga buyurgan Robbimiz Alloh tabaroka va taologa hamdu sanolar bo‘lsin!
«Yaxshilaringiz – Qur’onni o‘rgangan va uni o‘rgatganlaringizdir» deb marhamat qilgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga durudu salavotlar bo‘lsin!
Assalomu alaykum muhtaram muftiy hazratlari!
Assalomu alaykum muhtaram ustozlar, aziz mehmonlar, ahli Qur’onlar!
Bugungi taqdimotimizga qadam ranjida qilib, tashrif buyurgan barcha azizlar, assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh!
Xush kelibsiz! Quvonchimizga sherik bo‘lib, bugungi taqdimotga hozir bo‘lganingiz uchun Alloh qadamlaringizga hasanotlar yozsin!
Ustozimiz, padari buzrukvorimiz shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rohimahulloh hazratlari boshlab ketgan bir ajoyib, go‘zal an’ana bor. U zot har yili boshimizga soyabon bo‘lib kirib kelayotgan mohi Ramazonni munosabati bilan xalqimizga bir qancha tuhfalar taqdim etar edilar. «Hilol-nashr» matbaa-nashriyoti hamda Islom.uz portali ham bu an’anani davom ettirishga baholiqudrat harakat qilmoqda.
Alhamdulillah, bugun ana shu harakatlarning samarasini siz azizlarga, xalqimizga taqdim etish nasib qilib turibdi. Bugun shayx hazratlarining sevimli shogirdlaridan biri – Hasanxon Yahyo Abdulmajid siz azizlarga ikki go‘zal tuhfani hadya etyaptilar. Bu tuhfalarning har biri yurtimizda Qur’onga xizmat borasidagi ulkan voqeadir. Ularning biri – «Xatmi Qur’onga marhabo» deb nomlangan kitob bo‘lsa, yana biri «Qur’on tartili» saboqlaridir.
Ramazon – Qur’on oyi. Bu oyda Qur’onga muhabbatimiz, muloqotimiz har doimgidan ko‘ra kuchliroq, kengroq va shavqliroq bo‘ladi. Bu oyda barcha masjidlarimizda taroveh namozlarida xatmi Qur’onlar bo‘ladi. Bugun e’tiboringizga taqdim qilinayogan ushbu mo‘jaz kitobcha barchamizni – ahli Qur’onlarni ham, qorilarimizni ham, some’larimizni ham ushbu Qur’on bayramiga tayyorlovchi ajoyib qo‘llanma bo‘ladi, inshaalloh. Ushbu kitobchadan xatmi Qur’onning tarixi, ahkomlari, odoblari, duolari kabi nihoyatda kerakli, dunyoyu oxiratimiz uchun manfaatli ma’lumotlarni o‘qib-o‘rganamiz. Bu kitobchani o‘qib, bilimlarimizni yangilab, ko‘paytirib olsak, xatmi Qur’on ibodatlarimiz yanada komil, yanada zavqli, yanada xolis va shukuhli bo‘ladi.
Qori domlamizning ikkinchi tuhfalari ham o‘ziga xos Ramazon tuhfasi bo‘lib, nafaqat xatmi Qur’on uchun, balki umuman Qur’oni Karim tilovati uchun poydevor, tamal toshi vazifasini o‘taydi. Qur’on tartili saboqlaridan ko‘zlangan maqsad – uni tajvid bilan o‘qishdir, ya’ni Alloh taolo uni qanday nozil qilgan bo‘lsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uni qanday o‘qigan bo‘lsalar, shunday o‘qishni o‘rganishdir. Muallif yuqorida zikr qilingan nabaviy hadisga to‘liq rioya qilgan holda, Qur’onni o‘rganib, endi uni o‘rgatishni niyat qilibdilar, Alloh taolo ajru mukofotlarini ziyoda qilib ato etsin, dinimizga, Qur’onga qilayotgan xizmatlarini bardavom va barakotli qilsin, qorilarga va’da qilgan mukofotlarini ato etsin, tarbiya bergan, o‘qib-o‘rgatgan ota-onalariga, barcha ustozlariga izzat tojini kiydirsin.
