Sayt test holatida ishlamoqda!
29 May, 2025   |   2 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:54
Peshin
12:25
Asr
17:32
Shom
19:51
Xufton
21:25
Bismillah
29 May, 2025, 2 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Ayolning chiroyiga aldanmang

11.12.2024   3543   4 min.
Ayolning chiroyiga aldanmang

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ayol to‘rt narsa uchun nikohlanadi: moli uchun, nasabi uchun, jamoli uchun va dini uchun. Sen dindorini tanlagin, qo‘ling tuproqqa qorilgur”, dedilar (Imom Buxoriy, imom Muslim rivoyati).


Har bir qizga uni go‘zal, jozibador va mahliyo deb maqtashlari yoqadi.

Ammo savol tug‘iladi: go‘zallik nima?

Go‘zallik – bu upa, ro‘molcha, krem, lab bo‘yog‘i va ko‘z bo‘yog‘imi?

Yoki sochning rangi, uzunligi, turmacha shakli, belning aylanasi, oyoqlarning chiroyli shakli, yuzning o‘tkir chizmalarimi?

Go‘zallik – faqat kiyim, sumka, tufli yoki ko‘zoynakmi?

Ayollar shunday deb o‘ylashadi.

Ayollar doimo o‘z tashqi ko‘rinishi, o‘lchamlari, ko‘z va lablar atrofiga chizilgan naqshlari haqida o‘ylaydi.

Ular go‘zallikni yuzda chizish mumkin, deb o‘ylashadi. Turli pardozlar va aksessuarlar orqali go‘zallik yaratish mumkin, deb ishonishadi. Ammo ular unutmasinlarki, buning hammasi faqat sirtqi bo‘yoq.

Bu bo‘yoq bir yuvinishda yoki terlagan paytda yuvilib ketishi mumkin. Hatto bu sun’iy go‘zallik erkaklarni hayratga solishi mumkin, ammo u doimiy bo‘lmaydi.

Hatto ayolning tengsiz jismoniy o‘lchamlari ham tug‘ruqdan keyin o‘zgarishi mumkin.

Tashqi go‘zallik doimo yo‘q bo‘lib ketadi. U faqat bitta “qopqon” rolini o‘ynaydi. Chiroy ayolga erkakni o‘ziga jalb etish uchun berilgan vaqtinchalik hadiyadir.

Shuning uchun, ayolning go‘zalligi haqida hukm chiqarishdan avval uning ichki xususiyatlari, ruhiy dunyosiga nazar soling. Go‘zallik – bu odob-axloq, poklik va mehribonlik.

Go‘zallik – bu mehr-shafqat, muhabbat, onalik tuyg‘ulariga boy qalb.

Insoniylikning yuksak darajasi – o‘z tilini, qo‘lini, qalbini va hatto tasavvurlarini pok saqlay olish. Bularning har biri go‘zallikning alohida bir ko‘rinishi.

Shuningdek, yaxshi xulq-atvor, sabr-toqat, kechirimlilik va oddiylik – go‘zallikning ajralmas qismlaridir. Nozik, sezgir ruh, ochiq va rostgo‘y tabiat ham go‘zallikning belgilaridir.

Endi tasavvur qiling, tashqi jihatdan go‘zal bo‘lgan ayol yomon xulqli, makkor, yolg‘onchi va dunyoviy qiziqishlarga to‘la bo‘lsa, uning yuzining go‘zalligi qanday ahamiyatga ega?

Qanday qiymatga ega, agar jozibali lablardan faqat zaharli so‘zlar chiqsa? Yoki chiroyli oyoqlar qo‘pol harakatlar uchun ishlatilsa? Yoki yasangan sochlar ostida aql bo‘lmasa?

Agar bir ayol haqiqiy go‘zallikka ega bo‘lsa, uni faqat tashqi ko‘rinish bilan emas, balki uning shaxsiyati, ma’naviyati va ruhiy olami bilan baholash kerak.

Shuning uchun ayolga hukm chiqarishda faqat ko‘zlar bilan qaramang, balki aqlingiz bilan kuzating. Chunki tashqi ko‘rinish qo‘pol xato qilishi yoki xayolning qurboniga aylantirishi mumkin.

Birinchi qarashdagi go‘zal ko‘rinish chalg‘ituvchi bo‘lishi mumkin. Bunday paytda hislar to‘lqini va hayajon botqog‘i ostida ko‘rish qobiliyati yo‘qoladi. Shunda hatto maymunsimon yuzlar farishtasimon bo‘lib ko‘rinishi mumkin.

Ayol – bu kitob. Uni avvalo aqlingiz bilan o‘qing, tashqi muqovasiga qaramasdan, ichida nima yozilganini tushunib oling.

Hissiyotlar o‘rniga tanqidiy fikrlash usuli bilan yaqinlashing. Aks holda, go‘zal ko‘rinish bilan niqoblangan asl haqiqatni kech anglashingiz mumkin.

Ayollar bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun aql bilan harakat qiladilar va sizni avvalo oshiqqa aylantirib, aqlingizni yo‘qotishingizga harakat qiladilar.

Shunday qilib, ko‘pgina erkaklar haqiqatni juda kech anglaydilar. Haqiqatni anglaganlar esa falsafiy yo‘nalishga burilib, “go‘zallik” haqida o‘ylay boshlaydilar va go‘zallikning o‘ziga oshiq bo‘lib ketadilar.

Ammo hatto bunday falsafiy inson ham ayolning aqlli harakatlaridan chetda qolmasligi mumkin. Chunki ayollar har doim o‘zlari bilan birga “alohida qo‘shimcha kitob” olib yurishadi...

