Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
13 Июл, 2025   |   18 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:20
Қуёш
05:01
Пешин
12:34
Аср
17:40
Шом
20:00
Хуфтон
21:33
Bismillah
13 Июл, 2025, 18 Муҳаррам, 1447

МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ: Аввалғи муъман биҳнинг шарҳи (Ўнинчи мавзу)

24.10.2020   1853   4 min.
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ: Аввалғи муъман биҳнинг шарҳи (Ўнинчи мавзу)

НАЗМ

 Аввалғи муъман биҳнинг шарҳи

(Мавзунинг давоми)

 

Бор эдию ҳамиша бўлғусидур,

Неким ўлғусидур, не тўлғусидур.

Тенгри кунҳиға банда йўл топмас,

“Қачон”у “қанда” анда йўл топмас.

Зоти Анинг не жавҳару не араз,

Ишларида не иллату не ғараз.

Тенгрининг зоти, оти элдек эмас,

Феъли бирла сифоти элдек эмас.

Ўз бошингча Худоға от демагил,

Ҳам таъаққул қилиб, сифот демагил.

Бор мавсуф ул сифот бирла,

Ҳам мусаммодурур ул от бирла.

Ким Ўзи они ёд қилғандур,

Аҳли дин эътиқод қилғандур.

 

НАСРИЙ БАЁН

(Мавзунинг давоми)

 

У зот (Аллоҳ аввалдан) бор эди ва ҳамиша бор бўлади – абадий тирик ва қоим тургувчидир, на ўлади, на ортади – на ўзгаради!

Аллоҳнинг зоти моҳиятига банда йўл топа олмайди (Унинг зоти моҳиятини англашдан банда ожиздир), “Қачон (бор бўлган)?”, “Қаерда (туради)?” деган гаплар у зот ҳақида йўл топмайди (Унинг зоти ҳақида бундай гапларни айтиш жоиз эмас).

Унинг зоти жавҳар ҳам эмас, араз ҳам эмас. Аллоҳнинг ишларида иллат – айб, нуқсон, камчилик  бўлмайди, шунингдек, ғараз – ёмон мақсад ва ният ҳам бўлмайди (балки, фақат фойдали ҳикмат бўлади).

 

ИЗОҲ. Жавҳар – парчаланишни қабул этмайдиган бир парча, нарсаларнинг  асл  моддаси,  ўзаги,  бошқа  жисмлар  шу  жавҳардан  вужудга келади.  Аллоҳ  таъоло  жисм  эмас,  жавҳар  эмас.  шакл,  ҳудуд,  ўлчов, саноқ ва бўлинишни қабул этмайди...

Араз  бирор  нарсанинг  аслида  бор  бўлмай,  кейин  бор  бўлган  вақтли сифатидир, у фақат бошқа нарса билан бирикканда бор бўлади. Аллоҳ араз эмас ва аразлардан холидир («Жомиъ ул-мутун»).

Аллоҳ таъолонинг зоти ҳам, номлари ҳам халқнинг, одамларнинг, яратилмиш махлуқотнинг зоти ва отидек эмас, мутлоқ ўзига хос ва мосдир, Унинг феъли – қиладиган ишлари ва сифатлари ҳам одамларнинг феъли ва сифатидек эмас (аксинча, одамларнинг, махлуқотнинг барча феъл ва сифатларини У яратгандир).

Ўз бошингча Аллоҳ таъолога номлар тақама, ўзингча ақл юритиб, хаёлингга келган сифатларни ҳам У зотга нисбат бераверма. Зотан, Ўзи (Қуръони каримда билдирган) сифатлар билан васф этилган ваЎзи  (билдирган  энг  гўзал)  махсус  исмлар  билан  номлангандир.  Бу сифат  ва  номларни  Ўзи  баён  қилган  ва  дин  аҳли,  иймон  аҳли  шу нарсаларга эътиқод қилган – ишонгандир.