Azizlar, bugungi taqdimot yakunida yana bir quvonchli xabarni yetkazmoqchimiz. Barchangizga ma’lumki, Alloh taolo ustozimiz shayx hazratlariga o‘zlarining shoh asarlari bo‘lmish «Tafsir Hilol»ning hamda «Hadis va Hayot» turkumining katta qismini harami sharifda – Madinai Munavvarada, Makkai Mukarramada yozishni taqdir qilgan edi. Bu muborak maskanlarning fayzi, barakotining samarasidan padari buzrukvorimizning bu va boshqa barcha yozgan asarlari xalqimizning qalbidan chuqur o‘rin oldi, sevib o‘qildi va o‘qib kelinmoqda. Endilikda Alloh taolo O‘zining inoyati bilan ushbu asarlarning barchasiga haramayni sharifayn – ikki harami sharifdagi kutubxonalar o‘rin olishni nasib qilib turibdi. Haramayn maktabasi bilan kelishuvga muvofiq, shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining barcha asarlari Madinai Munavvarada, Makkai Mukarrama kutubxonalariga qo‘yiladigan bo‘ldi. Bundan buyon dunyoning turli chekkalaridan haj va umra safari niyatida ikki haramga borgan hojilarimiz ustozimizning kitoblarini o‘z ona tillarida o‘qib, ulardagi ilm-ma’rifatdan bahramand bo‘lishlari mumkin bo‘ldi. Kuni kecha kitob karvonining birinchi qismi «O‘zbekiston pochtasi» orqali Saudiya Arabistoniga jo‘nab ketdi.
Parvardigorimizning bu aziz bandasiga, buyuk allomalar yurti bo‘lmish jannatmakon vatanimizga ko‘rsatgan ikromlari barchamizga muborak bo‘lsin! Padari buzrukvorimizning xulusi niyat bilan, ko‘z nurini to‘kib, riyozat chekib yozgan kitoblari dinimizning markazi bo‘lgan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ravzai saodatlari joylashgan, Ka’bai Muazzama joylashgan muqaddas maskanga munosib ko‘rilgan ekan, bu ulug‘ sharaf u zoti muhtaramga muborak bo‘lsin, Alloh taolo O‘z mag‘firatiga olsin, olimu boamallarga va’da qilgan ne’matlariga burkasin!
Bu quvonchimizga sherik bo‘lish uchun qimmatli vaqtlarini ayamay, bugungi taqdimotimizga hozir bo‘lgan, ustozimizga hayotliklarida ham, vafotlaridan keyin ham sadoqat izhor qilgan siz azizlarga o‘z nomimdan, oilamiz nomidan, «Hilol-nashr» matbaa-nashriyoti hamda Islom.uz portali xodimlarining nomidan samimiy minnatdorchilik bildiraman.
Alloh taolo xayrli ishlarimizni bardavom aylasin, mehr-oqibatimizni mustahkam qilsin, yurtimizni tinch, xalqimizni farovon qilsin!
Shundan so‘ng «Xatmi Qur’onga marhabo» kitobini Toshkent viloyati bosh imom-xatibi Xayrullo qori taqdim qilib, ushbu kitobning qisqacha mazmuni, tarkibi, fazilatlari hamda boshqa go‘zal jihatlari haqida to‘lqinlanib so‘zladi.
«Qur’on tartili» saboqlarini taqdimot qilish uchun so‘zga chiqqan Bahodir qori avvalo Qur’oni Karimning dinimizda, mo‘min-musulmonlarning hayotida tutgan o‘rni, Qur’on o‘rganish va o‘rgatishning asrlardan buyon uzilmas silsila bo‘lib, davom etib kelayotganini aytib, bugun taqdim etilayotgan saboqlar ushbu munavvar zanjirning munosib halqasi bo‘lganini quvonchi bilan ta’kidladi.
Taqdimot so‘ngida muallif Hasanxon Yahyo so‘zga chiqib, taqdim etilayotgan ushbu armug‘onlar avvalo ulug‘ ustozlarimiz boshlagan ishlarning davom ekani, dinimizga, Qur’onga xizmat yo‘lidagi kamtarona hissa ekanini aytib o‘tdi. Shuningdek, taqdim etilayotgan «Xatmi Qur’onga marhabo» kitobining yozilish tarixi, uning ustida ishlash jarayoni, unda muhokama qilingan mavzular to‘g‘risida qisqa aytib o‘tib, «Qur’on tartili» saboqlarini tayyorlash jarayoni, bu saboqlarning o‘ziga xos xususiyatlari, xususan, bu saboqlardagi qoidalar diyorimizda keng ommalashgan Usmon Mus'hafiga asoslangani haqida alohida to‘xtalib o‘tdi.
