25 Ноябр, 2025, 4 Жумадул сони, 1447
25 Ноябр, 2025, 4 Жумадул сони, 1447
— Яқинда онамиз бандаликни бажо келтирдилар. Таъзия кунлари онамизнинг кийим-кечаклари қариндош ва қўшни аёлларга тарқатилди. Бир жуфт кийимларини эсдалик учун қолдиргандик. Эшитишимизча, бундай қилиш тўғри эмас экан. Шу ҳақида бирор маслаҳат берсангизлар, илтимос.
— Динимизда мерос деб аталган улкан ҳукмлар тўплами мавжуд бўлиб, унинг баёнини Аллоҳ таоло Қуръони каримда алоҳида зикр қилган ва тақсимотни Ўзи белгилаган. Мерос оятининг нозил бўлишига ушбу воқеа сабаб бўлган эди. Саъд ибн Робеънинг хотини Саъддан бўлган икки қизини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келтириб:
“Эй Аллоҳнинг Расули, манави иккови Саъд ибн Робеънинг қизлари, оталари сиз билан Уҳудда (иштирок этиб) шаҳид бўлди. Энди бўлса амакилари уларнинг молларини олиб қўйди. Уларга ҳеч қандай мол қолдирмади. Икковларининг моли бўлмаса, биров никоҳига ҳам олмайди”, деди.
“Бу ҳақда Аллоҳ Ўзи ҳукм чиқаради”, дедилар у зот. Шунда: “Аллоҳ сизларга фарзандларингиз ҳақида васият этиб...” ояти – мерос ояти нозил бўлди. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларнинг амакисига одам юбориб: “Саъднинг икки қизига учдан иккисини, уларнинг онасига саккиздан бирини бер, қолгани эса сенга бўлади”, дедилар.
Айнан ушбу воқеа мерос оятларининг нозил бўлишига сабаб бўлган эди.
Вафот қилган кишининг қолдирган нарсалари меросхўрларнинг ҳаққи ҳисобланади, уни ноҳақ йўл билан олиш ёки тақсимлаш мутлақо жоиз эмас. Магар ўша мерос эгалари бўлган кишилар ўзаро рози бўлишса, олиш жоиздир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ҳеч бирингиз биродарингизнинг нарсасини ҳазиллашиб ҳам, жиддий маънода ҳам олмангиз. Сизлардан бирингиз ҳатто ўз биродарининг таёғини олган бўлса ҳам, қайтариб берсин”. Валлоҳу аълам.
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Чумоли энг меҳнаткаш жонзотлардан бири. Исломда чумолига алоҳида эътибор берилган бўлиб, Қуръонда ҳам зикр қилинган. Ҳатто бир суранинг номи “Ан-Намл” - “Чумолилар” деб аталади.
Ҳадисларда ҳам чумолининг ўзига хос мақоми таъкидланган. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам тўрт хил жонзотни ўлдиришни ман қилганлар: чумоли, асалари, ҳудҳуд ва сурродни (тўрғайга ўхшаш қуш). (Имом Аҳмад ва Абу Довуд ривояти).
Кўпчилик одатда чумоли чақса, дарҳол босиб ўлдиради. Аслида бу нотўғри. Чумолини ўлдирмаслик керак, чунки у ҳам тирик мавжудот ва уни нобуд қилиш бекорга ман қилинмаган. Қолаверса, чумоли чақиши инсон организми учун бир қатор фойдаларга эга экани ҳам айтилади.
Чумоли чақишининг баъзи фойдaлари:
Қон айланишини рағбатлантиради. Чақиш натижасида қон айланиши яхшиланади, қизил қон ҳужайралари кўпайиб, организмда фаоллик ортади;
Мия нерв ҳужайраларини уйғотади. Чумоли чаққанида юз берган сенсор сигналлар мияга етиб бориб, айрим нейронларни жадалроқ ишлашга ундайди.
Терини чидамли қилади. Олимларнинг фикрича, бир жойни бир нечта чумоли бир вақтда чақса, ўша жойдаги терининг ҳарорат ва бактерияларга нисбатан чидамлилиги мустаҳкамланади;
Қон ивишини фаоллаштиради. Чақиш айрим ҳолларда қоннинг тезроқ ивишига ёрдам беради;
Токсинларга чидамлиликни оширади. Чақиш натижасида ҳосил бўлган қон қатлами томирларни заҳарли моддаларга нисбатан чидамли қилади, бу эса жигарга тушадиган юкни камайтиради;
Семиришга қарши таъсир. Урғочи чумоли чақиш пайтида чиқарадиган махсус ионли шиллиқ миқдори чақилган жойдаги ёғ тўқималарини йўқ қилишга ёрдам беради. Масалан, чумоли қўлни чақса, ушбу модда қўл бўйлаб тарқалиб, ёғларнинг катта қисмини эритишда ёрдам беради.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир чумоли пайғамбарлардан бирини тишлаб олди. Шунда чумолилар инларини ёндиришга буюрди. Аллоҳ таоло унга ваҳий қилди: “Сени бир чумоли тишласа, тасбеҳ айтадиган умматни ҳалок қиласанми?”, дедилар. (Имом Муслим ривояти).
Пўлатхон Каттаев,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 