Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Mart, 2025   |   20 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:08
Quyosh
06:27
Peshin
12:35
Asr
16:47
Shom
18:38
Xufton
19:51
Bismillah
20 Mart, 2025, 20 Ramazon, 1446

Odamlarga yaxshi gaplar ayting!

27.02.2024   970   4 min.
Odamlarga yaxshi gaplar ayting!

Odamlarga xitob qilayotganingizda eng chiroyli so'zlardan foydalanib, chiroyli tarzda gapiring. Zero, Alloh taolo marhamat qiladi: “Odamlarga yaxshi gaplar aytingiz”(Baqara surasi, 83-oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Yarimta xurma bilan bo'lsa ham o'zingizni do'zaxdan saqlang. Agar kimki buni topolmasa, shirin so'z bilan!”.

Gapingiz orasida to'xtab-to'xtab, shoshmasdan gapiring, toki eshitayotgan odam maqsadingizni tushunsin, uning mag'zini chaqsin!

Oisha roziyallohu anhodan bunday deganlari rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xuddi sizlardek gapirardilar, lekin gap orasida to'xtalish(pauza) qilib gapirardilar va shu orqali o'tirganlar u zotning gaplarini yodlab qolishardi”.

Oisha onamiz yana shunday degan ekanlar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday ohista gapirar edilarki, gaplarini sanashga ham imkon bo'lardi”.

Sizni tinglayotgan odamning fahmiga loyiq tarzda xitob qiling. U tushunadigan so'zlarni ishlatib gapiring. Yo'qsa yomon gumonga borib qoladi, ya'ni agar siz uning ilmiy saviyasidan yuqoriroq saviyada gapirib qo'ysangiz, u buni istehzo qilish, pastga urish deb o'ylab qoladi.

Kamgap bo'lishga harakat qiling. Iloji bo'lsa, savolga javob berish, nasihat qilish, amri ma'ruf, nahyi munkar qilish yoxud Allohga chaqirishdan tashqari holatlarda gapirmang. Zotan Alloh taolo marhamat qilib aytdiki: “Ularning ko'pgina maxfiy suhbatlarida yaxshilik yo'q, magar kim sadaqaga, yaxshilikka va odamlar orasida islohga amr qilsagina, yaxshilik bor. Kim o'sha ishni Allohning roziligi uchun qilsa, albatta, unga ulug' ajr berurmiz” (Niso surasi, 114-oyat).

Ko'p gapirib, Allohning zikridan g'aflatda qolmangiz! Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Allohning zikri bo'lmagan gaplarni ko'paytirmangiz. Chunki Allohni yod etmagan holda ko'p gapirish qalbni qoraytiradi. Allohdan eng uzoq banda qalbi qotgan (qoraygan) bandadir”.

Sergaplikdan, bekorchi va maqsadsiz gaplardan chetlaning! Zero Robbimiz taolo Mo'minun surasining 1-3-oyatlarida aytadi: “Batahqiq, mo'minlar najot topdilar. Ular namozlarida xushu' qiluvchilardir. Ular behuda narsalardan yuz o'giruvchilardir”.

Gapirishdan oldin gapingizni, uning oqibatini o'ylab olib, keyin gapiring. Maqsadingizni yaxshi qamrab olmasdan, aniqlik kiritib olmasdan turib gapirmang!

Bu haqida Alloh taolo aytadi: “Biror so'z aytmas, magar huzurida hoziru nozir borlar”(Qof surasi, 18-oyat).

Gapirayotgan odamingizning yuziga qarab gapiringki, unga bo'lgan e'tiboringizni his qilsin! Telefoningizni titib yoki o'ngga-chapga qarab gapirsangiz, bu uning parvosini ham kamaytiradi.

Doktor Hasson Shamsi Poshoning "Metin qoyalar" kitobidan

G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Dam shu damdir: shukrni kechiktirmang!

17.03.2025   3331   2 min.
Dam shu damdir: shukrni kechiktirmang!

Boy odam derazadan qarab, faqirga ko‘zi tushdi. U chiqindi titib yurardi. Shunda boy odam “Allohga shukrki, meni nochor hayotda yashatmadi”, dedi.
 

Nochor odam chiqindilardan ul-bul narsa topib, endi ketayotganida oldidan bir nogiron o‘tib qoldi. “Faqir bo‘lsam-da, sog‘lomman, alhamdulillah!” dedi uni ko‘rganida.
 

Nogiron odamning oldidan esa bir-birini yetaklagan ko‘zi ojizlar chiqdi. “Vujudimda nogironlik bo‘lsa-da, bu olamni ko‘rib yashayapman, O‘zingga shukrlar bo‘lsin!” dedi u ham.
 

Ko‘zi ojizlar shifoxonaga borishdi. Navbat kutib turganlarida bir kishining vafot etganini eshitishdi. “Allohga shukr, bizni shu holimizda bo‘lsa ham yashatmoqda, fursat bermoqda”, deyishdi o‘zaro.
 

Faqat o‘lgan odam Allohga bir og‘iz hamd aytish imkonini ham boy berib bo‘lgandi...
 

Shunday ekan, nima uchun bugun ko‘pchiligimiz Allohga shukr aytishni unutib, shikoyatimiz ko‘payib ketmoqda. Axir, Alloh bizga hayot, rizq, inson uchun nima kerak bo‘lsa, hamma ne’matlarini berib qo‘ygan-ku! Yaxshilab o‘ylab ko‘rsak, bizning tashvishimiz, erishishni istab, tunu kun g‘am chekkan narsalarimiz asl zaruratdan tashqari bo‘lib chiqadi.
 

Qarang, bugun yana bir yangi tongni ko‘rdik. Dasturxonda osh-nonimiz, boshimizda boshpanamiz bor, tanda jonimiz salomat. Holbuki, bu kunga, bu yilgi Ramazonga yetmaganlar qancha?..
 

Shunday ekan, Ramazon oyida, avvalo, ota-onamiz, o‘zimiz, oilamiz, qolaversa, barcha ummat uchun duolar qilaylik. Zero, Alloh bizga berayotgan ne’matlari uchun shukr qilsak, ziyoda qilishini aytgan: «Va Robbingizning «Qasamki, agar shukr qilsangiz, albatta, sizga ziyoda qilurman. Agar kufr keltirsangiz, albatta, azobim shiddatlidir”, deb e’lon qilganini ham eslang» (Ibrohim surasi, 7-oyat). 
 

Demak, berilgan ne’matlarga shukr aytish insonning to‘g‘ri yo‘lda ekanini bildiradi. Dam shu damdir, o‘zga damni dam dema, joning omon, davlatingni kam, dema.
 

Berilgan ne’matlardan foydalanib, yaxshi amallarni ko‘paytiraylik, azizlar!
 

Akbarshoh Rasulov

 

Ibratli hikoyalar