«Islom ota» jome’ masjidi imom-xatibi Abdulhakim qori Matqulov muallifni hamda «Hilol-nashr» nashriyot-matbaasi jamoasini xalqimizga taqdim etilayotgan ushbu kitob va saboqlar turkumi bilan muborakbod etib, bugungi xayrli ishlarning barchasi Vatanimiz tarixidagi eng og‘ir kunlarda ham dinimizni, Qur’onni qo‘lda cho‘g‘ ushlagandek avaylab saqlagan, muhofaza qilib, omonat ila biz baxtiyor avlodlarga yetkazish sharafiga muyassar bo‘lgan ulug‘ ustozlarimiz, ahli Qur’onlarimizning, xususan, barchamizning ustozimiz fazilatli shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlarining fidokorona xizmatlari samarasi ekanini aytib o‘tdilar.
Taqdimot yakunida muallif barcha mehmonlarga esdalik hadyalarini topshirdi, muxlislarning iltimosiga binoan yangi kitobga dastxatlar yozib berdi.
Taqdimot marosimi dinimizga va muqaddas Qur’onimizga xizmat yo‘lida, Ramazon arafasida qilingan ushbu go‘zal armug‘on munosabati bilan tayyorlanga xatmi Qur’on bilan yakunlandi.
Taqdimot marosimi haqidagi videolavhani tez kunda portalimizdan tomosha qilishingiz mumkin.
Manba: (Quran.uz) http://telegra.ph/%D2%B2ilol-nashrdan-Ramazon-tu%D2%B3falari-05-09-2
O‘zbekiston taraqqiyotining yangi bosqichida jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, jahon ilm-fani va madaniyati rivojiga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish, unib-o‘sib kelayotgan yosh avlodni ona Vatanga sadoqat, milliy-diniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalash, yurtimizning jahon sivilizatsiyasi beshigi sifatidagi tarixiy maqomi va nufuzini tiklash bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda.
O‘tgan qisqa vaqt ichida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Samarqandda Hadis ilmi maktabi, Buxoroda Mir Arab oliy madrasasi tashkil etildi. Ushbu muassasalar “Jaholatga qarshi ma’rifat” ezgu umuminsoniy g‘oyasi asosida jamiyatda sog‘lom ma’naviy muhitni ta’minlashga, yoshlarni zamonaviy fikrlaydigan va buyuk ajdodlarimizga har jihatdan munosib etib tarbiyalashga xizmat qilmoqda.
Shiddat bilan o‘zgarib borayotgan bugungi murakkab sharoitda dunyoda sodir bo‘layotgan voqea-hodisalar mamlakatimizda “Inson manfaatlari hamma narsadan ustun” degan xalqchil tamoyilga asoslangan islohotlar to‘g‘ri ekanligidan dalolat bermoqda.
Yuqoridagilarni e’tiborga olgan holda O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasida belgilangan vazifalarni ro‘yobga chiqarish, diniy-ma’rifiy sohadagi ezgu g‘oya va tashabbuslarni xalq manfaatlaridan kelib chiqib izchil davom ettirish maqsadida qaror qilaman:
I. Diniy-ma’rifiy soha faoliyatini takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlari
1. Quyidagilar fuqarolarning vijdon erkinligi huquqini ta’minlash hamda diniy-ma’rifiy sohadagi faoliyatni sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqishning ustuvor yo‘nalishlari etib belgilansin:
a) jamiyatda diniy bag‘rikenglik va konfessiyalararo totuvlikni yanada mustahkamlashga oid ilg‘or mexanizmlarni joriy etish;
b) ilm-fan va jahon sivilizatsiyasi rivojiga ulkan hissa qo‘shgan buyuk ajdodlarning insonparvarlik, ezgulik, tinchlik va bag‘rikenglik kabi umuminsoniy va oliyjanob g‘oyalarga asoslangan diniy-falsafiy merosini chuqur o‘rganish hamda keng targ‘ib etish;
v) diniy-ma’rifiy sohada kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish orqali zamon talablariga mos mutaxassislarni yetishtirish;
g) aholi orasida birdamlik, o‘zaro hurmat va mehr-oqibat ruhini kuchaytirish, ijtimoiy-ma’naviy muhit barqarorligini ta’minlashga qaratilgan dolzarb ilmiy tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash;
d) diniy-ma’rifiy sohadagi xalqaro hamkorlik munosabatlarini yanada rivojlantirish hamda samaradorligini oshirish.
