Bismillahir Rohmanir Rohiym
Banda Alloh taoloni zikr qilish bilan ko‘z tegishidan o‘zini saqlashi mumkin. Fotiha, oyatul kursi, ixlos, muavvizatayn ya’ni falaq va nos suralarini o‘qib yurish, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘rgatgan duolarni qilish tavsiya etiladi. U zot alayhissalom avvalo o‘zlariga, so‘ngra Hasan va Husayn nabiralariga:
أعِيذُكُمَا بِكَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّةِ مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ وَهَامَّةٍ وَمِنْ كُلِّ عَيْنٍ لاَمَّةٍ
“U’iyzukuma bikalimatillahit tammati min kulli shaytonin va hammah va min kulli ’aynin lammah”, duosini o‘qib: “Bu duo otangiz Ismoil va Is'hoq alayhimussalomning panoh tilaydigan duolari”, deb aytar edilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Demak, kimki Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sunnatlariga muvofiq sura va duolarni o‘qib yurishga odatlansa, odamlarning yomon ko‘z va nazarlaridan himoyalangan bo‘ladi.
Shuni unutmangki! Har bir insonning o‘zi bilmagan holda boshqalarga ko‘zi tegishi mumkin. Chunki faqat “Mashaa Alloh” yoki “Barakalloh” deganlardan boshqa har bir insonning ko‘zi tegib qoladi. Hatto o‘z yaqiningizga ham o‘zingiz bilmagan holda ko‘zingiz tegish mumkin.
Shuning uchun, banda o‘zini hayrtaga soladigan biror narsani ko‘rib qolganida “Mashaa Alloh” yoki “Barakalloh” deb Alloh taoloni zikr qilishni unutmasligi lozim.
Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi: «Bog‘ingga kirganingda: “Allohning xohlagani, Allohdan boshqada quvvat yo‘q”, desayding» (Kahf surasi, 39-oyat).
Hatto bir odam o‘zining bog‘iga kirganida bog‘ning chiroyligidan hayratlanib “Masha Alloh” deyishni unutsa, o‘ziga-o‘zi ziyon yetkazib qo‘yadi. Shuning uchun har bir inson o‘zida, oilasida yoki biror narsada uni hayratga soladigan ishni ko‘rganida “Masha Alloh”, “Barakalloh” deb aytishni esdan chiqarmasligi lozim.
Ko‘z tegishidan saqlanishning yo‘llaridan biri bu – banda ko‘z tegishi va odamlarning hasadiga duchor bo‘lmaslik uchun imkon qadar diqqatni jalb qiladigan ishlardan o‘zini saqlashi lozim.
Shuningdek, haddan tashqari ko‘z tegishidan qo‘rqavermaslik, hamma narsadan shubha qilavermaslik, shaytonning vasvasalariga uchmaslik kerak. Har bir ishning o‘z mezoni bor. Buning uchun ko‘z tegishiga butkul be’tibor, beparvo bo‘lmaslik va haddan tashqari shaytonning vasvasasiga uchib, chuqur ketmaslik darkor.
Ko‘z tegishini muolaja qilishning ikki yo‘li bor
Birinchisi, agar sizga kimning ko‘zi tekkanini bilsangiz ko‘zi tekkan odam tahorat olishi lozim. Yuqoridagi rivoyatda kelganidek Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Omir ibn Robi’aga tahorat qilishni buyurganlar. Keyin Omir qo‘llari, tirsaklari, tizzalari, oyoq atroflari va izorining ichini yuvib, so‘ng o‘sha yuvingan suvini Sahlning ustidan quygan. Shunda Sahl ibn Hunayf hech qanday zarar ko‘rmagandek yurib ketgan.
Demak, banda kimning ko‘zi tekkanini bilsa, undan tahorat olishini so‘rashi lozim ekan. Shunda so‘raluvchi aslo g‘azablanmasligi, “Yo‘q, men senga hasad qilmaganman, mening ko‘zim tegmaydi” deb aytmasligi kerak. Chunki ba’zan inson o‘zi bilmagan holda, hatto, hasad qilmaganida ham ko‘zi tegishi mumkin.