Homidjon domla ISHMATBЕKOV
Doktor Mustafa Mahmud
ning Shayton hukm suradi asaridan
Tuzoqqa tushish parchasi

Boshqa maqolalar

Makkai Mukarramaning Qur’onda kelgan ismlari

23.05.2025   8004   5 min.
Makkai Mukarramaning Qur’onda kelgan ismlari

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

1. Makka.

«Makka»ning lug‘aviy ma’nosi halok etdi, noqis qildi, demakdir. Bu yurtning Haram deb nomlanishiga sabab — u gunohlarni kamaytiradi va ularni yo‘q qiladi yoki u yerda zulm qilgan kishi halok etiladi. Ya’ni, u zo‘ravonlarni halok qiladi, g‘ururlarini ketkazadi.


2. Bakka.

Alloh taolo Qur’oni Karimda marhamat qiladi: «Odamlarga muborak, olamlarga hidoyat qilib qo‘yilgan birinchi uy Bakkadagi uydir» (Oli Imron surasi, 96-oyat).

«Bakka» so‘zining lug‘aviy ma’nosi buzish, ajratish, bekor qilish, iftixorni rad qilish, pasaytirish, bo‘ysundirish, deganidir. Makkaning Bakka deb nomlanishi u yerda odamlarning izdihom qilib to‘planishi yoki Makka zo‘ravonlarining bo‘yinlarini egish ma’nosi borligi sababidandir. Zero, Alloh taolo zo‘ravonning g‘ururini sindirganidan keyingina u Makkani qasd qiladi. Makka mutakabbirlarining g‘ururini pasaytirish ma’nosidadir. Bakka deganda iroda qilinadigan joy haqida to‘rtta qavl bor:

- u Ka’ba joylashgan o‘rinning ismidir;

- u Baytullohning atrofi, Makka va uning yonidagi joylardir;

- u masjid va Baytullohning nomidir;

- Makka – haramning hammasi uchun qo‘yilgan ism. Albatta, Bakka – bu Makka deganidir. («Zod al-Musir fi ilmit-tafsir», «Qomus al-Muhit»)


3. Ummul-Quro.

Alloh taolo Qur’oni Karimda aytadi:

«Bu (Qur’on) bir muborak, o‘zidan oldingi kitoblarni tasdiqlaydigan, barcha qishloqlarni (va shaharlarning) onasi – markazi bo‘lmish (Makka ahlini) hamda uning atrofidagi kishilarni (oxirat azobidan) ogohlantirishingiz uchun O‘zimiz nozil qilgan Kitobdir» (An’om surasi, 92-oyat).

Makka — qishloqlarning onasi. Uning bunday deb nomlanishi haqida ham to‘rtta so‘z bor:

- Yer Makkaning pastki qismidan tekislangan. U yerning kindigida va dunyoning o‘rtasida joylashgandir. Ya’ni, yer kurrasi sathidagi quruqlikdir. Makkai Mukarrama atrofida yer yuzi tartib bilan taqsimlangan. Makka quruq yerning markazi hamda yer kurrasi sathidagi barcha shaharlardan namoz uchun yuzlaniladigan tomondir.

Ilmiy falakiyot tadqiqotlari Makkai Mukarramaning ko‘ksiga bino etilgan Ka’ba Yerning markazida, deb isbotlagan.

- U yer eng qadimiy joydir.

- Ka’ba barcha odamlar yuzlanadigan qibladir.

- U obro‘-e’tibor jihatidan qishloqlarning eng buyugidir.


4. Al-Balad.

Bu yerda «balad» so‘zidan maqsad Makkadir.


5. Baladul amin.

Ibn Javziy: «Bundagi shahar Makkai Mukarramadir. Johiliyatda ham, Islomda ham qo‘rqoqlar bu shaharda omon yurishgan», deganlar.


6. Baldatu.

Ibn Javziy: «U Makka shahri», deb aytganlar.


7. Haroman amina.

Bu shahar tarix mobaynida qanday din yoki mazhab bo‘lishidan qat’i nazar, tinch-osoyishta bo‘lib kelgan. U yerga faqat ehromdagina kirilgan. Agar biror xavf yetgudek bo‘lsa, o‘sha tinch joyga qochib kirishgan. Bu osoyishtalik nafaqat inson, balki hayvonot va nabototni ham o‘z ichiga olgan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu haqda: «Albatta, bu shahar yeru osmon xalq qilinganidan beri Alloh u yerda (hayvon ovlash, o‘simlikni payhonlashni) harom qilgan», deganlar.

To qiyomat kunigacha Alloh harom etgani sababli u yerda biror tikanni uzish yoki ovni haydab ketish haromdir.


8. Vodin g‘oyri ziy zar’in.

Ibn Javziyning aytishlaricha, «ekin o‘smaydigan vodiy» Makka shahri bo‘lib, u yerda ekin o‘smaydi, suv ham bo‘lmaydi.


9. Ma’ad.

Ibn Abbos aytadilar: «Ya’ni, sizni Makkaga, albatta, qaytarguvchidir».


10. Qorya.

Ibn Javziy: «Qishloqdan murod, Makka shahridir», deganlar.


11. Masjidul Harom.

Bundan to‘rt ma’no nazarda tutiladi:

- Ka’ba;

- Ka’ba va uning atrofidagi masjid;

- Makkaning jamiki joyi;

Qatoda: «Masjidul Harom Makkadir», dedilar.

- Haramning barcha joyi;

Ibn Abbos va Ato: «U Haramning jamiki yeridir», deyishgan.

«Makka, Ka’ba, Zamzam tarixi, haj va umra manosiklari» kitobidan.