Ибн Таймия қуйидаги гапни қандай асос билан айтган экан: "Агар, чексиз азоб мавжуд деб фараз қилинса, у ҳолда (Аллоҳнинг) раҳмати йўқ экан, деган хулоса чиқади.", Ибн Таймиянинг фикрича, Аллоҳнинг раҳмати қачонки, адашган кофирларни ҳам қамраб олсагина мавжуд бўлади экан! Шунинг ўзи Ибн Таймия ва унга эргашганларнинг, бу хатарли масалада, тўғри йўлдан йироқлашиб кетганига энг катта далиллардан эмасми ?! Эй Аллоҳим ўзинг кечир! (Рафъу-л-астор ли ибтоли адиллати-л-қоилийна бифаноъин нор.

Бу ибораларни мулоҳаза қилиб кўрган ҳар бир ақлли инсон ҳайратдан ёқа ушламасдан иложи йўқ. Чунки, "Салафий" оқимининг барча аъзолари Ибн Таймияни "салафийчилик"нинг асосчиларидан бири, деб тан олади. Носир Албонийни эса бу йўлнинг давомчиларидан, деб бошларига кўтарадилар. Носир Албоний бу масалада аҳли сунна вал-жамоъага мувофиқ бўлган бўлса, Ибн Таймия мухолиф бўлган.
Табиий савол туғилади: дўзахнинг боқиё ё фоний эканида икки салафий раҳнамодан қай бири ҳақ? Биламизки бу масала усулидин масалаларидан бўлиб унда фақатгина бир хил қарашга йўл бор, иккинчи фикр эгаси аниқ залолатда бўлади. бу ерда Ибн Таймия залолатдами ёки Носир Албоний адашганми?

Ислом умматини бирдамликка, асл салафлар йўлига даъват қилаётган "салафий"чилик тарғиботчилари бу ҳақда нима дер эканлар?! Уларнинг ўзлари улуғ бобокалонлари Ибн Таймиянинг бу эътиқодидан хабарлари борми экан?! Наҳотки салафлар, деб таъриф берилмиш саҳоба ва тобеъинлар орасида шунақанги зиддиятлар мавжуд бўлган бўлса?! Салафийлар қаёққа кетмоқдасиз?! Умматни қаёққа етаеламоқдасиз

Толибхон Шарипов

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Умри давомида бир марта умрага, бир марта ҳажга бориб, муқаддас маконларда бўлиб, Мадинаи мунавварада Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Равзаи шарифларини зиёрат қилиш, Масжидун Набавийда бошини саждага қўйиш, Маккаи мукаррамани зиёрат қилиб, Раббимиз фарз қилган ҳаж амалларини бажариб, Исломнинг бешинчи арконини адо этиш ҳар бир мусулмоннинг орзуси.

Ҳажга бориш шароитлари турли сабабларга кўра ўзгариб туришини “COVID 19” туфайли амалда кўрдик. Орада уч йил ҳажга боролмадик. Аллоҳга шукрки, яна юртдошларимиз муқадас заминга боришиб, ҳаж арконларини адо этиш шарафига муяссар бўлиб турибди.

Юртимиздан 2019 йилгача 7200 киши ҳажни адо этиб келаётган эди. Коронавирус офати туфайли орада уч йил муқаддас заминни зиёрат қила олмадик, Исломнинг бешинчи рукнини бажара олмадик.

Кеча, 2022 йил 3 июнь куни юртимиз бўйлаб қувончли хабар тарқалди. Жорий йил юртимиздан 10865 киши ҳажга бориши эълон қилинди. Бу юртимизда тарихида бўлмаган ноёб ҳодиса. Бунинг учун Яратганга қанча шукрлар қилсак кам.

Лекин, афсуски, бугун ҳажнинг нархи эълон 62 миллион 900 минг сўм қилиб белгиланишини нотўғри талқин қилувчилар бўлиши мумкин. Аввало, ҳаж сафари нархига таъсир қилувчи қўшимча солиқ, мажбурий тўловлар ва айрим сарф-харажатлар ошганини унутмаслик зарур.

Шу билан бирга, ҳожиларга қўйиладиган талаблар ичида юқори ёш сифатида 65 ёшнинг белгиланиши Саудия Арабистонининг талаби эканини унутмаслик керак.

Ҳажга боришни орзу қилиш мўмин банданинг энг гўзал туйғуларидан бири. Раббимиз қайсики мўмин юртдошимизнинг қалбига ана шу орзуни солган экан, уни қутлаш керак. Бироқ ҳажга бориш фақат орзу-ҳаваснинг ўзи билан битадиган иш эмас. Ҳатто бир одам туғилганидан умрининг сўнгига қадар ҳажга боришни орзу қилса ҳам унга ҳаж фарз бўлмаслиги мумкин.

