#xabar #uchrashuv
Shu yilning 23-26 oktyabr kunlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari boshchiligidagi delegatsiya Afg‘onistonda xizmat safarida bo‘ldi.
O‘zbekiston delegatsiyasi Afg‘oniston Bosh vaziri o‘rinbosari Abdulsalom Hanafiy, Irshod, haj va vaqf ishlari vaziri Nur Muhammad Saqib, Oliy ta’lim vaziri Neda Muhammad Nadim, Balh viloyati hokimi o‘rinbosari Abdulxodi Abu Idris va Kobul ulamolar kengashi raisi Muhammad Ruhoniy kabilar bilan muloqot o‘tkazdi.
Uchrashuvlarda tomonlar so‘nggi yillarda ikki davlat o‘rtasidagi aloqalar rivojlanib borayotgani, turli yo‘nalishlardagi hamkorlik munosabatlari, yaqin qo‘shnichilik va do‘stlik aloqalari mustahkamlanayotganini ta’kidladilar.
Xususan, Afg‘oniston tomoni davlatimiz rahbari bir necha bor dunyo hamjamiyatiga ushbu yurtda tinch va osuda hayot uchun taqdim etgan tashabbuslari o‘zining ijobiy samarasini berayotganini alohida qayd etdilar. Ayniqsa, O‘zbekistonning Afg‘oniston xalqiga va uning amaldagi hokimiyatiga ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, tinchlik qaror topishi va dolzarb muammolarni hal etishdagi yordamlari yuqori baholandi.
O‘z navbatida Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari yurtimiz taraqqiyotining yangi davrida barcha sohalar qatori, diniy-ma’rifiy jabhada ham keng ko‘lamli o‘zgarishlar bo‘layotgani, xususan, yangi masjid-madrasalar, ochilayotgani, Qur’oni karim kurslari faoliyat yuritayotgani, Fatvo markazi ish boshlagani, haj va umra qiluvchilar soni oshayotgani va Islom sivilizatsiyasi markazi kabi yirik loyihalar ishga tushirilayotganini alohida qayd etdilar. O‘zbekiston ulamolarining Afg‘oniston diyoriga tarixiy tashrifi ham mana shunday yangilanishlarning uzviy davomi ekani e’tirof etildi.
Din peshvolari o‘zbek va afg‘on xalqlarini azal-azaldan yagona din, mushtarak maqsadlar birlashtirib turishini ifodalash barobarida ulamolar hamkorligini yo‘lga qo‘yish, ilmiy-tadqiqot, ta’lim-tarbiya, o‘zaro tajriba almashish, malaka oshirish va diniy-ma’rifiy yo‘nalishlarda aloqalarni joriy etish yuzasidan o‘zaro fikr almashdilar.
Afg‘onistonlik mutasaddilar O‘zbekiston zamini qadim-qadimdan ilm-ma’rifat taraqqiy etgan yurt ekani, dunyo tamadduniga hissa qo‘shgan Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Bahouddin Naqshband kabi buyuk mutafakkirlar yetishib chiqqanini e’tirof etish barobarida ayni kunlarda ham ushbu diyorda turli sohalar jadal ravnaq topayotgani, ayniqsa, diniy sohada yaxshi natijalarga erishilayotganini e’tirof etdilar. Xususan, Irshod, haj va vaqf ishlari vaziri Nur Muhammad Saqib janoblari joriy yil mart oyidagi O‘zbekistonga qilgan tashrifi juda katta taassurot qoldirganini mamnuniyat bilan esga oldi.
Mezbonlar Balh viloyatida Imom Buxoriy madrasasi bunyod etilayotgani, O‘zbekiston – Afg‘oniston chegarasida barpo etilgan “Termiz xalqaro savdo markazi” erkin savdo zonasi hamda insonparvarlik yordamlari uchun Afg‘oniston xalqi nomidan O‘zbekiston rahbariyati va xalqiga minnatdorlik izhor etdilar.
Safar asnosida mamlakatimiz tomonidan barpo etilayotgan Balh viloyatidagi Imom al-Buxoriy madrasasi, Mozori Sharif shahrida joylashgan “Ravzai Sharif” masjid-majmuasi, Kobul shahridagi “Pag‘mon qasri” majmuasi kabilarni ziyorat qilindi. Shuningdek, Kobul shahrida joylashgan “Bobur” qadamjosida Qur’oni karim tilovat qilinib, buyuk shoir, iste’dodli sarkarda, boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda Zahiriddin Muhammad Bobur ruhi shod etildi.
