Cavol: Savol berishdan maqsad sunnatni inkor qilish emas. Faqat hozirgi kunda kimlardir hijoma, yana kimlardir donorlik qildiradilar. Avtohalokat va boshqa turli kasalliklar tufayli bemorlarga qon zarur bo‘lib qoladi. Shundan kelib chiqib, hozirgi davrda hijoma qildirgan yaxshimi yoki donorlikmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Siz so‘ragan narsa qon oldiruvchi bemorning holati va shifokorning unga bergan tavsiyasiga qarab belgilanadi. O‘zi sog‘lom, lekin qon oldirmoqchi bo‘lgan insonga siz aytgan mulohazalar tufayli donorlik afzal hisoblanadi. Chunki bunda insonlarga yordam berish, hayotini qutqarish kabi yaxshiliklar bor. Ammo mazkur donorlik beg‘araz bo‘lishi, ya’ni mablag‘ evaziga bo‘lmasligi kerak. Alloh taolo insonni aziz va mukarram etib yaratgani uchun, hur odamni va uning tana a’zolarini sotish aslo mumkin emas. “Fathi bobil inoya” kitobida bu haqda bunday deyilgan:
وَلاَ بيع أَجْزَاءِ آدَمِيِ لكرامته
“Inson mukarram bo‘lganligi uchun uning a’zolarini sotish mumkin emas”.
Lekin qon quyish zarurati tug‘ilganda xolis yordam beruvchi topilmay qolsa, bemor hayotini saqlab qolish uchun qon sotib olishga ruxsat beriladi.
Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi
#Maqola #Ixtilof #G‘uluv
Islomda "g‘uluv" din ilmini anglashda haddan oshishdir. Alloh taolo bunday ogohlantiradi: "Ayting: "Ey ahli kitoblar! Diningizda haddan oshmangiz va oldindan adashgan va ko‘plarni adashtirgan hamda to‘g‘ri yo‘ldan chalg‘iganlarning havoyi nafslariga ergashmangiz!" (Moida surasi, 77-oyat).
Rasululloh alayhissalom "Alloh taolo shariatda ziyoda chuqur ketuvchilar halok bo‘ldilar", deb uch marta aytishlarida, dinda haddan tashqari ziyodalik qilish insonni halok qilish bilan teng ekanligidan ogohlantirmoqdalar.
Dinda g‘uluvga ketish musulmon jamiyatlarida ixtilof va guruhbozlikka, fitnaga va oxir-oqibat aqidaning buzilishiga olib keladi. Islom tarixida xavorij, mo‘tazila va boshqa oqim va toifalarning vujudga kelishi ham, asosan, dinda g‘uluvga ketish natijasida sodir bo‘lgan.
Ayni vaqtda, g‘uluvga berilganlar dinni o‘ta og‘ir va mashaqqatli tushuntirganlari bois odamlar to‘g‘ri yo‘ldan adashib, undan bezib qoladilar. Dinda g‘uluvga ketish haqida so‘z yuritilganda aqidaparast oqimlarning aqidaviy masalalarda g‘uluvga ketganlari va ularning xatolari hamda bu e’tiqodlari sof islomiy ta’limotlarga naqadar zid ekanini eslamasdan iloji yo‘q.
G‘uluvga ketish, sarkashlik, itoatsizlik, manmansirash kabi illatlardan xoli bo‘lgan o‘tmish ajdodlarimiz dinimizni asrab-avaylab, bizgacha yetkazdilar. Shunday ekan, dinning musaffoligini asrash va uni kelajak avlodga asl xolicha yetkazish bizning vazifamizdir.
Abdug‘offor Hakimov, Mingbuloq tumani "Qo‘sh qishloq" jome masjidi imom-xatibi