1. Ixlos va taqvo
Ro‘za – Alloh uchun qilingan ibodatdir. Unda riyo va namoyishkorlik bo‘lmaydi, chunki ro‘za tutgan odamni faqat Alloh biladi. Qur’onda bunday deyilgan: “Ey iymon keltirganlar! Sizdan oldingilarga farz qilinganidek, sizga ham ro‘za farz qilindi. Shoyadki, taqvoli bo‘lsangiz!” (Baqara, 183).
2. Sabr va iroda kuchini mustahkamlash
Ro‘za insonni nafsiga qarshi mustahkam qilib, uning irodasini kuchaytiradi. Ochlik va chanqoqqa sabr qilish orqali kishi hayotdagi boshqa sinovlarga ham chidamli bo‘ladi.
3. Shukr va qadriyatni anglash
Inson odatda ne’matlarning qadrini uni yo‘qotganda biladi. Ro‘za tutish orqali kishi taom, suv va boshqa ne’matlarning ahamiyatini his qiladi va Allohga shukr qilishni o‘rganadi.
4. Haqiqiy boylik taqvoda ekanini tushunish
Ro‘za tutgan odam, xoh u boy yoki kambag‘al bo‘lsin, bir xil ahvolga tushadi. Bu esa insonga moddiy boylikdan ko‘ra ma’naviy boylik muhimroq ekanini ko‘rsatadi.
5. Sog‘liq va tibbiy foydalari
Ro‘za organizmni tozalaydi, hazm tizimini dam oldirib, turli kasalliklardan himoya qiladi. Ilmiy tadqiqotlar ro‘zaning toksinlarni yo‘qotishga va metabolizmni yaxshilashga yordam berishini ko‘rsatgan.
6. Ro‘za va ijtimoiy birdamlik
Kambag‘allar va muhtojlarning ahvolini his qilish orqali insonda mehr-oqibat, xayriya va zakot berish hissi uyg‘onadi. Bu jamiyatda hamdardlik va birdamlikni mustahkamlaydi.
7. Duolarning qabul bo‘lishi
Ro‘zadorning duosi rad etilmaydi, chunki u Alloh uchun sabr qilib, uning roziligini istagan holda ibodat qiladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uchta odamning duosi rad etilmaydi: ro‘zadorning iftor vaqtidagi duosi, odil podshohning duosi va mazlumning duosi” (Imom Termiziy rivoyati).
8. Ruhiy poklanish
Ro‘za nafaqat jismoniy, balki ruhiy poklanishdir. U insonni gunohlardan tiyishga, yaxshi xulq-atvorga, gunoh va yomonliklardan uzoqlashishga o‘rgatadi.
Ro‘za inson hayotining barcha jabhalariga ijobiy ta’sir ko‘rsatuvchi ulkan ibodatdir. U nafaqat savobli amal, balki insonni ma’naviy va jismoniy jihatdan yuksaltiruvchi buyuk hikmatdir.
Alloh barchamizga ro‘zaning haqiqiy hikmatlarini anglab, uni chuqur his qilishni nasib etsin!
Homidjon qori ISHMATBЕKOV
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Shayx Muhammad Mutavalliy Sha’roniy rahmatullohi alayh aytadilar:
"Bir kuni Ramazon oyida shomdan bir soat avval uyga qaytayotgan edim. Shu paytda masjiddagi darsimga ba’zan tashrif buyuradigan faqir odam meni to‘xtatdi. U meni qattiq quvonch bilan quchoqlab, ko‘z yoshlari bilan: — Sizdan iltimos qilaman, Alloh yuzi uchun, bugun mening uyimda iftor qiling! — dedi.
Shayx shunday davom etadi:
— Uning iltijosi tilimni tutib qo‘ydi, xohishi yuragimni zabt etdi va meni Alloh yuzi bilan so‘ragani qalbimni yoritdi.
Men unga: — Birodar, ahlim meni kutayapti, holatim bunga mos emas. Ammo...
Shunday desam-da, o‘zimni u kishi bilan yurib ketayotganimni sezdim. Uning uyini qayerdaligini ham, sharoiti qandayligini ham bilmasdim, shu qadar muhimi, iftorga ozgina vaqt qolgan edi.
Uning uyiga yetib borganimizda, bir xonali uy, oshxona va kichik ochiq bir hovli ekan. Uning uyi biron kishidan sotib olingan binoning tom qismida joylashgan bo‘lib, alohida kirish yo‘li va eski yog‘och zinasi bor edi. Zina ikki kishi bir vaqtda chiqishga dosh bera olmasdi, u eskirgan va arang turgan taxtalardek tuyuldi.
U odam haddan tashqari xursand edi. U menga minnatdorlik so‘zlarini aytib: — Qarang, ustoz, bu uy menga tegishli! (Albatta, barcha mulk Allohniki). Dunyoda hech kim mendan bir tiyin ham talab qila olmaydi! Qarang, ustoz, quyosh ertalab xonamga nur sochadi, kechqurun esa qarshi tomondan botadi. Men tong va shom oldidan shu yerda Qur’on o‘qiyman. Xotinim Alloh undan rozi bo‘lsin, ana u yerdagi oyna oldida o‘tirib, men uchun duo qiladi. Vallohi, ustoz, o‘zimni juda baxtiyor his qilaman, xuddi jannatda yashayotgandek!
Shayx shunday davom etadi:
— Bu so‘zlar go‘yo yuragimda jo‘r bo‘lib turardi. Men ehtiyotkorlik bilan zinadan chiqarkanman, yog‘ochlar sinmasin deb qo‘rqardim.
Biroz vaqt o‘tib, xonaga kirdik. Men o‘tirdim, u esa rafiqasi tomon yo‘l oldi. Shunda uning past ovozda: — Ustoz bugun bizning uyda iftor qiladilar, hozir taom tayyorla, — degan so‘zlari eshitildi. Xotini esa qiynalgan holda: — Vallohi, uyda birgina fuldan (bug‘doy yoki no‘xatdan tayyorlangan taom) boshqa hech narsa yo‘q. Iftorga ham yarim soat qoldi, bizda hatto tayyorlashga mahsulot ham yo‘q! — dedi.
Shayx:
— Bu muloqotning barchasini eshitib turdim. Shunda uy sohibiga bunday dedim: — Birodar, sizdan bir iltimosim bor: men bilan birga masjidga yuring, u yerda birodarlarimiz bilan birga iftor qilamiz. Keyin men siz bilan uyingizga qaytaman va sizga duo qilaman.
Uy sohibi rozi bo‘ldi va ular birgalikda masjidga yo‘l olishdi. Masjidda jamoat bilan birga iftor qilishdi va ibodat qilishdi. Keyin shayx va uy sohibi uning uyiga qaytishdi. Shayx unga va uning oilasiga duo qildi va ular bilan suhbatlashdi. Bu voqea uy sohibining qalbida chuqur iz qoldirdi va uning iymonini mustahkamladi.
Bu qissa bizga mehr-muhabbat, saxovat va birodarlikning ahamiyatini ko‘rsatadi. Shayxning uy sohibining holatini tushunib, uning ehtiromini saqlab, uni masjidga taklif qilishi va u yerda jamoat bilan birga iftor qilishlari ularning har ikkisi uchun ham barakotli bo‘ldi. Bu holat bizga insonlar o‘rtasidagi mehr-muhabbat va hamjihatlikning qanchalik muhim ekanligini eslatadi".
Homidjon domla ISHMATBЕKOV