1. Chorva mollarining erkagu urg'ochisidan nisobga etgach, zakot beriladi.
Lekin sharti yarim yildan ortiq dalada, o'tloqda boqilgan bo'lishi va maqsadi sutidan foydalanish, naslini ko'paytirish, bahosini oshirish bo'lishi kerak. Hayvonlarni boqishdan maqsad ularda yuk tashish, minish bo'lsa, zakot vojib bo'lmaydi.
2. Chorva mollarini sotib foydalanish, ya'ni tijorat niyati bilan boqayotgan bo'lsa, ularning qiymatini pulga hisoblab, zakot chiqaradi, necha bosh ekaniga qarab emas. (“Fatovoyi Olamgiriya”)
3. Chorva mollarining turiga va adadiga qarab zakot belgilanadi. Masalan, har beshta tuyaga beshtadan qo'y, 25 ta tuyaga bitta bir yoshdan ikkinchi yoshga qadam qo'ygan bo'taloq, 36 ta tuyaga ikki yoshdan o'tib, uchinchi yoshga qadam qo'ygan bo'taloq beriladi va hokazo.
Qo'y va echkining 40 tasiga bir yoshlik bitta qo'y, 120 taga etgach, ikkita qo'y va hokazo. Sigir 30 taga etgach, bir yoshlik buzoq, 40 taga etgach, ikki yoshdan uch yoshga qadam qo'ygan g'unajin va hokazo.
Har bir urg'ochi otdan-biyadan bir dinor yoki nisobga etadigan qiymatning 40 dan bir foizi beriladi. Otlar erkak-urg'ochi aralash bo'lsa, ulardan zakot beriladi. Ammo faqat erkak otlar bo'lsa, ulardan zakot berilmaydi. Lekin tijorat uchun boqayotgan bo'lsa zakot beradi. (“Fatovoyi Olamgiriya”)
4. Eshak, xachir, qoplon, o'rgatilgan itlardan tijorat uchun saqlanayotgan bo'lsagina zakot beriladi.
Tuya, sigir, qo'y va echkilarning bir yoshga to'lmagan bolalari alohida boqilayotgan bo'lsa, ulardan zakot berilmaydi. Ammo ularga bitta katta yoshlisi qo'shilsa ham barchasi unga tobe bo'lib qoladi va nisob uchun hisobga olinadi. Masalan, 3 ta qo'zi bilan bitta uch yoshga qadam qo'ygani bo'lsa, bir qo'y zakotga ajratiladi. (“Fatovoyi Olamgiriya”, “Sirojiya”)
5. Zakot farz bo'lgan odam uni ado etmay turib vafot topsa, zakot soqit bo'ladi.
“Fatovoyi Olamgiriya”
O'zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay'ati
O‘zbekiston musulmonlari idorasida "Sog‘lom turmush tarziga rioya qilish" mavzusidagi davra suhbati o‘tkazildi. Unda Toshkent shahar Yuqumli kasalliklarga qarshi kurashish markazi mutaxassisi Asomiddin Ibragimov bugungi kundagi yuqumli kasalliklarning xavfi, ulardan himoyalanish usullari haqida ma’ruza qilib berdi.
Islom dini ta’limotlarida ham inson salomatligiga sabab bo‘luvchi narsalarga buyurilgan. O‘z navbatida, salomatlikka zarar yetkazuvchi narsalardan saqlanish targ‘ib qilingan.
Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Allohdan yaqiynni va mustahkam sog‘likni so‘ranglar. Zero, odamlarga yaqiyn va mustahkam sog‘likdan ko‘ra yaxshi narsa berilmagan», deganlarini eshitdim” (Imom Termiziy rivoyati).
Yana bir hadisi sharifga ko‘ra esa, avval tuyani bog‘lab, ya’ni sababni yuzaga chiqarib, so‘ngra Allohga tavakkal qilishga chaqirilganmiz. Shunga binoan salomatligimiz borasida qayg‘urib, uning ehtiyotini qilish mandub amallar sirasidan.
– Ayni paytda yurtimizda 27 turdagi yuqumli kasallik nomi ma’lum bo‘lib, ularning aksariga qarshi davo choralari bor, – dedi shifokor A.Ibragimov. – Hozircha butkul tuzatish imkoni bo‘lmagan ayrim kasallik turlarining viruslarini kamaytirish va muzlatib qo‘yish amaliyoti qo‘llanadi. Davlatimiz tomonidan keyingi paytlarda gepatit S va boshqa shu turdagi kasalliklarga qarshi bepul dori vositalari ham tarqatilmoqda. Lekin eng yaxshisi, kasallikni davolagandan ko‘ra uning oldini olishdir. Sog‘lom turmush tarziga rioya qilish shuning uchun ham juda muhim sanaladi. Zero, Yaratganning bizga beradigan har qanday in’omi salomatlik ne’mati bilan birga tatiydi.
Qiziqarli o‘tgan davra suhbatida tinglovchilar o‘zlarini qiziqtirgan savollarga javoblar olishdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati