Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
20 Октябр, 2025   |   28 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:22
Қуёш
06:40
Пешин
12:13
Аср
15:52
Шом
17:39
Хуфтон
18:51
Bismillah
20 Октябр, 2025, 28 Рабиъус сони, 1447

Сабр ҳақида 3 ҳикмат

17.01.2021   2463   1 min.
Сабр ҳақида 3 ҳикмат

Сабр диннинг ярми, намоз эса унинг устунидир. Кимда ким шу икки асосни маҳкам ушласа, барча яхшиликка эришишида ҳеч қандай шак-шубҳа йўқ.

Абу Сулаймон Дороний раҳимаҳуллоҳ: "Энг мушкул, шу билан бирга энг қадрли нарса сабрдир. Унинг икки тури мавжуд. Биринчиси Аллоҳ буюрган амални бажариш йўлида сабр. Иккинчиси Аллоҳ таоло ман қилган ва нафс истаб турган амалдан тийилишда сабр", деганлар.

Имом Раббоний раҳматуллоҳи алайҳи: "Инсон ҳаёти давомида дуч келадиган барча яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам Аллоҳ таолонинг иродаси билан бўлади. Биз ўз хоҳиш – истакларимизни Роббимизнинг иродасидан устун қўймаслигимиз лозим. Нимаки содир бўлса, барчаси Аллоҳ таолодан эканлигига иқрор бўлиш билан бандалик юзага чиқади. Ҳа, ҳақиқий қул шундай бўлади. У ўз ҳожасининг ҳохишига эътироз билдирмайди".   

Абдулқодир Жийлоний раҳимаҳуллоҳ одамларга юзланиб бундай дедилар: "Ўз ҳолингиздан нолиманг. Ҳамиша cабрли бўлинг, асло Аллоҳ таолонинг раҳматидан ноумид бўлманг. Зеро, ҳолис Аллоҳ таоло учун қилинган сабр ва бардош албатта мукофотсиз қолмайди. Озгина сабр қилиш, узоқ йиллар унинг роҳатини кўришга сабаб бўлади. Кимки ўзининг қатъийлиги билан машҳур бўлса, билки у қилган сабри билан машҳур бўлган".

Дарҳақиқат, сабр барча яхшиликларнинг калити, яхшиликлар эса бараканинг калитидир. Демак, кимда ким сабрли бўлса, иншааллоҳ барча яхшиликларга эришади.

 

Даврон НУРМУҲАММАД

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг фатво бериш борасидаги масъулияти

20.10.2025   190   3 min.
Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг фатво бериш борасидаги масъулияти

Абу Ҳанифа айтдилар: "Мен даҳръ (абадий вақт) нима эканини билмайман." Яъни, "Мен унга "даҳр" гапирмайман," деган иборадаги "даҳр" сўзидан қанча муддат қасд қилинганини билмаганлар. Шунингдек, Имом Абу Ҳанифа қуйидаги масалаларда ҳам таваққуф қилиб жавоб бермаганлар. Жумладан:

Биринчи савол: "Фақат нажосат билан озиқланган ҳайвоннинг гўшти қачон ҳалол бўлади?"

Бу масалада уламолар ихтилоф қилганлар: баъзилар уч кундан кейин ҳалол бўлади, деган бўлсалар, бошқалари етти кундан кейин, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.

Иккинчи савол: "Овчи итни қачон "ўргатилган" деб ҳисоблаш мумкин?"

Имом бу масаланинг ечимини амалий тажриба билан шуғулланган кишига қолдирганлар. Ушбу масалада баъзи уламолар: "Агар ит уч марта овини емаса, у ўргатилган ҳисобланади", деганлар.

Учинчи савол: "фарзандни хатна қилиш ёши қачон?"

Бу масалада уламолар ихтилоф қилганлар: баъзилар болани 10 ёшида суннат қилиш керак, деганлар; баъзилар эса 7 ёшида ёки 12 ёшида қилиш керак, деб айтганлар. Имом Абу Ҳанифа эса ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.

Тўртинчи савол: "Хунаса (яъни икки жинсли одам) сийдикни икки жойдан чиқарса, уни эркак ёки аёл эканига қандай ҳукм берилади?"

Бу масаланинг жавобини Имом Абу Ҳанифа ушбу дарт ила балоланган кишига қолдириб: "Сийдикнинг қайси жойдан кўпроқ чиқишига қарайди", деб тўхталганлар.

Бешинчи савол: эшакнинг ортган сувининг поклиги масаласи бöлиб,

Абу Ҳанифа эшакнинг ортган сувининг пок ёки нопоклиги масаласида қарор чиқармаганлар.

Олтинчи савол: "Фаришталар пайғамбарлардан афзалми ёки йўқми?"

Бу масалада баъзи уламолар пайғамбарлар ва махсус инсонлар фаришталардан афзал, деганлар. Имом Абу Ҳанифа эса ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.

Еттинчи савол: "Мушрикларнинг ёш ҳолатда вафот этиб кетган болалари охиратда қаерда бўлади?"

Бу масалада баъзи уламолар мушрикларнинг болалари жаннатда бўлади, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.

Саккизинчи савол: "Масжид деворини шахсий мол билан безаш мумкинми?"

Баъзи уламолар зарурат бўлса, масжидни безаш мумкин, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.

Тўққизинчи савол: "Жинларнинг итоат ва ибодатлари туфайли охиратда инсонлар каби мукофотланишлари масаласи"

Бу масалада Имом Абу Ҳанифа жинлар ҳам инсонлар каби мукофотланадими ёки йўқми, деган саволда аниқ бир фикр билдирмаганлар.

Хулоса қилиб айтганда, бу ҳолатлар Имом Абу Ҳанифанинг чуқур илмий эҳтиёткорлиги, тақвоси ва шаръий масалаларда асосли далилларсиз қарор чиқармаганликларини кўрсатади. Шунингдек, улар Қуръон ва Суннатни ижтиҳодларининг асосий манбаси сифатида кўрганлар ва қиёсни ҳеч қачон улардан устун қўймаганлар.

Азизбек Боқиев,
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси

МАҚОЛА