2. Diniy-ma’rifiy soha faoliyati rivojlanishini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha chora-tadbirlar dasturi 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
3. Jamiyatda vijdon erkinligini kafolatlash, diniy bag‘rikenglik, fuqarolararo totuvlik hamda ijtimoiy-ma’naviy muhit barqarorligini ta’minlash maqsadida “Bag‘rikeng jamiyat – barqaror davlat” tamoyili asosida Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bilan (keyingi o‘rinlarda – Qo‘mita) O‘zbekiston mahallalari uyushmasi, Ichki ishlar vazirligi, Yoshlar ishlari agentligi hamda Oila va xotin-qizlar qo‘mitasining yangi hamkorlik tizimi yo‘lga qo‘yilsin.
Quyidagilar hamkorlik tizimining asosiy vazifalari etib belgilansin:
a) diniy sohadagi davlat siyosatining maqsadi, asosiy vazifalari va prinsiplarini qat’iy amalga oshirishda davlat va jamoat tashkilotlarining o‘zaro hamkorligini yo‘lga qo‘yish;
b) fuqarolarning vijdon erkinligiga bo‘lgan huquqini ta’minlash, jamiyatda turli diniy konfessiyalar vakillarining o‘zaro ahil-inoq va hamjihat hayot kechirishini qo‘llab-quvvatlash;
v) O‘zbekiston aholisining dini, e’tiqodi, milliy mansubligi, ijtimoiy kelib chiqishidan qat’i nazar huquq va qonuniy manfaatlarini to‘liq ro‘yobga chiqara olishini ta’minlash;
g) dinga bo‘lgan munosabatidan kelib chiqib ustunlik berish, kamsitish va vijdon erkinligi kafolatlari buzilishining boshqa har qanday ko‘rinishlarining oldini olish.
Qo‘mita bir oy muddatda O‘zbekiston mahallalari uyushmasi, Ichki ishlar vazirligi, Yoshlar ishlari agentligi hamda Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi bilan birgalikda hamkorlik tizimining mexanizmlarini belgilovchi qo‘shma qarorni tasdiqlasin.
II. Diniy-ma’rifiy sohaning institutsional asoslarini takomillashtirish
4. Fuqarolarning ibodatlar va diniy rasm-rusumlarni amalga oshirishi uchun qo‘shimcha qulayliklar yaratish, “Haj” va “Umra” ziyoratlariga borishi bilan bog‘liq xizmatlarni ko‘rsatish jarayonida ortiqcha byurokratik tartibotlarni bartaraf etish maqsadida Qo‘mita va Raqamli texnologiyalar vazirligi 2025 yil 1 sentyabrga qadar “Haj va Umra yagona portali”ni (keyingi o‘rinlarda – Portal) hamda uning mobil ilovasini ishlab chiqsin.
Belgilansinki:
a) Portal “Haj” tadbirlariga boruvchi fuqarolarning yagona elektron navbati hamda “Umra” tadbirlariga yuboriladigan ziyoratchilarning elektron ro‘yxati shakllantiriladigan tizim hisoblanadi;
b) Portalda “Haj” va “Umra” faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yig‘ish va rasmiylashtirish bilan bog‘liq jarayonlar raqamlashtiriladi;
v) vazirlik va idoralar Qo‘mita so‘roviga ko‘ra o‘zining axborot tizimlari Portalga integratsiya qilinishini ta’minlaydi;
g) Qo‘mita Portal faoliyatini moliyalashtirishga, texnik jihatdan qo‘llab-quvvatlashga, aloqador davlat va nodavlat tashkilotlar uchun foydalanish imkoniyatini yaratishga mas’ul davlat organi hisoblanadi;
d) Qo‘mita “Umra” tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazish litsenziyasiga ega yuridik shaxslar hamda O‘zbekiston musulmonlari idorasining Portaldan foydalanish imkoniyatini ta’minlaydi.
5. Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi hamda Qo‘mitaning O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasini O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi (keyingi o‘rinlarda – Akademiya) etib qayta nomlash to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin.
