1. Chorva mollarining erkagu urg'ochisidan nisobga etgach, zakot beriladi.
Lekin sharti yarim yildan ortiq dalada, o'tloqda boqilgan bo'lishi va maqsadi sutidan foydalanish, naslini ko'paytirish, bahosini oshirish bo'lishi kerak. Hayvonlarni boqishdan maqsad ularda yuk tashish, minish bo'lsa, zakot vojib bo'lmaydi.
2. Chorva mollarini sotib foydalanish, ya'ni tijorat niyati bilan boqayotgan bo'lsa, ularning qiymatini pulga hisoblab, zakot chiqaradi, necha bosh ekaniga qarab emas. (“Fatovoyi Olamgiriya”)
3. Chorva mollarining turiga va adadiga qarab zakot belgilanadi. Masalan, har beshta tuyaga beshtadan qo'y, 25 ta tuyaga bitta bir yoshdan ikkinchi yoshga qadam qo'ygan bo'taloq, 36 ta tuyaga ikki yoshdan o'tib, uchinchi yoshga qadam qo'ygan bo'taloq beriladi va hokazo.
Qo'y va echkining 40 tasiga bir yoshlik bitta qo'y, 120 taga etgach, ikkita qo'y va hokazo. Sigir 30 taga etgach, bir yoshlik buzoq, 40 taga etgach, ikki yoshdan uch yoshga qadam qo'ygan g'unajin va hokazo.
Har bir urg'ochi otdan-biyadan bir dinor yoki nisobga etadigan qiymatning 40 dan bir foizi beriladi. Otlar erkak-urg'ochi aralash bo'lsa, ulardan zakot beriladi. Ammo faqat erkak otlar bo'lsa, ulardan zakot berilmaydi. Lekin tijorat uchun boqayotgan bo'lsa zakot beradi. (“Fatovoyi Olamgiriya”)
4. Eshak, xachir, qoplon, o'rgatilgan itlardan tijorat uchun saqlanayotgan bo'lsagina zakot beriladi.
Tuya, sigir, qo'y va echkilarning bir yoshga to'lmagan bolalari alohida boqilayotgan bo'lsa, ulardan zakot berilmaydi. Ammo ularga bitta katta yoshlisi qo'shilsa ham barchasi unga tobe bo'lib qoladi va nisob uchun hisobga olinadi. Masalan, 3 ta qo'zi bilan bitta uch yoshga qadam qo'ygani bo'lsa, bir qo'y zakotga ajratiladi. (“Fatovoyi Olamgiriya”, “Sirojiya”)
5. Zakot farz bo'lgan odam uni ado etmay turib vafot topsa, zakot soqit bo'ladi.
“Fatovoyi Olamgiriya”
O'zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay'ati
Joriy yilning 19-noyabr kuni Qashqadaryo viloyatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining "EY BANDALARIM… Bir qudsiy hadis sharhi" kitobining taqdimoti o‘tkazildi. Tadbirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosarlari Zayniddin domla Eshonqulov va Obidjon Kadirov, Moliyaviy nazorat va tahlil bo‘limi boshlig‘i I.Zuxriddinov, Masjidlar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i M.Kamolov, Huquqshunoslik bo‘limi boshlig‘i J.Xatamov, viloyat bosh imom-xatibi Rahmatillo domla Usmonov, diniy soha vakillari hamda ziyolilar ishtirok etdi.
Taqdimot davomida kitobning mazmun-mohiyati, unda keltirilgan qudsiy hadis sharhi va uning inson ma’naviyati, jamiyat axloqiy muhitidagi o‘rni haqida fikr-mulohazalar bildirildi. Muftiy o‘rinbosari asarning bugungi kun bilan hamohangligi va yosh avlodni tarbiyalashda katta ahamiyatga ega ekanini ta’kidladi.
Taqdimot davomida kitobning mazmun-mohiyati, unda keltirilgan qudsiy hadis sharhi va uning inson ma’naviyati, jamiyat axloqiy muhitidagi o‘rni haqida fikr-mulohazalar bildirildi. Muftiy o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov kitobning bugungi kun bilan hamohangligi va yosh avlodni tarbiyalashda katta ahamiyatga ega ekanini ta’kidladi.
Ulamolar kitobdagi hikmatlar insonni samimiyat, taqvo, yaxshilik va qalb pokligiga chorlashini qayd etib, ushbu asar keng kitobxonlar uchun muhim ma’naviy manba ekanligini urg‘uladilar.
Shuningdek, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining "Fiqh va aqidaga oid ixtilofli masalalar yechimi", "Yoshlarga nasihatim" nomli kitoblari haqida ham to‘xtalib, islomiy ilmlar sohasida yuzaga keladigan turli ixtiloflarni ilmiy, muvozanatli va dalillarga asoslangan tarzda yoritib berishi bilan alohida ahamiyatga ega ekanligi, asarda fiqh va aqidaning eng muhim masalalaridagi turlicha qarashlar sabablari, ularning manbalari hamda yechimlari keng va tushunarli uslubda bayon qilingani, “Yoshlarga nasihatim” kitobi esa yoshlar uchun ma’naviy rahbar, tarbiya manbai va jamiyatga foydali inson bo‘lish yo‘lidagi qo‘llanma ekani ta’kidlandi.
O‘MI Qashqadaryo viloyati vakilligi
Matbuot xizmati.