Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

Alloh taoloning go‘zal ismlari (1 qism)

21.11.2024   4564   8 min.
Alloh taoloning go‘zal ismlari (1 qism)

Bismillahir Rohmanir Rohiym

EN GO‘ZAL ISMLAR ALLOHNIKIDIR
 

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Allohning chiroyli ismlari bor. U bilan duo qilinglar” (A’rof surasi, 180-oyat).

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taoloning to‘qson to‘qqizta – bir kam yuzta ismi bor. Kim ularni ixso qilsa (yod olsa), jannatga kiradi. Alloh toqdir, toqni yaxshi ko‘radi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz ushbu xadisda kelgan “ixso” kalimasini fakatgina yodlash emas, balki “uning ma’nolarini bilib, tafakkur kilish va unga muvofiq go‘zal xulq bilan xulqlanish lozim”, deganlar.

Lekin bu ism-sifatlar arab tilida bo‘lgani uchun ma’nolarini anglab, tafakkur kilish bizga kiyinchilik tug‘diradi. Shuning uchun xam ularning ma’nolarini bilish va uni siz azizlarga yetkazish maksadida ma’rifat gulshaniga safar kilishga karor kildik.

 

ALLOH TAOLONING GO‘ZAL ISMLARI:

اللهُ

1. Alloh.

Butun olamlarni yaratgan Xoliq, barcha maxluqot va mavjudot sig‘inadigan yagona ma’bud Ismi Zotidir. U Zotdan boshqaga nisbatan bu ism ishlatilmaydi.


الرَّحْمَنُ

2. Ar-Rahmon.

Bu sifat faqat Allohga xos bo‘lib, barchaga kofirga ham, mo‘minga ham mehribon va ne’mat beruvchi ma’nosini anglatadi. Rahmon sifatini Alloh taolodan boshqa hech kimga nisbatan ishlatib bo‘lmaydi.

 

الرَّحِيمُ

3. Ar-Rahiym.

Bu sifat xosroq bo‘lib, qiyomat kuni faqat mo‘minlarga rahm qiluvchi ma’nosini anglatadi.

 

المَلِكُ

4. Al-Malik.

Mulk (haqiqiy podsholik) Unikidir. Undan o‘zga ega yo‘q. Shuning uchun bandalar faqat Unga ibodat qilishlari lozim.

 

القُدُّوسُ

5. Al-Quddus.

Barcha ayblardan xoli, noloyiq sifatlardan pok. Mutlaq poklik Allohning o‘zigagina xosdir.

 

السَّلَامُ

6. As-Salom

Barcha nuqsonlardan salomat. Shuningdek, tinchlik, xotirjamlik va rohat beruvchi.

 

المُؤْمِنُ

7. Al-Mo‘min.

Iymon va omonlik beruvchi.

 

المُهَيمِنُ

8. Al-Muhaymin.

Hamma narsani qamrab oluvchi. Alloh bandalarning barcha holatlariga guvoh bo‘lib turadi. Undan hech narsa maxfiy qolmaydi.

 

العَزِيز

9. Al-Aziz.

Barchaning ustidan g‘olib. Undan biror narsa g‘olib kelolmaydi.

 

الْجَبَّارُ

10. Al-Jabbor.

Yaratganlarining ishlarini isloh etuvchi, nuqsonlarini tuzatuvchi.

 

المُتَكَبِّرُ

11. Al-Mutakabbir.

Kibriyosi va ulug‘ligi behad. Hamma narsadan ulug‘.

 

الخَالِقُ

12. Al-Xoliq.

Olamdagi hamma narsani o‘z xohishiga ko‘ra yaratuvchi, mutlaq vujudga keltiruvchi.


الْبَارِئُ

13. Al-Bori’.

Yo‘qdan paydo qiluvchi, vujudga keltiruvchi.

 

المُصَوِّرُ

14. Al-Musavvir.

Mahluqotlarning suvratini shakllantiruvchi, har bir narsaga o‘ziga xos suvrat beruvchi.

 

الغَفَّارُ

15. Al-G‘affor.

Bandalarining aybini o‘z fazli ila kechib yuboruvchi, mag‘firat qiluvchi.


القَهَّارُ

16. Al-Qahhor.

Barcha maxluqotlarini o‘z hukmiga yuritib va qudrati ila bo‘ysundirib turuvchi.


الوَهَّابُ

17. Al-Vahhob.

Ne’matlarni behisob beruvchi.

 

الرَزَّاقُ

18. Ar-Razzoq.

Ko‘plab rizq beruvchi.


الفَتَّاحُ

19. Al-Fattoh.

Ko‘plab narsalarni ochuvchi. O‘z rahmati xazinasini bandalarga ochuvchi.
 

العَلِيمُ

20. Al-Aliym.

Har bir narsani biluvchi. Bo‘lgan va bo‘ladigan, avvalgi va oxirgi, zohir va botin narsalarning barchasini biluvchi.

 

القَابِض

21. Al-Qobiz.

Ruhlarni qabz qiluvchi. Xohlagan kishisining rizqini qabz qiluvchi. Qalblarni qabz qiluvchi.


البَاسِط

22. Al-Bosit.

Xohlagan bandasining rizqini, (ruhini) qalbini keng qiluvchi.


الخَافِض

23. Al-Xofiz.

Pasaytiruvchi. Kofir va fosiqlarning martabasini xor-zor qilib pasaytiradi.

 

الرَافِع

24. Ar-Rofi’.

Ko‘taruvchi. Mo‘min va taqvodorlarning martabasini azizu mukarram qilib ko‘taradi.


المُعِزُّ

25. Al-Mu’izz.

Aziz qiluvchi. Kimni xohlasa to‘g‘ri yo‘lga solib aziz qiladi.

 

المُذِلُّ

26. Al-Muzill.

Xor qiluvchi. Kimni xohlasa xor qiladi.


السَّمِيعُ

27. As-Samiy’.

Har bir narsani eshituvchi.
 

البَصِيرُ

28. Al-Basiyr.

Har bir narsani ko‘ruvchi.

 

الحَكَم

29. Al-Hakam.

Adolatli hukm qiluvchi.


العَدْل

30. Al-Adl.

Mutlaq adolat qiluvchi.

 

اللَّطِيفُ

31. Al-Latiyf.

O‘ta lutf ko‘rsatuvchi. Barcha narsalarning nozik va daqiq joylarigacha biluvchi.

 

الخَبِيرُ

32. Al-Xobiyr.

Hamma narsadan o‘ta xabardor.

 

الحَلِيمُ

33. Haliym.

G‘azabi qo‘zimaydigan va iqob qilishga shoshilmaydigan.
 

Davron NURMUHAMMAD

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   12710   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari