Бу саҳобийнинг исмлари Абдураҳмон ибн Авф бўлиб, Бану Зуҳра уруғидан бўлганлар. Кунялари Абу Муҳаммад эди. Маккада пешқадамлардан бўлиб Ислом динига кирганлар. Ривоятларда фил йилидан ўн йил кейин туғилганлари айтилади. Икки марта ҳижрат қилганлар. Биринчиси Ҳабашистонга, иккинчиси Мадинага. Бадр ва бошқа барча жангларда иштирок этганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинада у кишини аснорлардан Саъд ибн Рабийъ розияллоҳу анҳу билан биродар қилиб қўйганлар. Қаҳрамонимиз Ибн Авф розияллоҳу анҳу “Ашараи мубашшара” (тириклигида жаннатга киришини эшитган)лардан эдилар.
Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу баланд бўйли, оппоқ чеҳраларига бироз қизил аралашган, гўзал юзли, кенг елкали бўлганлар.
Саъд ибн Робийъ розияллоҳу анҳу у киши билан ака-ука тутинганларидан сўнг “Мен ансорларнинг орасида моли кўп одамман. Молимнинг ярмини сизга бераман...” деганлар. Шунда Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу “Аллоҳ таоло сизнинг молингизга ва аҳлингизга барака берсин! Менга бозорни кўрсатиб қўйинг!” дейдилар. Саъд розияллоҳу анҳу у кишига бозорни кўрсатиб қўядилар. Кейин қаҳрамонимиз бозорда савдо ишларини йўлга қўйиб, тез орада бойиб кетганлар.
Бойликлари жуда кўп эди. Ҳатто ривоятларда келишича, Шомдан Мадинага етти юз туядан иборат карвон кириб келар, ўша карвон Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳуга тегишли бўларди.
Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ “Тарих” китобларида келтиришларича, Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу Бадрда қатнашиб, ўша пайтда ҳаёт бўлиб турган саҳобаларнинг ҳар бирларига тўрт юз динор, мўминларнинг оналарининг ҳар бирларига кўп миқдорда мол беришни васият қилган эканлар. Ҳатто Оиша онамиз розияллоҳу анҳо “Аллоҳ уни салсабил булоғидан суғорсин” деб дуо қилган эканлар.
У киши вафот этганларида, қолдирган бойликлари 3 103 000 000 (уч миллиард бир юз уч миллион) динор бўлган экан. 1 динор — 4.365 грамм олтиндир. Мазкур динорларни долларга айлантирсак, 528.2 млрд.$ бўлар экан.
Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу қуллари билан бирга овқатланардилар. Танимаган одам у кишини қуллари орасидан ажрата олмасди.
Шунча бойликлари бўлса ҳам у киши ўта камтар эдилар. Кеккайиш, ўзини катта олиш, моли билан, обрўси билан мақтаниш уларга ёт эди.
Саҳобаи киромлар Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мадрасаларининг пешқадам талабаларидир.
Пулнинг кўп ёки озлиги уларнинг фазилатларига соя солмаган. Доим инсонийликнинг юксак намунасини кўрсатиб бораверишган.
Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу ҳижрий 32-йилда, Усмон розияллоҳу анҳунинг халифалик пайтларида вафот этганлар. Тахминан етмиш беш йил умр кўрганлар.
Аллоҳ таоло у кишидан ва барча саҳобалардан рози бўлсин!
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1989 йилдаги қарорига биноан “Усмон Мусҳафи” Ўзбекистон мусулмонлари идорасига берилган. Шундан буён “Усмон Мусҳафи” Диний идора кутубхона музейи – “Муйи Муборак” мадрасасида сақланиб келинмоқда. 2007 йилда ҳукуматимиз томонидан "Мўйи Муборак" мадрасаси қайтадан замонавий қилиб тўлиқ таъмирланди.
Варақлар ўлчами: 53x68 см.
Варақлар сони: 338 варақ.
Матнлар ўлчами турлича: 33x39; 36x46; 38x46.
Маълумот ўрнида “Усмон Мусҳафи” (дунёда “Тошкент Қуръони” номи билан танилган) дунё цивилизацияси тарихидаги энг нодир манба. Муборак Қуръони карим учинчи ҳалифа ҳазрати Усмон ибн Аффон (тах. 575-656 й.) (р.а.) буйруқларига асосан VII асрда (644-648 йй.) кийик терисига Ҳижоз хатида ёзилган ва муқоваланган.
“Тошкент Қуръони” – “Ҳазрати Имом” мажмуаси таркибига кирувчи “Мўйи Муборак” мадрасаси Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонаси музейида сақланади.
Ислом тарихидан маълумки, Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)нинг ваҳий кўчирувчи котиблари Зайд ибн Собит (615-665 й.) бошчиликларидаги саҳобалар томонидан 6 дона Қуръон нусхаси кўчирилган.
Ушбу Мусҳаф 338 варақдан иборат. Ҳар бир саҳифа ҳажми 53х68 см.ни ташкил этади. Ҳалифа Усмон (р.а.) айнан шу Қуръонни ўқиб ўтирганларида шаҳид бўлганлар. У кишининг муборак қон излари Бақара сурасининг 137 - ( فسيكفيكهم الله و هو السميع العليم...) оятида сақланиб қолган.
Ҳижоз хати битилган матн ҳаракат ва нуқталардан ҳоли, кийик терисига ёзилган, ҳарфлар қиррали эмас, “алиф”ларнинг учи ўнгга сезиларли даражада бурилган.
“Усмон Мусҳафи” 1997 йил Халқаро ЮНЕСКО ташкилотининг “Memory of the World” (Дунё Хотираси) рўйхатига киритилган. Бу ҳақда 28.08.2000 йилда махсус сертификат берилган.
“Усмон Мусҳафи” буюк бобомиз Амир Темур ҳазратлари томонидан XIV асрда Ироқдан Самарқандга олиб келинган. Мусҳаф узоқ йиллар Самарқанддаги "Нодир Девонбеги" мадрасасида сақланган. Чор Россияси томонидан Ўрта Осиё босиб олингандан сўнг, Туркистон Генерал-губернатори Фон-Кауфман 1869 йилда Мусҳафни Санкт-Петербургга бериб юборган. 1905 йилда Санкт-Петербургда 50 дона нусха кўчирилган. 1917 йилда Россиядаги ўзгаришлардан сўнг Усмон Мусҳафи Тошкент ва Сирдарё уламолари талабига мувофиқ дастлаб 1923 йилда Уфага, сўнг "Мусҳафи Усмон"ни Ўзбекистонга қайтариб бериш тўғрисидаги махсус декретга асосан 1924 йилда Тошкентга қайтариб олиб келинган ва Ўзбекистон давлат тарихи музейида сақланган. 1989 йили Вазирлар Маҳкамаси қарорига биноан Ўзбекистон мусулмонлари идорасига тақдим этилган.
Камолиддин Маҳкамов,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Кутубхона бўлими бошлиғи