Қайта-қайта ҳажга бориб келган. Яна бормоқчи бўлиб турган юртдошларимизга тавсиямиз шуки, ҳажга бир марта бориш фарз, қолганлари нафл ибодат ҳисобланади. Бир марта ҳажга бориб, фарз ибодатини бажариб келган ҳожилар навбатини ўзидан кейинги кишиларга бергани маъқул. Негаки, бу ерда икки мўмин фарз ва нафл ибодатини қаршилашяпти. Агар ҳаж нафл бўлиб турган киши ҳаж фарз бўлиб турган кишига ўз навбатини берса, мақсадга мувофиқ бўлади.

Чунки аввал ҳаж қилган биродарларимиз Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда айтилганидек: “Ҳажжи мабрурнинг мукофоти фақатгина жаннатдир” (Имом Аҳмад ривояти), деган улуғ мақомни қўлга киритдилар. Бу улуғ мақомни бошқаларга ҳам улашиш зарур.

Бошқа бир ҳадисда эса: “Ким Аллоҳ учун ҳаж қилса, фаҳш сўз айтмаса ва фисқу фасод қилмаса, худди онаси туққан кунидек қайтади”, дейилган (Имом Бухорий ривояти).

Дарҳақиқат ҳаж инсон ҳаётида яхшилик сари тубдан бурилиш ясайдиган жараён. Аминмизки, бу жараённи бошидан кечириб, Исломнинг сўнгги – бешинчи рукнини адо этмоқчи бўилб турган юртдошларимиз умр сафари асносида ва муқаддас заминга борганларида ўзларининг юксак одоб-ахлоқлари билан буюк мутафаккирларнинг, Имом Бухорий, Имом Термизийларнинг, Замахшарийларнинг авлоди эканини амалда исботлайди.

Аллоҳ таоло барчамизга Ўз байтини заёрат қилишни, ҳаж арконларини бекаму кўст бажаришни насиб айласин!

Жасурбек домла РАУПОВ,

Тошкент вилояти бош имом-хатиби

Ўзбекистон элчиси Жавлон Ваҳобов Вашингтонда бўлиб турган БМТнинг дин ва эътиқод эркинлиги масалалари бўйича махсус маърузачиси Аҳмад Шоҳид билан учрашув ўтказди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.

Элчи БМТ махсус маърузачиси билан Ўзбекистонда виждон эркинлигини таъминлаш, диний ташкилотларни рўйхатга олиш ва уларнинг эркин фаолият юритиши учун шарт-шароитлар яратиш, таъқиқланган ташкилотларда қатнашганликда айбланган маҳкумларни озод қилиш, ҳуқуқни қўллаш амалиётини такомиллаштириш, шу жумладан, маърифий Исломни тарғиб қилишнинг институционал механизмларини кенгайтириш соҳаларида кўрилаётган чора-тадбирлар тўғрисидаги батафсил маълумотларни ўртоқлашди.

Ўзбекистоннинг диний экстремизм ва терроризмга қарши кураш борасидаги саъй-ҳаракатларида жамиятнинг барча қатламлари иштирокида бағрикенглик, ўзаро ҳурмат, динлараро ва маданиятлараро мулоқот ғоялари ва тамойилларини илгари суришга жуда муҳим аҳамият берилаётгани алоҳида таъкидланди. Бугунги кунда Ўзбекистонда аҳоли радикаллашуви борасида барвақт огоҳлантириш ва жамиятнинг турли қатламлари вакилларини, асосан, ёшларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш юзасидан «жаҳолатга қарши маърифат» тамойили бўйича тизимли равишдаги чора-тадбирлар мажмуи амалга оширилмоқда.

Ўз навбатида, Аҳмад Шоҳид Ўзбекистоннинг диний эркинликни таъминлашдаги тараққиётидан мамнун эканлигини таъкидлади. «Президент Шавкат Мирзиёев билан 2017 йилда бўлиб ўтган биринчи учрашувимдан буён унинг туб ўзгаришларни амалга оширишга қатъий қарор қилгани туфайли Ўзбекистон инсон ҳуқуқларини, айниқса, виждон эркинлиги ва динга эътиқод ҳуқуқини тарғиб этиш ва ҳимоя қилиш борасида самарали муваффақиятларга эришганига гувоҳ бўлаяпман», деди БМТ махсус маърузачиси.

Унинг айтишича, Ўзбекистон саноқли давлатлар қаторида муаммоларни бартараф этишда халқаро институтлар ва экспертлар ҳамжамияти билан конструктив мулоқотга мутлақо очиқ эканлигини намойиш этмоқда.

БМТнинг махсус маърузачиси фикр, виждон, дин ва эътиқод эркинлигига асосланган халқаро стандартлар ҳақидаги билимларни оширишга қаратилган қўшма ўқув дастурларини ташкил қилиш орқали Ўзбекистон билан диний эркинлик соҳасидаги тараққиётни янада ривожлантириш бўйича ҳамкорликни давом эттиришдан манфаатдор эканини таъкидлади. Аҳмад Шоҳид, шунингдек, бундай дастурлар тегишли давлат идоралари ва жамоат ташкилотлари вакилларининг касбий салоҳиятини ривожлантиришга ҳам имкон беришини қайд этди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Каъбатуллоҳ зиёрати – ҳар бир мусулмоннинг орзуси. Таассуфлар бўлсинки, миллатимизнинг не-не фозил фарзандлари учун бу орзу армонга айланган замонлар ҳам бўлган эди. Яратганнинг буюк инъоми – мустақиллик йилларида ушбу ибодат учун ҳам муайян шароитлар яратила бошланди. Кейинги йилларда эса бошқа барча соҳаларда бўлгани сингари ҳаж ибодати учун мамлакатимизда ҳар қачонгидан ҳам кенг имкониятлар яратилди.