Ikkinchi yo‘l – agar kimning ko‘zi tekkanini bilmasangiz, unda fotiha, oyatul kursi, ixlos va muavvizatayn suralarini qayta-qayta o‘qish kerak.
Jabroil alayhissalom Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelib: “Bemor bo‘ldingizmi?” deb so‘raganida u zot alayhissalom: “Ha”, deganlar. Shunda Jabroil alayhissalom: “Bismillahi urqiyka. Min kulli shayin yu’ziyka. Min sharri kulli nafsin av aynin hasidin Allohu yashfiyka. Bismillahi urqiyka”, deb aytganlar (Imom Muslim va Imom Termiziy rivoyati).
Bu Jabroil alayhissalomning Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bemor bo‘lgan vaqtlarida shifo so‘rab qilgan duolaridir. Bundan tashqari ulamolar bemor bo‘lganda Qur’oni karimdagi ushbu oyatlarni o‘qishni tavsiya qilganlar:
“So‘ng takror-takror nazar sol, nazar senga istaganini topa olmay, horib-charchagan holda qaytadir” (Mulk surasi, 4-oyat).
“Va kofirlar zikrni eshitayotganlarida seni ko‘zlari bilan toydirmoqchi bo‘ldilar va, albatta, u jinnidur, derlar. Holbuki, u butun olamlarga eslatmadan o‘zga narsa emas” (Qalam surasi, 51-52-oyatlar).
Aslida Qur’oni karimning har bir oyati mo‘minlar uchun shifodir. Lekin yuqoridagi oyatlar aynan ko‘z tegishi bilan bog‘liq kasalliklarni davolashda samarali sanaladi. Ularni har inson o‘ziga, farzandlariga o‘qib yurishi lozim.
Shu o‘rinda bir muhim masalaga ham to‘xtalib o‘tsak. Inson aslo folbin, kohin, sehrgar, arrofning oldiga bormasligi shart. Chunki ular Alloh taolo va Uning Rasuli qaytargan amallarni qiladilar. Ularga ishonish og‘ir gunohdir. Shuning uchun, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularning oldiga borishdan qattiq qaytarganlar.
Tonggi va tungi zikrlarni qilishni ham unutmang. Chunki bu ko‘z tegishidan saqlanishning eng samarali yo‘llaridan biridir.
Alloh taolodan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ergashimizga, u zotning sunnatlariga amal qilishimizga tavfiq berishini, yomon ko‘zdan, hasadchilarning hasadidan, inson va jinlarning yomonligidan asrashini so‘raymiz.
Davron NURMUHAMMAD
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
1. Makka.
«Makka»ning lug‘aviy ma’nosi halok etdi, noqis qildi, demakdir. Bu yurtning Haram deb nomlanishiga sabab — u gunohlarni kamaytiradi va ularni yo‘q qiladi yoki u yerda zulm qilgan kishi halok etiladi. Ya’ni, u zo‘ravonlarni halok qiladi, g‘ururlarini ketkazadi.
2. Bakka.
Alloh taolo Qur’oni Karimda marhamat qiladi: «Odamlarga muborak, olamlarga hidoyat qilib qo‘yilgan birinchi uy Bakkadagi uydir» (Oli Imron surasi, 96-oyat).
«Bakka» so‘zining lug‘aviy ma’nosi buzish, ajratish, bekor qilish, iftixorni rad qilish, pasaytirish, bo‘ysundirish, deganidir. Makkaning Bakka deb nomlanishi u yerda odamlarning izdihom qilib to‘planishi yoki Makka zo‘ravonlarining bo‘yinlarini egish ma’nosi borligi sababidandir. Zero, Alloh taolo zo‘ravonning g‘ururini sindirganidan keyingina u Makkani qasd qiladi. Makka mutakabbirlarining g‘ururini pasaytirish ma’nosidadir. Bakka deganda iroda qilinadigan joy haqida to‘rtta qavl bor:
- u Ka’ba joylashgan o‘rinning ismidir;
- u Baytullohning atrofi, Makka va uning yonidagi joylardir;
- u masjid va Baytullohning nomidir;
- Makka – haramning hammasi uchun qo‘yilgan ism. Albatta, Bakka – bu Makka deganidir. («Zod al-Musir fi ilmit-tafsir», «Qomus al-Muhit»)