 

ИЗОҲ.  Илм  сифати  Аллоҳнинг  азалий  сифатларидандир.  Аллоҳ  таъоло  бутун  мавжудотни  билади.  Унинг  илмидан  зарра  миқдорича  бўлса ҳам ҳеч нарса йўқ бўлмайди. У қоронғу кечада юрган чумолини, ҳавода учаётган  заррачаларни,  қалбларнинг    ич-ичидан  кечган  нарсаларни, ҳофизаларда  (хотирада,  хаёлда)  жараён  этадиган  нарсаларни,  яширин ва энг пинҳон нарсаларни билади. Унинг илми ҳамма нарсаларга – хоҳ бутун  бўлсин,  хоҳ  бутундан  бир  парча  бўлсин,  хоҳ  мавжуд  бўлсин,  хоҳ номавжуд  бўлсин,  хоҳ  мумкин  бўлсин,  хоҳ  номумкин  бўлсин  –  ҳаммасига тааллуқлидир. У махлуқотининг ибтидосини ва интиҳосини – бошланишини  ва  охирини  билади.  Зот  ва  сифатлардан  ҳамма  нарсани  азалий  ва  абадий  илми  билан  билгувчи  Удир  («Жомиъ  ул-мутун»).

 

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

Мирзо КЕНЖАБЕК

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида

12.07.2025   9052   2 min.
Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида

2025 йилги Ҳаж сафарида иштирок этган юртдошларимиз “Янги Ўзбекистоннинг тинчлик ва маънавият тарғиботчилари” ташаббуси доирасида фаол иш олиб бормоқдалар. Ушбу ташаббус доирасидаги навбатдаги намунавий-амалий тадбир Фарғона вилояти Данғара туманида бўлиб ўтди.


Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакили, вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев иштирок этиб, тадбирга бошчилик қилди. “Саййид Аҳмадхон ҳожи” жоме масжидида ўтказилган йиғилишда тажрибали имом-хатиблардан иборат Ишчи гуруҳ тузилиб, устувор вазифалар белгилаб олинди.


Ишчи гуруҳ уч йўналишда фаолият олиб борди. Жумладан:


– Ҳаждан қайтган зиёратчилар маънавий-маърифий тадбирларга жалб этилди;

– 65 та оилага борилиб, маънавий суҳбат ва амалий ёрдамлар кўрсатилди;

– 9 та хонадондаги руҳий-маънавий қийинчиликлар ўрганилиб, маслаҳатлар берилди.

– Оилавий келишмовчилик сабабли нотинч бўлиб турган оилаларга суҳбат ва насиҳатлар ўтказилди. Натижада 2 та аразлашган оила яраштирилиб, 1 та ажримнинг олди олинди;

– Судланганлар, жазо муддатини ўтаётганлар ҳамда уларнинг оилалари билан мулоқот қилинди.

– Ногирон ва эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиниб, моддий-маънавий кўмак кўрсатилди.


Туманнинг Таптиқсарой маҳалласида ёнғин оқибатида зарар кўрган хонадонни қайта таъмирлаш ишлари ҳомийлар ва ҳожилар кўмагида бошлаб юборилди. Бош имом-хатиб Убайдуллоҳ домла ушбу хонадонга ташриф буюриб, мулоқот қилди ҳамда тавсиялар берди.


Бундан ташқари, “Доимобод” маҳалласидан бўлган, ногиронлиги бор фуқаронинг уйига ҳам ташриф уюштирилиб, тугалланмаган уй қурилиши учун зарур қурилиш материаллари етказилди.


Пешин намозидан сўнг Ишчи гуруҳ таркибидаги иқтидорли имом-хатиблар жамоатга маъруза қилиб, тинчлик, осойишталик ва халқ фаровонлиги учун дуо қилдилар. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Фарғона вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати

Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида Юртга қайтган ҳожилар – эзгу ишлар бошида
Ўзбекистон янгиликлари