         Барчамизга маълум ўтган икки йил дунёда кенг тарқалган вирус сабаб ҳаж ибодатини адо этиш ҳеч бир мусулмонга насиб қилмади. Алҳамдулиллаҳ, бу йил яна каъбаи муаззамани зиёрат қилиб, исломнинг бешинчи аркони бўлмиш ҳаж ибодатини бажариш учун зиёратга йўл очилмоқда.

Хўш, бу йилги ҳаж зиёрати Ўзбекистон мусулмонлари учун қандай амалга оширилади. Бугун “Ҳаж – 2022” мавсумига тайёргарлик кўриш юзасидан брифинг бўлиб ўтди. Унда ҳажга доир бир қанча масалалар очиқланди. Жумладан, Саудия Арабистони томони билан олиб борилган музокаралардан сўнг жорий йил Ўзбекистон фуқаролари учун умумий ҳаж квотаси 10 865 нафар этиб белгилани маълум қилинди. 2019 йилда эса бу кўрсаткич 7 200 нафарни ташкил этган эди. Жорий ҳаж мавсуми учун ҳаж квотасининг оширилгани, шубҳасиз, юртимиз зиёратчилари  учун жуда катта хушхабар бўлди.

Маълумки, Саудия Aрабистони Ҳаж ва умра вазирлиги пандемия ҳамон давом этаётгани туфайли “Ҳаж – 2022” баёнотида бир қатор талаб ва чекловларни эълон қилди. Ҳар мавсумда 4 миллиондан зиёд зиёратчилар ҳаж ибодатини адо этишаётган бўлса, бу йил ушбу кўрсаткич 1 миллиондан ортиқроқни ташкил қилмоқда. Зиёратчилар сони дунё миқёсида шунча чекланишига қарамай Ўзбекистонлик ҳожилар учун квотанинг оширилиши ҳам катта неъматдир.

         Саудия Арабистони Подшоҳлиги Ҳаж ва умра вазирлиги томонидан қўйилган қатъий карантин талабга кўра, “Ҳаж-2022” мавсумида иштирок этиш ёш чегараси 65 ёшгача этиб белгиланди.

         Умид қиламизки, ушбу ёш бўйича чеклов вақтинча бўлиб, келгуси ҳаж мавсумларида ёши улуғ инсонларни ҳам бу муборак амални адо этиш саодатига эришадилар, инша Аллоҳ.

         Шунингдек, ҳаж сафари нархларида ҳам ўзгаришлар бор. Қайд этилишича, нархларнинг ошишига Саудия ҳукумати томонидан ҳаж сафари нархига таъсир қилувчи қўшимча солиқ ва мажбурий тўловлар жорий қилинган, коммунал, транспорт, электр-энергия ва бошқа хизматлар учун тўловлар миқдори бир неча баравар (30-40 фоиз) ошгани сабаб бўлган. 

         Ҳаж ҳар бир мусулмоннинг орзусидир. Чунки у сабабли киши онадан қайта туғилгандек гуноҳларидан покланади. Дунёдаги мусулмонлар бирдамлигига гувоҳ бўлади ва оламларга раҳмат қилиб юборилган севикли Пайғамбаримизни (с.а.в)зиёрат қилиш бахтига мушарраф бўлади. Қуръони карим оятлари ва ҳадис шарифлардан маълум бўладики ҳаж, Ислом арконларидан бири экан. Бас йўлга қодир мусулмон, умри давомида бир маротаба ҳаж ибодатини амалга ошириши билан Ислом арконларидан бирини адо этган саналади.

Албатта бу улуғ ибодат фақат Яратганнинг розилиги учун бўлмоқлиги лозим. Риё ва гуноҳлардан холи, сахийлик ҳамда ҳусни хулқ ила ихлос билан амалга оширилган ҳаж – “ҳажжи мабрур” деб аталади. Бундай ҳаж хусусида Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Наби (с.а.в) шундай марҳамат қиладилар:

“Ким Аллоҳ учун ҳаж қилса, фаҳш сўз айтмаса ва фисқу фасод қилмаса, худди онаси туққан кунидек қайтади”.

         Ҳаж ибодатини адо этишни ният қилган ҳар мўмин-мусулмон кишини Аллоҳ таолонинг ўзи чақиришини насиб қилсин.

ЗАЙНИДДИН ЭШОНҚУЛОВ

Ўзбекистон мусулмонлар идораси Самарқанд вилоят вакили