3. Ummul-Quro.
Alloh taolo Qur’oni Karimda aytadi:
«Bu (Qur’on) bir muborak, o‘zidan oldingi kitoblarni tasdiqlaydigan, barcha qishloqlarni (va shaharlarning) onasi – markazi bo‘lmish (Makka ahlini) hamda uning atrofidagi kishilarni (oxirat azobidan) ogohlantirishingiz uchun O‘zimiz nozil qilgan Kitobdir» (An’om surasi, 92-oyat).
Makka — qishloqlarning onasi. Uning bunday deb nomlanishi haqida ham to‘rtta so‘z bor:
- Yer Makkaning pastki qismidan tekislangan. U yerning kindigida va dunyoning o‘rtasida joylashgandir. Ya’ni, yer kurrasi sathidagi quruqlikdir. Makkai Mukarrama atrofida yer yuzi tartib bilan taqsimlangan. Makka quruq yerning markazi hamda yer kurrasi sathidagi barcha shaharlardan namoz uchun yuzlaniladigan tomondir.
Ilmiy falakiyot tadqiqotlari Makkai Mukarramaning ko‘ksiga bino etilgan Ka’ba Yerning markazida, deb isbotlagan.
- U yer eng qadimiy joydir.
- Ka’ba barcha odamlar yuzlanadigan qibladir.
- U obro‘-e’tibor jihatidan qishloqlarning eng buyugidir.
4. Al-Balad.
Bu yerda «balad» so‘zidan maqsad Makkadir.
5. Baladul amin.
Ibn Javziy: «Bundagi shahar Makkai Mukarramadir. Johiliyatda ham, Islomda ham qo‘rqoqlar bu shaharda omon yurishgan», deganlar.
6. Baldatu.
Ibn Javziy: «U Makka shahri», deb aytganlar.
7. Haroman amina.
Bu shahar tarix mobaynida qanday din yoki mazhab bo‘lishidan qat’i nazar, tinch-osoyishta bo‘lib kelgan. U yerga faqat ehromdagina kirilgan. Agar biror xavf yetgudek bo‘lsa, o‘sha tinch joyga qochib kirishgan. Bu osoyishtalik nafaqat inson, balki hayvonot va nabototni ham o‘z ichiga olgan.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu haqda: «Albatta, bu shahar yeru osmon xalq qilinganidan beri Alloh u yerda (hayvon ovlash, o‘simlikni payhonlashni) harom qilgan», deganlar.
To qiyomat kunigacha Alloh harom etgani sababli u yerda biror tikanni uzish yoki ovni haydab ketish haromdir.
8. Vodin g‘oyri ziy zar’in.
Ibn Javziyning aytishlaricha, «ekin o‘smaydigan vodiy» Makka shahri bo‘lib, u yerda ekin o‘smaydi, suv ham bo‘lmaydi.
9. Ma’ad.
Ibn Abbos aytadilar: «Ya’ni, sizni Makkaga, albatta, qaytarguvchidir».
10. Qorya.
Ibn Javziy: «Qishloqdan murod, Makka shahridir», deganlar.
11. Masjidul Harom.
Bundan to‘rt ma’no nazarda tutiladi:
- Ka’ba;
- Ka’ba va uning atrofidagi masjid;
- Makkaning jamiki joyi;
Qatoda: «Masjidul Harom Makkadir», dedilar.
- Haramning barcha joyi;
Ibn Abbos va Ato: «U Haramning jamiki yeridir», deyishgan.
«Makka, Ka’ba, Zamzam tarixi, haj va umra manosiklari» kitobidan.