Akademiya islomshunoslik va dinshunoslik sohalarida mutaxassislarni hamda o‘quv dasturi, qo‘llanma va darsliklarni tayyorlashga ixtisoslashgan tayanch davlat oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasasi etib belgilansin.
6. Quyidagilar Akademiyaning asosiy vazifalari hisoblanadi:
a) islomshunoslik, dinshunoslik, din psixologiyasi, islom iqtisodiyoti, manbashunoslik, xalqaro munosabatlar va ehtiyoj mavjud bo‘lgan boshqa sohalar bo‘yicha kadrlar tayyorlash;
b) ta’lim jarayoniga ilg‘or pedagogik texnologiyalarni, ilm-fan va texnikaning so‘nggi yutuqlarini hamda yetakchi xorijiy oliy ta’lim tashkilotlari tajribasi asosida ishlab chiqilgan ta’lim dasturlarini joriy etish;
v) vijdon erkinligi va konfessiyalararo bag‘rikenglikni ta’minlash, radikallashuv, ekstremizm va terrorizmga qarshi kurashish hamda diniy sohadagi davlat siyosatining asoslariga oid ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish;
g) diniy-ma’rifiy yo‘nalishda ilmiy, ilmiy-ommabop adabiyotlarni tayyorlash va nashr qilish, shuningdek, internet tarmog‘ida ta’lim resurslarini joylashtirish va muntazam yangilab borish;
d) talabalarda yuksak ma’naviy va axloqiy fazilatlarni rivojlantirish, Vatanga muhabbat, uning taqdiriga daxldorlik, kasbga sadoqat hissini mustahkamlash, ta’lim-tarbiya jarayoni hamda ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish;
ye) mamlakatimizda va xorijda diniy sohada faoliyat olib borayotgan ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari bilan yaqindan hamkorlik qilish.
7. Akademiyaga quyidagi huquqlar berilsin:
a) o‘quv-ilmiy jarayonlarga jalb etilgan yuqori malakali xorijiy mutaxassislar mehnatiga haq to‘lash miqdorlarini bozor kon’yunkturasidan kelib chiqib belgilash;
b) Qo‘mita bilan kelishgan holda to‘lov-kontrakt asosida o‘qitish qiymatini tegishli yo‘nalish va mutaxassisliklar bo‘yicha davlat oliy ta’lim muassasalarida belgilangan bazaviy to‘lov-kontrakt qiymatidan uch baravardan ortiq bo‘lmagan miqdorda belgilash;
v) talabalarning to‘lov-kontrakt mablag‘larini to‘lash muddatlarini belgilash va uzaytirish;
g) yetuk xorijiy mutaxassislarni jalb qilish hamda Akademiya vakillarini xorijiy ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalariga malaka oshirish va tajriba orttirish uchun yuborish;
d) o‘z grifi asosida darsliklar hamda boshqa o‘quv va ilmiy adabiyotlarni yaratish va nashr etish.
8. Belgilansinki, Akademiyaga o‘qitishning to‘lov-kontrakt shaklidan tushadigan mablag‘larning yetishmagan qismi davlat oliy ta’lim muassasalarini saqlash uchun ajratilgan mablag‘lar doirasida tasdiqlangan budjet parametrlariga tegishli o‘zgartirish kiritish orqali qoplanadi.
9. Qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamda Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzuridagi Malaka oshirish markazini Din ishlari bo‘yicha qo‘mita huzuridagi Diniy-ma’rifiy sohada malaka oshirish va qayta tayyorlash instituti (keyingi o‘rinlarda – Institut) sifatida qayta tashkil etish haqidagi taklifiga rozilik berilsin.
Belgilab qo‘yilsinki:
a) Institut islomshunoslik, dinshunoslik, davlat va din munosabatlari asoslari, shuningdek, radikallashuvning oldini olish yo‘nalishlarida diniy sohada mutaxassislarning malakasini oshirish va qayta tayyorlashga mas’ul muassasa hisoblanadi;
b) barcha ta’lim tashkilotlarining islomshunoslik va dinshunoslik fanlari o‘qituvchilarining malakasini oshirish hamda ularni qayta tayyorlash Institut tomonidan amalga oshiriladi;
v) ta’lim jarayoni sifatini oshirish hamda ta’lim va amaliyot uyg‘unligini ta’minlash maqsadida Institut so‘roviga asosan darslarga tegishli vazirlik, idora, ilmiy-tadqiqot va tahlil markazlarining rahbar xodimlari va mutaxassislari jalb etiladi;
g) Institut qayta tashkil etilayotgan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzuridagi Malaka oshirish markazining huquq va majburiyatlari, shuningdek, tuzilgan shartnomalari bo‘yicha huquqiy vorisi hisoblanadi.