O‘zbekiston ulamolarining Afg‘oniston safari ikki mamlakat din peshvolari hamkorlik aloqalarini yangi bosqichga olib chiqqani bilan ahamiyatli bo‘ldi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Oila qurish chog‘ida umr yo‘ldoshini tanlash borasida ota-onalar va bolalar, valiy – ishboshilar va muvallolar – ularning qo‘l ostidagilar orasida sodir bo‘ladigan kelishmovchiliklarni hal etishning eng oson va to‘g‘ri yo‘li, boshqa barcha muammolardagi kabi, shariatni hakam qilishdir. Shariatimiz esa, bu masalada ikki tarafning kelishib ish tutishini amr qilgan.
Shariat ota-ona va ularning o‘rnini bosuvchi ishboshilarga rahbarlik haqqini berish bilan birga, qo‘l ostilaridagi yosh yigit-qizlarning istagi, xohishini hisobga olishni, xususan, qizlarga nisbatan o‘ta mehribon bo‘lishni topshirgan. Ular o‘zlarining havoyi nafslariga berilib emas, shariat ta’limotlari asosida ish tutishlari lozim.
Shariat yosh yigit-qizlarga umr yo‘ldoshini tanlash huquqini berish bilan birga, bu nozik ishda – ularga mehribon bo‘lganlari, hayotiy tajribala-ri mavjud bo‘lganligi uchun ota-ona va ularning o‘rnini bosuvchi ishboshilar bilan maslahatlashib ish tutishni topshirgan. Bas, yoshlar ham o‘z havoyi nafslariga berilmasdan, shariat ta’limotlari asosida ish tutishlari lozim.
Alloh taologa shukrlar bo‘lsinkim, musulmon xalqlar bu masalada qadimdan oqilona yo‘l tutib kelganlar. Bu nozik masalada boshqalarga o‘rnak bo‘lganlar. Ota-onalar bolalarini go‘zal tarzda tarbiyalab voyaga yetkazganlar. Bolalar ota-onalariga itoatda, ularga yaxshilik qilishda, ularning roziliklarini topishda hech narsani ayamaganlar. Bolalar voyaga yetib, ularning nikohlanib, oila qurishlari vaqti kelganda, ikki taraf maslahat bilan shariatimiz ta’limotlari asosida ish tutganlar.
Afsuski, diniy ta’limotlardan uzoqlashish va boshqalardan ta’sirlanish oqibatida keyingi paytlarda bu masalada bir oz kelishmovchiliklar paydo bo‘lib, ko‘pchilikni tashvishga solmoqda. Bu borada turli muammolar paydo bo‘lib, ota-onalarni ham, bolalarni ham o‘ylantirib, iztirobga solib qo‘ymoqda.
Boshqa muammolar qatori, bu muammoni ham to‘g‘ri hal qilish oson. Buning uchun dinimiz ta’limotlarini qunt bilan o‘rganib, ularga ixlos bilan amal qilishimiz kerak bo‘ladi. Avval imkoni bo‘lmagan bo‘lsa, hozir bor.
Bolalarni yoshlikdan shu kabi ishlarga tayyorlab borish zarur. Ular ota-onalari va kattalar bilan bo‘ladigan munosabatlarini ehtirom va e’zoz asosida, odob-axloq bilan olib borishga odatlanishlari kerak. Ayniqsa, oila qurish va umr yo‘ldoshini tanlash kabi nozik hamda umr savdosi bo‘lgan ishlarda o‘zlarining bilim va tajribalari kamligini yoshlar aslo unutmasliklari lozim.
Ota-onalar ham bolalari katta bo‘lib qolganligini, ularning ham ko‘ngil xohishlari, o‘zlariga yarasha orzu-istaklari borligini hisobga olishlari kerak.
Gapning xulosasini aytadigan bo‘lsak, ikki taraf ham insof bilan, shariat ta’limotlarini oralarida hakam qilgan holda ish tutsalar, juda ham yaxshi bo‘ladi.
Mazkur shar’iy ta’limotlarga amal qilgan holda sovchilik, ko‘rishish, unashtirish, kelishish kabi ishlar amalga oshirilib bo‘lgandan keyin nikohlanish fursati yetadi.
"Baxtiyor oila" kitobidan