10. Akademiyaga qarashli Toshkent shahri, Yunusobod tumani, Zarbuloq ko‘chasi, 14-uy manzili bo‘yicha joylashgan yotoqxona binosi operativ boshqaruv huquqi asosida Institutga bepul o‘tkazilishi ta’minlansin.
Iqtisodiyot va moliya vazirligi ushbu binoni saqlash uchun O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasiga 2025 yil uchun ajratilgan budjet mablag‘larining qoldiq qismini Institutga o‘tkazib bersin, 2026 yildan boshlab esa binoni saqlash bilan bog‘liq xarajatlarni Institutning xarajatlar smetasida rejalashtirib borsin.
11. Qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi hamda Buxoro viloyati hokimligining Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazi muassisligida Bahouddin Naqshband ilmiy-tadqiqot markazini tashkil etish va quyidagilarni uning asosiy vazifalari etib belgilash to‘g‘risidagi takliflari ma’qullansin:
a) buyuk ajdodimiz Bahouddin Naqshband va naqshbandiylik tariqati allomalarining yuksak insonparvarlik g‘oyalarini ilmiy asosda o‘rganish, yosh avlodni bag‘rikenglik hamda o‘zaro hurmat ruhida tarbiyalash maqsadida targ‘ibot ishlarini olib borish;
b) tasavvuf ta’limoti tarixi va uning bugungi kundagi ahamiyatini ilmiy tadqiq etish, “Yetti pir” allomalari va aziz avliyolarning boy ilmiy-ma’naviy merosini xalqaro maydonda keng targ‘ibqilish;
v) naqshbandiylik ta’limotining ezgu g‘oyalarini tadqiq etish uchun ilmiy-nazariy va uslubiy masalalarga bag‘ishlangan anjuman, konferensiya, ko‘rgazma, seminar-trening, tanlovlar hamda boshqa madaniy-ma’rifiy tadbirlarni tashkil etish;
g) tasavvuf ta’limotining ilmiy asoslangan g‘oyalarini targ‘ib qilish, soxta tariqatchilikning oldini olish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish.
12. Qo‘mita va Akademiyaning O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzuridagi Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazini Vazirlar Mahkamasi bo‘ysunuviga o‘tkazish to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin.
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi islomshunoslik yo‘nalishidagi ilmiy tadqiqotlarni hamda din bilan bog‘liq jarayonlar bo‘yicha tahlillarni amalga oshiruvchi ilmiy-tadqiqot muassasasi etib belgilansin.
13. Quyidagilar Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazining qo‘shimcha vazifalari etib belgilansin:
a) Imom Moturidiy, Abu Muin Nasafiy kabi buyuk alloma ajdodlarimiz qoldirgan boy ma’naviy merosni o‘rganish, jahon ilm-fani rivojiga qo‘shgan beqiyos hissasini xalqimiz, ayniqsa, yoshlarga yetkazish, ular yaratgan asarlarning ilmiy-izohli tarjima va qiyosiy matnlarini nashr etish, mamlakatimiz hududida ro‘y bergan Birinchi va Ikkinchi Renessansning ilmiy-nazariy asoslarini tadqiq etish hamda Yangi O‘zbekiston taraqqiyotining ma’naviy poydevorini yaratishda ishtirok etish;
b) islom dinining insonparvarlik mohiyati, ma’rifiy-madaniy roli va rivojlanish yo‘nalishlarini ilmiy asosda o‘rganish va keng ommaga, jumladan, xalqaro jamoatchilikka yetkazish;
v) diniy ta’lim muassasalariga ilmiy-tadqiqot va o‘quv-uslubiy masalalarda hamda pedagog kadrlar va diniy xodimlarning malakasini oshirib borishda amaliy yordam ko‘rsatish;
g) ijtimoiy-ma’naviy muhit barqarorligini saqlash, yoshlarni yot g‘oyalar ta’siridan asrashga qaratilgan strategik ahamiyatga ega loyiha va tashabbuslarni ishlab chiqish.
14. Diniy-ma’rifiy sohadagi tashkilotlar faoliyatining samaradorligini oshirib borish maqsadida doimiy asosda faoliyat ko‘rsatuvchi Diniy-ma’rifiy sohada ta’lim, fan va ilmiy-tadqiqotga oid faoliyatni muvofiqlashtiruvchi kengash (keyingi o‘rinlarda – Muvofiqlashtiruvchi kengash) tashkil etilsin va uning tarkibi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Belgilansinki:
a) Muvofiqlashtiruvchi kengash diniy-ma’rifiy sohada ta’lim, fan va ilmiy-tadqiqot ishlarining barcha jarayonlarini muvofiqlashtirish masalalariga mas’ul bo‘lgan maslahat organi hisoblanadi;
b) Muvofiqlashtiruvchi kengashning ishchi organi vazifasini Qo‘mita amalga oshiradi;
v) Muvofiqlashtiruvchi kengash tomonidan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, Akademiya va boshqa diniy-ma’rifiy muassasalarning ta’lim va ilmiy-tadqiqotga oid faoliyati muvofiqlashtiriladi;
g) Muvofiqlashtiruvchi kengash majlislari har chorakda kamida bir marotaba o‘tkaziladi.
15. Quyidagilar Muvofiqlashtiruvchi kengashning asosiy vazifalari etib belgilansin:
a) “Uchinchi renessans – Yangi O‘zbekiston” g‘oyasi asosida buyuk ajdodlarimiz ilmiy merosida ulug‘langan vatanparvarlik, bag‘rikenglik kabi umuminsoniy g‘oyalarni aholi orasida keng targ‘ib etish yo‘nalishlarini belgilash;
b) diniy-ma’rifiy sohadagi muassasalar faoliyatini chuqur o‘rganib borish, o‘quv-tarbiya jarayoniga ilg‘or axborot-kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalar, innovatsion ishlanmalarni tatbiq etish hamda ilmiy va uslubiy faoliyatini muvofiqlashtirish;
v) soha tashkilotlarida to‘plangan ilmiy-uslubiy ishlanmalar va tajribalarni tahlil etish asosida ulardagi ta’lim mazmunini takomillashtirish va muvofiqlashtirish, o‘quv reja va fan dasturlarini ishlab chiqishda uzviylik tamoyillarini ta’minlash;
g) respublikaning barcha ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalarida bajariladigan diniy mavzudagi tadqiqotlar (dissertatsiyalar)ning mavzu va yo‘nalishlarining ahamiyati, dolzarbligi yuzasidan tegishli tavsiyalarni berish.
III. Diniy bag‘rikenglikni yanada mustahkamlash
16. Respublikada istiqomat qiluvchi turli din vakillarining Yangi O‘zbekiston taraqqiyotiga daxldorlik hissini oshirish, jamiyatda konfessiyalararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni yanada mustahkamlash maqsadida Qo‘mitaning Konfessiyalar ishlari bo‘yicha kengash (keyingi o‘rinlarda – Kengash) faoliyatini takomillashtirish haqidagi taklifiga rozilik berilsin. Bunda quyidagilar inobatga olinsin:
a) Kengash tarkibiga siyosiy arboblar, jamoatchilik faollari, dinshunos olim va mutaxassislarni kuzatuvchi sifatida kiritish;
b) Kengashga diniy konfessiyalarning muammolari bo‘yicha davlat va nodavlat tashkilotlarga so‘rov, murojaat va tavsiyalar yuborish huquqini berish;
v) Toshkent, Samarqand, Buxoro va Farg‘ona viloyatlarida hududiy kengashlar tashkil etish;
g) Kengash tomonidan turli konfessiyalarga oid diniy tashkilotlarning professional xizmatchilari o‘rtasida sport musobaqalari, intellektual o‘yinlar, madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkazish.
Kengashning yangilangan tarkibi 3-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
IV. Farmon ijrosini tashkil etish va nazorat qilish
17. Qo‘mita manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda qonunchilik hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
18. Mazkur Farmonning ijrosini samarali tashkil qilishga mas’ul va shaxsiy javobgar etib Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi S.D.Toshboyev belgilansin.
Farmon ijrosini nazorat qilish va ijro uchun mas’ul idoralar faoliyatini muvofiqlashtirish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N.Aripov hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining maslahatchisi R.Q.Davletov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi
Prezidenti Sh.MIRZIYOЕV
Toshkent shahri,
2025 yil 21 aprel